Alikul Osmonov

Категория:Персоналии по алфавиту Категория:Писатели по алфавиту Категория:Статьи о писателях без ссылки на Викитеку

Aliqul Osmonov 21-mart 1915(1915-03-21), Lua xatosi in package.lua at line 80: module 'Module:Wikidata/Places2' not found. — 12-dekabr 1950(1950-12-12) (35 yosh), Lua xatosi in package.lua at line 80: module 'Module:Wikidata/Places2' not found., Turkiston viloyati ) — qirgʻiz shoiri, dramaturg, tarjimon .

Tarjivai holi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Alikul Osmonov 1915-yil 21-martda Kaptal-Ariq qishlog‘ida tug‘ilgan. Ota-onasidan erta ayrilgan u mehribonlik uylarida tarbiyalangan. 1933-yilda Frunze shahridagi pedagogika texnikumini tamomlagan va jurnalist bo'lib ishlagan. 1936-yilgacha “Chabul” jurnali, “Leninchil yosh” gazetasi tahririyatlarida ishlagan. 1930-yildan beri nashr etilgan. 1935 -yilda uning birinchi she’riy to‘plami “Tong qo‘shiqlari” nashr etildi.

«Yulduzli yosh», «Cholponston» (1937 ), «Muhabbat» ( 1945 ), «Yangi qoʻshiqlar» ( 1949 ) toʻplamlari muallifi. U bolalar uchun ko'p yozgan, tarjimalar qilgan.

Dramaturgiya sohasida ishlagan: «Chavvand Kuman» (1947), «Abulksim Janbolotov» (1948) pyesalari, «Merkaga borishimiz kerak» (1949) dramatik komediyasi bor.

Osmonov tomonidan tarjima qilingan Shota Rustavelining " Pantera terisini kiygan ritsar " she'ri olti marta qayta nashr etilgan. Pushkin, Lermontov, Krilov larning asarlarini tarjima qilgan. “Shon-sharaf belgisi” ordeni bilan taqdirlangan.

U 1950-yilda o'ttiz besh yoshida sil kasalligidan vafot etdi. Osmonov vafotidan keyin respublika Lenin komsomolining birinchi mukofoti bilan taqdirlandi. Qirgʻiziston Yozuvchilar uyushmasi nomidagi adabiy mukofotni taʼsis etdi. Alikul Osmonov mukofoti Qirg‘iziston yozuvchilari orasida Lenin nomidagi Butunittifoq mukofoti, Toktogul Satilganov nomidagi Qirg‘iziston Davlat mukofotidan keyin uchinchi o‘rinda turadi. Shoir hayoti, ijodini oʻrganish maqsadida 1994 -yilda respublika jamoat adabiy fondi tuzildi.

Alikul Osmonov madaniyatda[tahrir | manbasini tahrirlash]

2012-yil 18-martda film rejissyori hamda ssenariy muallifi boʻlgan jurnalist Ayday Chotuevaning ( Ernest Abdijaparovning ^[1] shogirdi) “Mezgil jana Alikul” toʻliq metrajli filmi keng ekranlarga chiqdi.

Ssenariy Pomirbek Kaziboevning “Mezgil jana Alikul”, Kenesh Jusupovning “Sapar” ^[2] kitoblari asosida yaratilgan.

Avvalroq muallif mashhur shoirning muhabbati haqida hikoya qiluvchi “Suyuг jana Alikul” qisqa metrajli filmini suratga olgan.

Suratga olish ishlari Sokuluk, Kashqa-suv, Chokmorov, Issiqko‘l qishloqlarida olib borildi. Film oqin hayotida o‘tgan asrning 30-50-yillarigacha bo‘lgan voqealarga asoslangan.

“Biz Alikul Osmonovning ilk muhabbatini, uning ijodi qanday tug‘ilganini ko‘rsatdik”,- deya izoh beradi surat muallifi.

Osmonov rolini “Uchur” teatri aktyori Chingiz Mamaev ijro etgan. U ham avvalroq spektaklda shoir rolini ijro etgan. Osmonovning birinchi muhabbati Ayday Jigitalieva rolini aktrisa Nazira Berdigulova, shoirning rafiqasi Zeynep rolini Gulnur Asanova ^[3] ijro etgan.

2011-yilda Jipar Isabayeva shoir Jamila Sulaymonovaga boʻlgan titroq muhabbat haqida “Alikuldu suygon qiz” (qirgʻiz tilida) qissasini yozgan boʻlib, unda Alikul Osmonov va hikoyaning bosh qahramoni oʻrtasidagi tanishlik munosabatlari tasvirlangan ^[4] .

