Arma Ayi Kvei
| Arma Ayi Kvei | |
|---|---|
| Tavalludi |
28.10.1939 Gana |
| Fuqaroligi | Gana fuqarosi |
| Kasbi | Yozuvchi |
Ayi Kvei Arma [1] (inglizcha: Ayi Kwei Armah Britaniya Oltin qirgʻogʻi) — ganalik yozuvchi asosan ingliz tilida ijod qiladi. „Goʻzallar hali tugʻilmagan“ [1] kitobi bilan tanilgan. Ingliz tili adabiyotining Afrikada tarqalishiga katta taʼsir koʻrsatgan.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bolalik va taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]
Arma Gananing Sekondi-Takoradi port shahrida, Ga qirollik oilasining avlodi boʻlgan fante tilida soʻzlashuvchi oilada dunyoga keladi[2] . Achimota maktabida oʻqiganidan soʻng, 1959-yilda u Massachusets shtatidagi Grouton maktabida oʻqish uchun Ganani tark etgan va uni tugatgandan soʻng Garvard universitetiga oʻqishga kirib, u yerda sotsiologiyadan tahsil olgan.
Ijodiy yoʻlning boshlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Universitetni tugatgach, u Jazoirga koʻchib oʻtgan va u yerda „Inqilobiy Afrika“ jurnalida tarjimon boʻlib ishlagan. 1964-yilda Arma Ganaga qaytib keldai va u yerda Gana televideniyasida ssenariy muallifi boʻlib ishlaydi, keyinchalik Navrongo maktabida ingliz tilidan dars beradi. U o‘zining " Go‘zallar hali tug‘ilmagan" (1968) nomli birinchi romanida mustaqillikka erishgan Gana ijtimoiy hayotining umumiy manzarasini yaratib, yosh davlatlar taraqqiyoti uchun keskin muammolarni yoritib bergan. " Fragmentlar " (The Fragments, 1970) romani rivojlanayotgan Afrika jamiyatini yoritib bergan. Afrika qitʼasi tarixiga oid maʼlumotlarni „ Ikki ming fasl“ (1973) badiiylashtirilgan asarida bayon etgan.
Asarlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Afrika sotsializmi : utopik yoki ilmiy, 1967 (Présense Africaine 64)
- Goʻzallar hali tugʻilmagan, 1968 (nemis) boshiga. Die Schönen sind noch nicht geboren)
- Offal Kind, 1969 (qisqa hikoyalar)
- Parchalar, 1970 — Pirstaleita (fin. boshiga. Seppo Loponen)
- Nega biz juda zoʻrmiz?, 1972-yil — Mistä meille tämä armo? (Fin. boshiga. Seppo Loponen)
- Ikki ming fasl, 1973-yil
- Shifokorlar, 1978-yil
- Kaliban majmuasi, 1985-yil (Gʻarbiy Afrika, 18 va 25-mart)
- Festival sindromi, 1985 (Gʻarbiy Afrika, 15-aprel)
- Dakar ierogliflari, 1986 (Gʻarbiy Afrika, 19-may)
- Doktor Kamikadze, 1989 (qisqa hikoyalar)
- Osirisning koʻtarilishi, 1995-yil
- Chaqaloqlar uchun ierogliflar, 2002 (Aboubacry Mousa Lam bilan)
- KTM: Hayot uyida, 2002-yil
Rus tilidagi nashrlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Shifokorlar. Roman. Per. A. Sergeeva — M: Taraqqiyot. 1982-yil, 328-b.
- Parchalar. Roman. Per. A. Kistyakovskiy, M. Lori // Tropik Afrika yozuvchilarining tanlangan asarlari. — M: Progress (Osiyo va Afrika yozuvchilarining tanlangan asarlari kutubxonasi), 1979. p. 5-184
- Afrika afsonasi. Per. I. Togoeva. Yau Manu tumori. Per. V. Perehvatova. Axlat. Per. V. Perehvatova. Romanlar // Gana romani. — M: Izvestiya („Chet el adabiyoti“ jurnali kutubxonasi). 1987, p. 9-41
Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Фролова Н. С. „АРМА“ (ru). bigenc.ru. Большая российская энциклопедия - электронная версия (2016). 2020-yil 14-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 30-iyul.
- ↑ Liukkonen, Petri „Ayi Kwei Armah“. Books and Writers (kirjasto.sci.fi). Kuusankoski Public Library. 2008-yil 10-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Vavilov V. N. Arma, Ayi Kvey // Afrika: Entsikl. maʼlumotnoma: V 2 t. M., 1986-yil.
- Robert Freyzer, Ayi Kvey Armaning romanlari, Heinemann, 1980 yil. ISBN 978-0435913014 .
- Garri Gillard, „Ayi Kvey Armaning beshta romanidagi hikoyaviy vaziyat va mafkura“ (Wayback Machine saytida 2020-07-19 sanasida arxivlangan) Arxivnaya kopiya -da arxivlangan, Span: Janubiy Tinch okeani Hamdoʻstlik adabiyoti va tilshunoslik assotsiatsiyasi jurnali, 33-raqam, 1992-yil.
- Tommi L. Jekson, Ayi Kvey Armah, Albert Kamyu va Jan-Pol Sartrning ekzistensial fantastikasi, Amerika universiteti nashriyoti, 1996-yil, ISBN 978-0761803768 .
- Leif Lorentzon, Afrika diqqat markazida - Ayi Kvey Armaning hikoyasini afrikalashtirish boʻyicha tadqiqot, Stokgolm: Almqvist & Wiksell, 1998, ISBN 978-9122017684 .
- Ode Ogede, Ayi Kvey Armah, Radikal ikonoklast: xayoliy olamlarni haqiqiyga qarshi oʻtkazish, Ogayo universiteti nashriyoti, 2000, ISBN 978-0821413524
- Derek Rayt (tahrir.), Ayi Kwei Armaga tanqidiy nuqtai nazar, Lynne Rienner Publishers, 1992, ISBN 978-0894106415 .
- Derek Rayt, Ayi Kwei Armaning Afrikasi: uning fantastika manbalari, Hans Zell Publishers, 1989, ISBN 978-0905450957 .
- Liu Chjan, „Ayi Kvey Armani qidiryapman“, Toʻliq sharh, II jild, 3-son, 2001-yil avgust.