Amet Shamuratov
| Amet Shamuratov | |
|---|---|
 | |
| Umumiy maʼlumot | |
| Tavalludi | 1912 |
| Vafoti | 1953-yil |
| Fuqaroligi | Qoraqalpoq ASSR SSSR |
| Kasbi | Dromaturg |
| Faoliyat yillari | 1953-yilgacha |
Amet Shamuratov - qoraqalpoqcha: Amet Shamuratov ; atoqli namoyanda va davlat arbobi yozuvchi, shoir, dramaturg [1]
Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
1912-yilda kolxoz hududida tug'ilgan. Xodjeyli tumanidagi Kalinin kambag‘al dehqon oilasida erta yetim qolgan. 1926 yilgacha oilada yashab, eski musulmon maktabida, 1926-1930 yillarda Chimboydagi Kommuna maktabida o‘qigan, so‘ngra Orenburgdagi qozoq maktabida o‘qishni davom ettirgan.[1]
Mehnat faoliyatini boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi sifatida boshlaydi, uchastka inspektori, Xo‘jdeyli tuman ijroiya qo‘mitasi kotibi lavozimlarida ishlaydi.[1]
1932 yilda u Moskva veterinariya institutining Rabfak'iga o'qishga kirdi, u yerda 1933 yildan 1936 yilgacha tahsil oldi, deyarli butun keyingi hayoti ijodiy soha bilan bog'liq edi. Xullas, 1938-1940 yillarda Qoraqalpog‘istonda badiiy adabiyot bo‘limiga rahbarlik qildi.[1]
1940—1941-yillarda Toshkent shahridagi Oʻzbekiston SSR Davlat badiiy adabiyot nashriyoti direktori. Toshkent.[1]
Amet Shamuratov uchun eng samaralisi uning KKASSR Xalq Komissarlari Kengashi raisining o'rinbosari (1941-1944) sifatidagi faoliyati bo'lib, u yerda madaniy ilmiy muassasalar, ijodiy tashkilotlar va xalq ta'limi faoliyatini nazorat qilib, barchani safarbar qilish bilan faol shug'ullanadi. Vatan urushida dushman ustidan g‘alaba qozonishni ta’minlashda Qoraqalpog‘iston va ijodkor ziyolilarning ulkan ma’naviy salohiyati.[1][2]
Shaxsiy hayot va faoliyat[tahrir | manbasini tahrirlash]
1945—1947-yillarda Toshkent shahridagi Oʻzbekiston Davlat badiiy adabiyot nashriyoti direktori boʻldi. Amet Shamuratov 1945—1947-yillarda Qoraqalpoq til va adabiyot ilmiy-tadqiqot instituti direktorining oʻrinbosari, KKASSR Vazirlar Soveti huzuridagi Sanʼat boʻlimi boshligʻi lavozimlarida ishlagan.
1947-1950 yillarda Moskvadagi Oliy partiya maktabining talabasi bo‘ldi. 1950 yildan umrining oxirigacha KKASSR Vazirlar Soveti Raisining oʻrinbosari, Qoraqalpogʻiston Yozuvchilar uyushmasi raisi, Nukus shahar ijroiya qoʻmitasi kotibi lavozimlarida ishlagan. 1939 yildan Qoraqalpogʻiston Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi. Amet Shamuratova ijodi nafaqat Qoraqalpog‘istonda, balki xorijda ham mashhur. U ilk hikoyalarni qoraqalpoq bolalari uchun yozgan. “Eski maktabda”, “Yo‘lbarslar bilan uchrashuvlarim” romanlari unga munosib shuhrat keltirgan bo‘lsa, bu voqeaga guvoh bo‘lgan so‘nggi muallif o‘zi zamonaviy qoraqalpoq adabiyotida sarguzasht nasri asoschisi shuhratini qozongan. Bu yerda gap tabiatdagi eng qudratli hayvonlardan biri, Turon vodiysidagi yo'lbars haqida ketmoqda, u hajmi jihatidan faqat Amur yo'lbarsidan kam edi. Barcha asarlar real voqealarga asoslangan.
Amet Shamuratovaning ijodiy merosiga asarlar, she'rlar, hikoyalar, dramalar, tarjimalar kiradi. Shoir asarlarining umumiy ohangi xalqning mehnatdagi, urush yillarida dushmanlarga qarshi kurashdagi mehnat muvaffaqiyatlaridan samimiy faxrlanishdir. Bir qator asarlar ona tabiatiga bag'ishlangan. Umr yillarida “Sauga” (1940) (Sovg‘a), “Vatan haqida qo‘shiqlar” (1943), “Baxt” (1949), “Tanlangan asarlar” (1954-1963) she’riy va she’riy to‘plamlari va boshqalar.
Xotira[tahrir | manbasini tahrirlash]
- 1994 -yilda Nukusda ixtiyoriy asosda A.Shamuratova jamgʻarmasi tashkil etilgan boʻlsa, 1998 -yilda uning qizlaridan biri Zulfiya Shamuratova ishtirokida Amet va Oimxon Shamuratovalar uy-muzeyi ochildi [3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 „Сведения о знаменитом писателе государственном деятеле Амете Шамуратове (1912-1953)“. Shamuratov's. Qaraldi: 2023-yil 7-yanvar.
- ↑ „Амет ва Айимхан Шамуратовалар уй музейининг ташкил этилганлигининг 20 йиллиги — Каракалпакский Государственный Театр Юного Зрителя“ (ru-RU). Qaraldi: 2023-yil 7-yanvar.
- ↑ Мамам и папам посвящается