Bainbridge refleksi
Bainbridge refleksi yoki Bainbridge effekti shuningdek, atrial refleks deb ham ataladi, markaziy venoz bosimning oshishi tufayli yurak tezligining oshishi hisoblanadi[1]. Qon bosimining ortishi venoatrial birikmalarda boʻlmachaning ikkala tomonida joylashgan strech retseptorlari (yurak retseptorlari) tomonidan aniqlanadi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Francis Arthur Bainbridge (talaffuzi: Frensis Artur Beynbrijj) bu hodisani 1918-yilda itlar ustida tajriba oʻtkazayotganda refleks deb taʼriflagan[2]. Bainbridge hayvonga qon yoki shoʻr suv quyish yurak tezligini oshirishini aniqladi. Bu hodisa arterial qon bosimi koʻtarilmasa ham sodir boʻladi. Bundan tashqari, u venoz bosim oʻng boʻlmachani kengaytirish uchun yetarli darajada yuqori boʻlganida yurak urish tezligi oshishini kuzatadi, ammo yurak tomirlarining yurakka denervatsiyasi bu taʼsirlarni yoʻq qildi. Keyingi tadqiqotlar shuni koʻrsatdiki, yurak urish tezligining choʻzilishi bilan bogʻliq oʻsishi alohida yuraklarda yoki hatto toʻliq ajratilgan SANda ham kuzatilishi mumkin[3][4][5]. Shunday qilib, yurakning choʻzilishiga ijobiy xronotropik (yunoncha „vaqt“ va trénĽ — yunoncha „egilish/burilish“ degan maʼnoni anglatadi) ijobiy xronotropik reaktsiyasi, hech boʻlmaganda, qisman, uning ichida joylashgan mexanizmlar tomonidan yuzaga kelishi va amalga oshirilishi kerak. Bu Bainbrindge tomonidan kashf etilgan javobni „refleks“ emas, balki „effekt“ deb atash taklifiga keyinchalik olib keldi[6].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Past bosimli retseptorlar zonalari
- Yuqori bosimli retseptorlar zonalari
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Hakumäki MO (June 1987). "Seventy years of the Bainbridge reflex". Acta Physiol. Scand. 130 (2): 177–85. doi:10.1111/j.1748-1716.1987.tb08126.x. PMID 3300168.
- ↑ Bainbridge FA. The influence of venous filling upon the rate of the heart. J Physiol. 1915 Dec 24;50(2):65-84. doi: 10.1113/jphysiol.1915.sp001736. PMID 16993330; PMCID: PMC1420590.
- ↑ BLINKS JR. Positive chronotropic effect of increasing right atrial pressure in the isolated mammalian heart. Am J Physiol. 1956 Aug;186(2):299-303. doi: 10.1152/ajplegacy.1956.186.2.299. PMID 13362527.
- ↑ Deck, K. A. Dehnungseffekte am spontanschlagenden, isolierten Sinusknoten. Pflügers Archiv 280, 120-130 (1964). https://doi.org/10.1007/BF00363751
- ↑ Lange G, Lu HH, Chang A, Brooks CM. Effect of stretch on the isolated cat sinoatrial node. Am J Physiol. 1966 Nov;211(5):1192-6. doi: 10.1152/ajplegacy.1966.211.5.1192. PMID 4380793.
- ↑ Rossberg F. Der Bainbridge-Effekt [The Bainbridge effect]. Z Gesamte Inn Med. 1973 Sep 1;28(17):513-8. German. PMID 4588170.