Avstraliya-Tonga munosabatlari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Avstraliya-Tonga munosabatlari Tonga va Avstraliya oʻrtasidagi ikki tomonlama diplomatik munosabatlardir. Tonga Kanberrada, Avstraliya esa Nukualofada eng yuqori komissiyaga ega.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

1988-yildan beri Avstraliya tovarlarining Tongadagi eksportining oylik qiymati (million AQSh dollari).

1999-yilda Avstraliya tashqi ishlar vaziri Aleksandr Dauner Tonganing BMTga qabul qilinishini yaxshi qabul qildi. Vazirning aytishicha, Avstraliya hukumati Tinch okeani davlatlari yanada mustaqil boʻlishi uchun Nyu-Yorkdagi Hamdoʻstlikning Kichik orol davlatlari ofisini moliyalashtirishga yordam bergan[1].

2006-yilda Tongada zoʻravonlik boshlanganidan soʻng, Tonga hukumati Avstraliya harbiylaridan yordam soʻrab Avstraliya hukumatiga murojaat qildi[2]. Bu soʻrovdan soʻng 85 nafar avstraliyalik askar va politsiyachi Yangi Zelandiya koʻmagida Tongaga joʻnatildi[3][4].

2008-yilda Kanberrada Tonga Oliy komissiyasi ochildi. Valiahd shahzoda ʻAhoʻeitu ʻUnuakiʻotonga Tukuʻaxo (hozirgi qirol Tupou VI) uning missiyasining birinchi rahbari boʻldi[5].

Rivojlanishda yordam[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nukualofadagi Avstraliya Oliy komissiyasi
Kanberradagi Tonga Oliy komissiyasi

Avstraliya Xalqaro taraqqiyot boʻyicha Avstraliya agentligi dasturi doirasida Tonganing[6] yirik yordamchisi hisoblanadi. 2008-09 yillarda Avstraliya yordami 13,2 million Avstraliya dollarini tashkil etdi[7]. 2009-yilda Avstraliya tashqi ishlar vaziri Stiven Smit Tonga Tinch okeani mintaqasida Avstraliyaning muhim hamkori ekanligini taʼkidladi. U shuningdek, "Bizda Samoa va Tonga mamlakatlari bilan rivojlanishga koʻmaklashish boʻyicha keng koʻlamli dasturlar mavjud va bizda odamlar oʻrtasida juda kuchli aloqalar mavjud[8].

2009-yil fevral oyida ellikta Tongalik mavsumiy ishchilar qishloq sektoridagi malaka yetishmovchiligini bartaraf etish uchun federal hukumatning pilot dasturidan Viktoriya shtatining Robinval shahriga kelishdi[9].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Australia Welcomes Kiribati, Nauru and Tonga to United Nations“. Foreignminister.gov.au. 3-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 22-oktyabr 2016-yil.
  2. „PM - Tongan-Australian community in shock over Pacific riots“. Abc.net.au (17-noyabr 2006-yil). Qaraldi: 22-oktyabr 2016-yil.
  3. Fonua, Pesi. „Foreign Troops Patrol Tongan Capital“. The Washington Post (22-noyabr 2006-yil).
  4. Fonua, Pesi. „Foreign Forces Secure Airport in Tonga“. The Washington Post.
  5. „HRH The Crown Prince Tupouto'a Lavaka: Tonga's First High Commissioner to Australia“ (deadlink). Tonga Government Portal (16-avgust 2008-yil). 30-noyabr 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 20-mart 2012-yil.
  6. „Refworld | 2005 Findings on the Worst Forms of Child Labor - Tonga“. Unhcr.org. Qaraldi: 22-oktyabr 2016-yil.
  7. „Archived copy“ (deadlink). 24-avgust 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 14-iyul 2009-yil.
  8. „Archived copy“ (deadlink). 17-iyul 2011-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 3-iyul 2009-yil.
  9. „The harvest is ready and so are the Tongan workers“. The Australian (17-fevral 2009-yil). 19-fevral 2009-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 13-iyul 2009-yil.