Amortizatsiya ajratmalari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

AMORTIZATSIYA AJRATMALA-RI — mahsulot tannarxiga kiritiladi-gan asosiy fondlar amortizatsiyasi sum-masi; asosiy fondlarni qisman tiklash (kapital taʼmir va yangilash) va toʻliq tiklash (renovatsiya) fondlarini yaratishga xizmat qiladi. Amortizatsiya ajratmalari meʼyorlari asosiy fondlar qiymatiga proporsional holda hisoblanishi, yaʼni taxminan foydalanish muddatiga tekis taqsimlanishi yoki ka-mayib boruvchi balans usulida — ja-dallashtirilgan tartibda hisoblanishi mumkin. Jadallashtirilgan tartibda foydalanishning birinchi yilida amor-tizatsiya meʼyori 2-marta oshiriladi, ik-kinchi yili qoldiq qiymatining 20% va shu tarzda ajratmalar nazarda tutiladi. Natijada asosiy fondlar qiymatining qismi ular xizmat muddatining yarmidayoq amortizatsiyalanadi. Amorti-zatsiya meʼyorlarining pasaytirilishi asosiy fondlarning yangilanishini se-kinlashtiradi, oshirilgan meʼyorlar mahsulot tannarxini qimmatlashtiradi. Shu sababli Amortizatsiya ajratmalari normativlari davlat tomonidan tartibga solinadi. Amortizatsiya ajratmalari taʼ-minlashi kerak boʻlgan asosiy shart aso-siy fondlar eskirishini toʻliq qoplash va ularni takror yaratishni taʼminlash-dir. Bozor iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlarda davlat Amortizatsiya ajratmalari normativlarini belgilab, jadallashtirilgan amortizatsiya orqali tadbirkorlarga soliqqa tortiladigan foyda summasini kamaytirishga imkoniyat yaratib beradi. Ayni paytda asosiy fondlar qiymatini 440hisobdan chiqarishni tezlatish tadbir-korni asosiy fondlarning maʼnaviy eskirishi bilan bogʻliq ehtimoli boʻlgan zarar koʻrishdan saqlaydi, yangi texnika va texnologiyani tezroq joriy etishga ragʻbatlantiradi.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil