Kontent qismiga oʻtish

Amyobalar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Amyobadan yoʻnaltirildi)
Amoeba
Amoeba proteus
Biologik klassifikatsiya
Domen: Eukariotlar
Tip: Amoebozoa
Sinf: Tubulinea
Turkum: Euamoebida
Oila: Amoebidae
Urugʻ: Amoeba
Bory de Saint-Vincent, 1822[1]
Turlari
  • Amoeba agilis Kirk, 1907
  • Amoeba gorgonia Pen.
  • Amoeba limicola Rhumb.
  • Amoeba proteus Pal.
  • Amoeba vespertilio Pen.
Sinonimlari
  • Proteus Mueller 1786 non Hauser 1885 non Roesel 1755 non Dujardin 1835 non Laurenti 1768
  • Vibrio Gmelin 1788 non Pacini 1854
  • Metamoeba Friz, 1992

Amyobalar (Amoebida) – soxta oyoqlilar sinfiga mansub bir hujayrali umurtqasiz hayvonlar turkumi (ayrim manbalarda sinf). Ba’zi amyobaning diametri 20 mk cha; yirik amyoba (Amoeba proteus) 700 mk keladi. Amyobalar chuchuk suvlarda, nam tuproq va qumda yashaydi. Dengizlarda ham bor. Amyobaning qattiq qobigʻi boʻlmaydi, shu sababli ularning gavda shakli doim oʻzgarib turadi, soxta oyoqlari bilan siljiydi. Ba’zi amyobalar xivchin chiqaradi. Amyobalar bakteriyalar, mayda suvoʻtlar va hokazo bilan ovqatlanadi.

Noqulay sharoitda amyobalar gavdasi yumaloqlanib, qattiq qobiq hosil qiladi va sistaga aylanadi. Ayirish vazifasini qisqaruvchi vakuomar bajaradi. Amyobalar, asosan, ikkiga boʻlinish yoʻli bilan koʻpayadi. Amyobalarning bir qancha turlari odam va hayvonlar organizmida parazitlik qiladi. Asosiy turlari: erkin yashovchi oddiy amyoba (Amoeba proteus) va odam ichagida parazitlik qiluvchi ichburugʻ amyobasi (A. histolitica).

  1. Bory de Saint-Vincent, J.B.G.M. (1822-1831). Article "Amiba". In: 'Dictionnaire classique d'histoire naturelle par Messieurs Audouin, Isid. Bourdon, Ad. Brongniart, De Candolle, Daudebard de Férusac, A. Desmoulins, Drapiez, Edwards, Flourens, Geoffroy de Saint-Hilaire, A. De Jussieu, Kunth, G. de Lafosse, Lamouroux, Latreille, Lucas fils, Presle-Duplessis, C. Prévost, A. Richard, Thiébaut de Berneaud, et Bory de Saint-Vincent. Ouvrage dirigé par ce dernier collaborateur, et dans lequel on a ajouté, pour le porter au niveau de la science, un grand nombre de mots qui n'avaient pu faire partie de la plupart des Dictionnaires antérieurs. 17 vols. Paris: Rey et Gravier; Baudoin frères, vol. 1, p. 260, [1].