Amerika Qoʻshma Shtatlari madaniyati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Pensilvaniya shtatining Brezvud shahridagi avtomagistral boʻylab joylashgan fastfud va tarmoqli biznes korxonalari Internetda Qoʻshma Shtatlar madaniyatini namoyish qilish uchun ishlatilgan[1][2].

Amerika Qoʻshma Shtatlari madaniyati (shuningdek, Amerika madaniyati deb ham yuritiladi) — Qoʻshma Shtatlardagi turli xil ijtimoiy xatti-harakatlar va normalarni, jumladan nutq, adabiyot, musiqa, tasviriy sanʼat, sahna sanʼati, ovqatlanish, din, huquq, texnologiya, shuningdek, boshqa urf-odatlar, eʼtiqodlar va bilim shakllarini oʻz ichiga qamrab oluvchi ijtimoiy holat. Amerika madaniyati Qoʻshma Shtatlar tarixi, uning geografiyasi, turli ichki va tashqi kuchlar va migratsiyalar orqali shakllangan.

Uning "Gʻarbiy asoslari" Yevropa mustamlakachiligidan kelib chiqqan va turli mahalliy guruhlar bilan oʻzaro munosabatlar, qul qilingan afrikaliklarning majburiy koʻchishi natijasida erta shakllangan. Amerika Qoʻshma Shtatlari madaniyati 1776-yildan, davlat tashkil topganidan beri muhojirlarning ketma-ket toʻlqinlari taʼsiriga duchor bo'ldi. Natijada madaniy xilma-xillik Qoʻshma Shtatlardagi jamiyatning oʻziga xos xususiyatiga aylanib qoldi.

Qoʻshma Shtatlardagi madaniyat mintaqa, irqi va etnik kelib chiqishi, yoshi, dini, ijtimoiy-iqtisodiy holati yoki aholi zichligi kabi omillarga qarab farq qilishi tabiiydir. Amerika madaniyatining turli jihatlarini past madaniyat yoki yuqori madaniyat yoki har qanday submadaniyatga tegishli deb hisoblash mumkin. Amerika Qoʻshma Shtatlari ingliz umumiy qonunidan kelib chiqqan huquqiy tizimga ega boʻlgan anglofon davlatdir [3].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kelib chiqishi, rivojlanishi va tarqalishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rocky togʻlari, Lander choʻqqisi (1863), Albert Bierstadt, Metropolitan sanʼat muzeyi, Nyu-York shahri, Nyu-York

Qoʻshma Shtatlarning Yevropaga taqaluvchi ildizlari Britaniya va Ispaniya hukmronligi davrida Shimoliy Amerikaning mustamlakachi ingliz va ispan koʻchmanchilaridan kelib chiqqan. Ingliz xalqining turlari, Britaniya orollaridagi boshqa xalqlardan farqli oʻlaroq, XVII asrda mutlaq koʻpchilikni tashkil etuvchi etnik guruh bo'lgan (1700-yilda koloniyalar aholisi 250 000 kishi edi). Ular 3,9 million kishilik umumiy aholining 47,9 foizini tashkil etishgan. 1790-yilgi birinchi aholini roʻyxatga olish vaqtida oq tanlilarning 60% ni aynan ularning ulushiga to'g'ri kelgan (3,5 foiz uels, 8,5 foiz shotland-irland, 4,3 foiz shotland, 4,7 foiz irland, 7,2 foiz nemis, 2,7 foiz golland, 1,7 foiz fransuz va 2 foiz shvedlar)[4]. Ingliz etnik guruhi Amerika xususiyatiga aylangan asosiy madaniy, ijtimoiy fikrlash va munosabatlarga hissa qoʻshgan. Har bir koloniyadagi umumiy aholi soni Pensilvaniyada 30% dan Massachusets shtatida 85% gacha boʻlgan[5]. 1720-yillardan 1775-yilgacha boʻlgan ingliz boʻlmagan immigrantlarning katta qismi, masalan, nemislar (100 000 yoki undan ortiq), shotlandiyaliklar (250 000) ingliz madaniy substratini boyitgan va oʻzgartirgan[6]. Diniy qarashlar protestantizmning baʼzi versiyalari qatorida bo'lgan (aholining 1,6% ingliz, nemis va irland katoliklari edi).

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „The Story Behind the Internet's Favorite Photo of Car Culture“ (en). Bloomberg.com (2019-yil 24-iyul). Qaraldi: 2023-yil 11-mart.
  2. ↑ Simon. „Breezewood, Pennsylvania: The Most American Place on Earth - Belt Magazine“ (en-US). beltmag.com (2022-yil 21-iyul). Qaraldi: 2023-yil 11-mart.
  3. ↑ Hall, Ford W. (1950). "The Common Law: An Account of Its Reception in the United States". Vanderbilt Law Review 4: 791. 
  4. ↑ The American Revolution, Colin Bonwick, 1991, p. 254
  5. ↑ Becoming America, Jon Butler, 2000, pp. 9-11
  6. ↑ The Encyclopedia of Colonial and Revolutionary America, Ed. John Mack Faragher, 1990, pp. 200-202

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Amerika_Qoʻshma_Shtatlari_madaniyati&oldid=3919189" dan olindi