Hikoya muallifining xabar berishicha, hikoya qahramoni Jamila Sulaymonova bilan bog‘lanishga muvaffaq bo‘lgan. Hikoya materialining bir qismi uning xotiralariga asoslangan ^[5] .

Pamirbek Kazibaev 2000-yilda asos solgan “ Alikul uy-borboru ” jamoat birlashmasi, shoir ijodini yanada oʻrganish va ommalashtirish uchun ^[6] .

Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Osmonov xotirasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Alikul Osmonov nomidagi Qirg'iziston Respublikasi Milliy kutubxonasi .
Qirgʻiziston Yozuvchilar uyushmasi nomidagi adabiy mukofotni taʼsis etdi. Alikula Osmonova.
Qirgʻiziston hududida Alikul Osmonov surati tushirilgan 200 soʻmlik banknot muomalaga kiritildi.
Kaptal-Ariq qishlog'idagi Alikul Osmonov muzeyi.
Bishkekdagi Alikul Osmonov uy muzeyi.
Qirg'iziston Respublikasi Milliy kutubxonasi oldidagi yodgorlik.
Kaptal-Ariq qishlog'idagi yodgorlik.
Bishkekdagi Ala-Archa qabristonida Osmonov qabriga byust haykali o'rnatildi.
Bishkekdagi ko‘chaga shoir nomi berilgan.
A. nomidagi Bishkek shahridagi 68-sonli maktab-gimnaziyasi. Osmonov.
O'rta maktab A. Osmonov Kaptal-Ariq qishlog'ida.
A. nomidagi gimnaziya. Osmonov Cho'lpon-Ota shahri

Mukofot g'oliblari ro'yxati Alikula Osmonova[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ajimatov, Zairbek
Kojogeldi Kultegin
Sag'inbek Ishenov
Baydilda Sarnogoev
Qurbonali Sobirov
Pamirbek Kaziboev ^[6]

Uning asarlari va u haqidagi asarlariga havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

P. Qoziboev. Mezgil Jana Alykul. — B., Biyiktik, 2006 y
J.Isabaeva. Alikuldu suygon qiz. - B., 2011 yil Архивная копия
Shoirning qirgʻiz tilidagi Vikipediya sahifasidagi asarlari roʻyxati - ky:Osmonov Alyqul
TSB dan shoir ijodiga oid adabiyotlar roʻyxati: Qidirboeva R., Lirik Alyqul Osmonov, Fr., 1957; Samaganov J., Sovet Qirg'iziston yozuvchilari, biobibliografik. ma'lumotnoma, Fr., 1969; Umetaliev Sh., Alyqul Osmonov., Fr., 1958: Qirbashev K., Alyqul Osmonovdun she'riyati son tili, Fr., 1967.
Alikulga taazim. Jekshen-Jetigen tomonidan
Alikuldun bat-bas kunu. Jekshen-Jetigen tomonidan
Alikuldun yrlari. Jekshen-Jetigen tomonidan

Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ „Twitter / studio_sea: с 18 марта в к.т“. 2014-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 12-sentyabr.
↑ „Из программы «Күндүн темасы» на КТРК“. 2016-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.
↑ На днях состоится премьера картины «Мезгил жана Алыкул» о поэте Осмонове [фото]
↑ „Новая литература Кыргызстана“. 2012-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 12-sentyabr.
↑ „Газета «Обон» от 14.09.2010 стр. 3“. 2014-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 8-sentyabr.
↑ ^6,0 ^6,1 „Статья о творческом вечере Памирбека Казыбаева“. 2012-yil 2-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 12-sentyabr.

[1] „Twitter / studio_sea: с 18 марта в к.т“. 2014-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 12-sentyabr.

[2] „Из программы «Күндүн темасы» на КТРК“. 2016-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 30-sentyabr.

[3] На днях состоится премьера картины «Мезгил жана Алыкул» о поэте Осмонове [фото]

[4] „Новая литература Кыргызстана“. 2012-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 12-sentyabr.

[5] „Газета «Обон» от 14.09.2010 стр. 3“. 2014-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 8-sentyabr.

[autogenerated1-6] 6,0 ^6,1 „Статья о творческом вечере Памирбека Казыбаева“. 2012-yil 2-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 12-sentyabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]