Astrampsix
| Astrampsix | |
|---|---|
| Άστραμψύχος | |
| Tavalludi |
Miloddan avvalgi IV-I asr Misr yoki Fors yerlari |
| Vafoti |
Miloddan avvalgi IV-I asr Misr yoki Fors yerlari |
| Kasbi | Astrolog, yozuvchi |
Astrampsix yoki Astrampsychus yunonchada phasrachos, umri nomaʼlum, miloddan avvalgi IV-I asrlar oraligʻida yashagan. Qadimgi mualliflarning fikrlariga koʻra, u Buyuk Iskandar bosib olguniga qdar Forsda yashagan sehrgar boʻlgan. Ptolemey shohlaridan biriga xizmat qilgan misrlik donishmand. Hozirgacha yetib kelgan koʻplab asarlar unga tegishli[1].
Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Astrampsychusning yashagan yillari nomaʼlum. Qadimgi mualliflar uni Iskandar Zulqarnayn istilosidan oldin Forsda yashagan sehrgar yoki Ptolemeylar sulolasidan maʼlum bir shohga xizmat qilgan misrlik donishmand sifatida tasvirlashgan[2]. Astrampsychus nomi Diogen Laertiusning „Mashhur faylasuflarning hayoti, taʼlimotlari va soʻzlari haqida“ kitobida qayd etilgan. Urbana-Champaigndagi Illinoys universiteti professori Revilo Pendleton Oliver uning ismini yunon tilidan „tirik yulduz“ yoki „yulduz mujassamlangan“ deb tarjima qilgan. U zamonaviy kitobxonlar bu nomni Zardushtning oʻzgartirilgan nomi sifatida qabul qilgan deb taxmin qilgan[3].
Qoʻlyozmalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bugungi kungacha saqlanib qolgan qoʻlyozmalar Astrampsychus asarlari bilan bogʻliq:
- „Sortes Astrampsychi“ Astrampsychusga tegishli boʻlgan mashhur yunon-rim bashorati edi. Savol beruvchi avvaliga oldindan yozilgan savollar roʻyxatidan oʻzi bermoqchi boʻlgan savolni tanlaydi, keyin, ilohiy ilhomga chorlab, u tanlangan savolga murojaat qilgan hokimiyat nomini tanlaydi. Shundan soʻng, u berilgan vakolatdan oʻnta mumkin boʻlgan javobdan birini tanlashi mumkin boʻlgan.
Maʼlum matn eramizning III-VI asrlariga oid oʻn uchta papirus parchasidan iborat, shuningdek, XIV-XVI asrlarga oid Vizantiya qoʻlyozmalaridan. Vizantiya matnlari xristian diniy elementlarini qoʻshadi. Muallif oʻzini „Misr astramppsixi“ deb atagan va shoh Ptolemeyga murojaat qilib, „Orakulalar“ soʻzida bu kitob aslida faylasuf Pifagorning ixtirosi ekanligini taʼkidlaydi va bu matnlardan foydalanib, shoh Iskandar Zulqarnayn dunyoni boshqarganligini taʼkidlaydi.
- Eshaklarni davolovchi kitob (xususan, bu risola Vizantiya Oʻrta asrlar Mahkamasi ensiklopediyasi tomonidan Astrampsychga tegishli).
- „Astrampsychning orzu kitobi“ – tushlarni talqin qilish boʻyicha qoʻllanma, bu qisqa matn Olga Smyka tomonidan rus tiliga tarjimada nashr etilgan[4].
- Astrologiyada foydalanish uchun toshlarning maʼnosi haqida risola.
- Geomantika boʻyicha kitob.
- Sevgi afsunlari haqida kitob.
Asarlarning nashrlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Randal Styuart va Kennet Morrell tomonidan yozilgan „Astrampsychus of Oracles“ning birinchi ingliz tiliga tarjimasi 1998-yilda qadimgi yunon xalq adabiyoti antologiyasida nashr etilgan. Nashr muharriri Uilyam Xansen hujjatning tarixi haqida muqaddima yozdi va undan foydalanish boʻyicha koʻrsatmalarni qayta tiklashga harakat qildi[5]. 2006-yilda Kai Brodersen tomonidan nemis tiliga tarjima qilingan yunoncha matnning nashri Astrampsychos: Das Pythagoras-Orakel nomi ostida nashr etildi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Смыка, Ольга.. Сонник мага Астрампсиха.. Труды кафедры древних языков исторического факультета МГУ. : Сборник., 2012 — 298-302 bet.
- ↑ Clarysse, Willy.. Die Sortes Astrampsychi: Problemlösungsstrategien durch Orakel im römischen Ägypten by Franziska Naether. The Bulletin of the American Society of Papyrologists., 2011 — 293-295 bet. ISBN ISSN 0003-1186..
- ↑ Оливер, Ревило Пендлтон. Истоки христианства.. — М.: Велесова Слобода, 2017. — 182 с..
- ↑ Смыка, Ольга.. Сонник мага Астрампсиха.. Труды кафедры древних языков исторического факультета МГУ. : Сборник., 2012.
- ↑ Stewart, Randall, Morrell, Kenneth.. The Oracles of Astrampsychus // Anthology of Ancient Greek Popular Literature. Edited by William Hansen.. Indiana University Press, 1998. ISBN ISBN 978-0-253-21157-6..