Artyom haykali, Shaxtada
Artyom haykali — rus inqilobchisi, sovet siyosatchisi oʻrtoq Artyom (Fyodor Andreevich Sergeevning taxallusi) haykali.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oʻrtoq Artem (asl ismi Sergeyev Fyodor Andreevich) professional inqilobchi, Sergey Kirov va Iosif Stalinning yaqin doʻsti, Kommunistik partiya aʼzosi, Donetsk-Krivorojsk Sovet Respublikasining asoschisi va Xalq Sovetining birinchi raisi edi. XX-asr boshlarida Kirov shahrini oʻz ichiga olgan Donetsk-Krivrojsk Sovet respublikasi komissarlari. Aleksandrovsk-Grushevskiy (hozirgi shahar Shaxta).
Oʻrtoq Artem Donbassdagi koʻmir sanoatini urushdan keyingi tiklashga eʼtibor qaratdi. 1921-yil 18-aprelda Fedor Andreevich shaxta shahriga keldi. U yerda u Shaxti uyezd Sovetlari qoʻmitasi sessiyasi ishida qatnashdi, 1-davlat konining (hozirda u shaxta Artem deb nomlanadi).
Oʻrtoq Artemning xotirasi Ukraina SSRda, Rostov viloyatida abadiylashtirildi. Shaxti shahridagi qishloqlardan biri uning nomini oldi, elektr stansiyasi, uning nomidagi shaxta Artem, „Chuqur“ koni (2-son Artem nomi bilan atalgan)[1], shahar koʻchasi.
Oʻrtoq Artemga, yodgorliklar SSSRda Svyatogorsk, Donetsk shaharlarida, Primorsk oʻlkasidagi Artem shahrida, Krivoy Rog va boshqalarda oʻrnatilgan. Eng yiriklari Artemovsk shahridagi temir-beton yodgorliklardir (haykaltarosh Ivan Kavaleridze, 1927-yil), 15 metr balandlikdagi poydevor va 15 metr balandlikdagi haykallar va Svyatogorskda, u yerda yodgorlikning balandligi — 22 metr, poydevori — 6 metr. Ulugʻ Vatan urushi paytida Artemovskdagi yodgorlik nemislar tomonidan vayron qilingan.
1968-yil 13-avgustda Artem qishlogʻi markazida oʻrtoq Artem haykali oʻrnatildi.
Yodgorlik haykalining balandligi 9,7 metr, poydevori 5,2 metr. Yodgorlikni Shaxti haykaltaroshlar jamoasi yasagan: B. U. Akolzin, L. I. Ganshin, N. A. Karagodin A. Demidovich. Oʻrtoq Artem harakatda tasvirlangan, haykal kumush boʻyoq bilan boʻyalgan.
Vaqt oʻtishi bilan yodgorlik buzilib, qulab tusha boshladi. 2012-yilda Vladimir Lavrenev yodgorlikni qayta tikladi.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Boldirev A. Siz kimsiz, oʻrtoq Artyom?: [Donbass tarixi] / A. Boldirev // Rossiya Donbass. — 2002. — 16-avgust. — 4-bet.
- Telegin V. Tarixiy obidalardagi konlar shahri / V. Telegin // Lenin bayrogʻi. — 1975. — 11-yanvar. — S. 2.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tarix va madaniyat yodgorliklari Arxivnaya kopiya. Madaniyat boshqarmasining rasmiy sayti Minalar.
- Shaxtidagi Artyom yodgorligi xizmatga qaytdi (Wayback Machine saytida 2020-09-26 sanasida arxivlangan) Arxivnaya kopiya -da.
- Artyom haykali (F.A. Sergeev) Arxivnaya kopiya -da
- OʻRTACH ARTEM HAYKALI
- Artyom yodgorligi Arxivnaya kopiya -da
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Шахта «Глубокая» (Шахты)“. 2017-yil 5-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 28-yanvar.