Apameyadagi ustunlar
Apamea ustunlari - Suriya shimoli-g'arbiy qismidagi Orontes daryosi vodiysidagi qadimiy Apameya shahri xiyobonining asosiy ustuni. U miloddan avvalgi II asrda qurilgan. e. Miloddan avvalgi 115-yilda zilzila natijasida Apameya vayron bo'lganidan keyin. e. Deyarli 2 kilometrga cho'zilgan xiyobon shaharning o'qini (shimoldan janubga) yoki kardo maximusni tashkil etdi. Rim imperiyasidagi eng uzun va eng mashhur monumental ustun.
Umumiy shakl[tahrir | manbasini tahrirlash]
Miloddan avvalgi 115-yildagi zilzila paytida asl Selevkiylar ustuni Apameyaning qolgan qismi bilan birga vayron qilingan. e. Rimliklar hukmronligi davrida qayta qurish boshlandi va II asrda Buyuk Kolonnadadan boshlab shahar butunlay tiklandi[1] .
Shimoldan janubga o'q bo'ylab yo'naltirilgan ustunlar kardo maximus - shaharning asosiy ko'chasi bo'lib xizmat qilgan. Shimoliy darvozadan ustun toʻgʻri chiziq boʻylab deyarli 2 kilometrga choʻzilgan. Ustunning shimoliy uchdan bir qismi vannalar oldida turgan monumental ustunlar bilan belgilangan[2] . Janubiy uchdan bir qismi sharq-g'arbiy o'qi bo'ylab shaharning asosiy o'qi - decumanus maximus bilan kesishgan joy bilan belgilanadi. Bu chorraha ikkita uch kamar bilan bezatilgan. Har 110 metrda ustunlar shaharning boshqa ko'chalari bilan kesishadi[3] . Ustun shahar markazidan o'tgan, uning yonida muhim binolar, jumladan, vannalar, agora, Tyche ibodatxonasi va nymphaeum, rotunda[4] atrium cherkovi va bazilika to'plangan.
Ustunli ko‘chaning kengligi 20,79 metr bo‘lib, katta ko‘pburchakli ohaktosh bloklari bilan qoplangan. Kengligi 6,15 metr boʻlgan koʻchaning ikki tomonida ustunlar toʻliq uzunligigacha choʻzilgan. Balandligi 9 metr, diametri 0,9 metr bo‘lgan ustunlar yon tomonlari uzunligi 1,24 metr, balandligi 0,47 metr bo‘lgan kvadrat asoslarda joylashgan. Dizaynga ko'ra, ikki turdagi ustunlar ajralib turadi: tekis va spiral naylar bilan. Arxeolog Jan Lassoning ta'kidlashicha, birinchi qurilish Trayan davriga, ikkinchisi esa Antoninus Pius davriga tegishli[5] . Ustunlarning portikolari butun kolonada bo'ylab mozaika bilan bezatilgan[2] .
Vizantiya imperatori Yustinian I davrida kolonnaning ayrim qismlari qayta tiklangan. Ko‘cha 12 metrgacha torayib, ikki tomondan piyodalar yo‘lagi qo‘shildi. Ba'zi hududlarda Rim qoplamasi ohaktoshning kvadrat bloklaridan yasalgan yangisi bilan almashtirildi. Yangi yo‘l qoplamasi butunlay qayta ishlangan drenaj tizimini ham o‘z ichiga olgan. Yustinian hukmronligi, shuningdek, bir metr uzunlikdagi poytaxtlari bo'lgan 9 metrli to'rtta ustundan iborat monumental portiko tetrastylonni o'z ichiga oladi[6] .
-
Ustun ko'rinishi. -
Spiral fleytalar bilan bezatilgan ustunlar . -
Muddatga qarshi ovoz berish ustuni. -
Fasad (ayvon) -
Fasad va ustunlar -
Ustunlardagi bosh harflar. -
Belgiyaning Bryussel shahridagi 50-yillik muzeyidagi ustunlar qismini rekonstruksiya qilish
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Balty, Jean Ch. Apamea in Syria in the Second and Third Centuries A.D (англ.) // The Journal of Roman Studies (англ.) : journal. — Society for the Promotion of Roman Studies, 1988. — Vol. 78. — P. 91—104. — doi:10.2307/301452.
- Crawford, J. Stephens; Goodway, Martha. The Byzantine Shops at Sardis. Harvard University Press, 1990. ISBN 9780674089686.
- Foss, Clive. Syria in Transition, A. D. 550-750: An Archaeological Approach (англ.) // Dumbarton Oaks Papers (англ.) : journal. — Dumbarton Oaks, 1997. — Vol. 51. — P. 189—269. — doi:10.2307/1291765.