Baden qal’asi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Baden qal’asi (nemischa: Burg Baden) — Badenweiler shahrining markazida dengiz sathidan 454,6 m balandlikdagi tepalikda joylashgan qal’a xarobalari; Badin qal’asi yoki Badenweiler qal’asi sifatida ham tanilgan.

Tarixi va tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Baden qal’asining oʻzida va u joylashgan tepalikda olib borilgan qazishmalar bu hududda 1122-yilgacha yashaganligini isbotladi: tadqiqotchilar rimliklar qoʻshni hududlarni himoya qilish uchun bu yerda qal’a qurishgan deb hisoblashgan. Keyinchalik aleman qabilalari tepalikning tepasida qal’a qurganlar. 1122-yildan beri qal’a Zähringen oilasi vakillariga tegishli boʻlib, undan kumush konlarini himoya qilish uchun foydalangan. 1147-yilda qal’a sepning bir qismi boʻlib, Welf oilasining mulkiga oʻtgan va 1363-yilda meros orqali qal’a Furstenbergning knyazlik uyiga aylangan. Qal’a 1409-yilda Bazel yepiskopi Humbert fon Neushatel askarlari tomonidan vayron qilingan, ammo keyin bino qayta tiklangan[1].

Frayburg shahri 1677-yil 16-noyabrda Gollandiya urushida taslim boʻlganidan soʻng, (Frayburg qamaliga qarang), 21-noyabrda qal’a fransuz askarlari tomonidan ishgʻol qilindi: 1678-yil 6-aprelda qal’a yoqib yuborildi va qisman marshal Fransua de Créqui qoʻmondonligi ostida ketayotgan fransuz qoʻshinlari tomonidan portlatildi. Shundan keyin mahalliy aholi qasr qoldiqlaridan qurilish materiallari manbai sifatida foydalangan va u qayta tiklanmagan. Vayronalarni keyingi vayronagarchilikdan himoya qilish va mintaqada turizmni rivojlantirishga yordam berish uchun qal’a XX-asrda qisman qayta tiklangan: qal’adan kuzatuv maydoni sifatida foydalanilgan. 1992-yilda „Qal’a tepaligi“ da 1904-yilda Badernweilerda vafot etgan yozuvchi Anton Chexovga yangi yodgorlik oʻrnatildi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. archINFORM (нем.) — 1994.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Gustav Faber: Badenweiler — Ein Stück Italien auf deutschem Grund. Verlag Karl Shillinger Frayburg, 2. Auflage 1981, ISBN 3-921340-17-9.
  • Artur Hauptmann: Burgen einst und jetzt. Burgen und Burgruinen in Südbaden und angrenzenden Gebieten. Verlag des Südkurier, Konstanz 1984, ISBN 3-87799-040-1, 132-135-betlar.
  • Johannes Helm: Auf verwehten Spuren — ein Spaziergang durch das Kurbad von Badenweiler zu römischer Zeit — römische Badruine in Badenweiler — Schwitzbad — Quellheiligtum — Kaltwasserbecken. In: Hebelbund (Hrsg.): Die Markgrafschaft. Beiträge aus Geschichte, Kultur und Wirtschaft des Markgräflerlandes. Monatszeitschrift des Hebelbundes. Jahrgang 1957-yil. Heft 7. Mullheim 1957, 4-7-betlar.
  • Erenfrid Kluckert: Burgen im Breisgau va Markgräflerland im. Donzelli-Kluckert, Bremgarten 2000, ISBN 3-933284-03-1.
  • Fridrix-Vilgelm Krahe: Burgen des deutschen Mittelalters — Grundriss-Lexikon. Sonderausgabe, Flechsig Verlag, Würzburg 2000, ISBN 3-88189-360-1, S. 90.
  • Maks Miller, Gerxard Taddey: Handbuch der Historischen Stätten Deutschlands. 6-band. Baden-Vyurtemberg. Shtutgart 1965-yil.
  • Heiko Vagner: Theiss-Burgenfürer Oberrhein. 66 Burgen fon Bazel bis Karlsrue. Theiss, Shtutgart, 2003-yil. ISBN 3-8062-1710-6.
  • Karl Seyt: Belagerung und Einnahme des Schlosses Badenweiler 19 yoshda. 1633-yil may. In: Das Markgräflerland, Heft 4.1929/30, S. 121-122 Digitalisat der UB Freiburg.
    • Karl Seyth: Burg und Herrschaft Badenweiler im Wandel der Geschichte bis zum Übergang va Markgrafschaft Baden i. J. 1503. In: Das Markgräflerland, Heft 1/1961, S. 73-83 Digitalisat der UB Freiburg
  • Ernst Sheffelt: Der holländische Krieg und die Zerstörung des Schlosses Badenweiler. In: Die Markgrafschaft, Heft 8/1965, S. 4-5.
  • Karl-Bernhard Knappe: Burg Badenveyler. Aspekte ihrer Geschichte, In: Das Markgräflerland, Heft 2/1994, S. 70-96.
  • Kristian Adolf Myuller: II. Badenweiler und seine Umgebung. In: Das Markgräflerland, 1973, Sonderheft Burgen und Schlösser, S. 24-39.
  • Jozef Bader: Spaziergang durchning Markgrafenland. In: Badenia or das badische Land und Volk, eine Zeitschrift für vaterländische Geschichte und Landeskunde, 3. Jahrgang, Karlsrue 1844, S. 79-113; zur Burg Baden s. S. 101-113. Google Buchsuche-da onlayn
  • Stefan King: Burgruin Baden, Badenveyler. Nordvand des Kernbaus. Ergebnisse der Bauforschung. In: Burgen im Breisgau. Aspekte von Burg und Herrschaft im überregionalen Vergleich. Herausgegeben von Erik Beck, Eva-Maria Butz, Martin Strotz, Alfons Zettler va Tomas Zotz, Jan Thorbecke Verlag, Ostfildern, 2012, 349-354-betlar.
  • Eva-Mariya Buts: Badenweiler (FR). In: Alfons Zettler, Tomas Zotz: Die Burgen im mittelalterlichen Breisgau. II guruh: Sudlicher Teil Halbband AK. Yan Torbek Verlag, Ostfildern 2009, ISBN 978-3-7995-7366-5, S. 47-71.
  • Frans Xaver Kraus: Die Kunstdenkmäler des Großherzogthums Baden. 5-guruh: Kreis Lorrach. Tübingen/Leypsig 1901, S. 67-73.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • „Badenweiler“ (de). EBIDAT - Die Burgendatenbank.  Deutschen Burgenvereinigung e.V. 2018-yil 5-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 2-noyabr.