Alibaba Abdullayev

Alibaba Abdullayev (1915-yil 23-mart — 1987-yil 10-avgust ) — ozarbayjon-sovet xalq raqqosi va xoreografi. U Ozarbayjon filarmoniyasida raqs ansamblining badiiy rahbari sifatida faoliyat yuritgan va ko'plab raqs kompozitsiyalarining yaratuvchisi bo'lgan.^[1] Abdullayev 1943-yilda Ozarbayjon SSRda xizmat ko‘rsatgan artist, 1959-yilda esa Ozarbayjon SSR xalq artisti unvonlari bilan taqdirlangan.^[2]

Hayoti

Dastlabki yillar

Alibaba Abdullayev 1915-yil 23-mart yoki 9-avgustda Baku shahrida tug‘ilgan.^[3] U Abdulla va uy bekasi bo'lgan Pustexanim oilasida dunyoga kelgan. Yoshligida musiqa va san’atga bo‘lgan qiziqishi tufayli Ibrohim Abilov nomidagi Madaniyat markazida raqs guruhiga qo‘shilgan. 1935-yilda kompozitor Uzeyir Hojiboyev tomonidan Ozarbayjon davlat filarmoniyasining raqs ansambliga tanlangan. 1936-yilda filarmoniyada raqs ansamblining a’zosi bo‘lgan.

Professional faoliyati

Abdullayevning professional faoliyati 1936-yilda Ozarbayjon davlat filarmoniyasida boshlandi. 1938-yilda Moskvada bo‘lib o‘tgan 1-Ozarbayjon tasviriy san’ati o‘n kunligida ishtirok etdi va "Qaytag‘i" raqsini ijro etdi. Ikkinchi jahon urushi davrida raqs guruhini boshqarib,^[4] Eronda Sovet armiyasi bilan hamkorlik qildi va Mozdokda 416-o‘qchilar diviziyasi bilan uchrashdi.^[5]

Urushdan so‘ng Bokudagi Musiqali komediya teatrida ozarbayjon klassik musiqa asarlarini sahnalashtirdi. 1960-yillarda Ozarbayjon adabiyotining asarlari asosida ko‘plab raqs kompozitsiyalarini yaratdi va Baku xoreografiya maktabida dars berdi.^[6]

Ijodkorlik

Raqslar

Abdullayev Ozarbayjon xalq raqsining an’analarini davom ettirdi va innovatsion raqs kompozitsiyalarini yaratdi. Teatr sahnasida Üzeyir Hacıbəyovning "Arshin Mal Alan", Sulaymon Alasgarovning "Ulduz", Said Rustamovning "Durna", va Soltan Hajibeyovning "Qızıl Gül" kabi asarlarni xoreografiya qilgan. Uning raqs to‘plamlari orasida "Do‘stluq", "Ovçular", "Şənlik süitası", "Neftçilər süitası", "Mahsul süitası", "Balıqçılar" va "Futbolçılar" kabi asarlar mavjud.

Musiqa yaratish

Abdullayev nafaqat xoreograf, balki iqtidorli qo‘shiqchi ham edi. Uning Laylo Badirbeyli, ^[7]Tutu Hamidova, Roza Jalilova kabi san’atkorlar bilan ijro etgan qo‘shiqlari Ozarbayjon davlat radiosi arxivida saqlanadi.

Yodgorlik

Alibaba Abdullayevning nomi Bokudagi ko‘chalardan biriga berilgan va yashagan uyining devoriga yodgorlik lavhasi o‘rnatilgan. Abdullayev haqida hujjatli film ham suratga olingan, bu uning san’atiga qo‘shgan ulkan hissasini nishonlaydi.^[8]

Manbalar

↑ Surits 1966, s. 157.
↑ Theater Encyclopedia 1961, 13
↑ Həsənqızı, Ülviyyə „Celebratory Evening Dedicated to the 100th Anniversary of the Famous Dancer Alibaba Abdullayev“. Report Information Agency (2015-yil 30-noyabr). 2021-yil 27-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-iyun.
↑ Sarıyeva 2015.
↑ Rəhmanlı, Əhsən „INCOMPARABLE MASTER OF DANCE - The Artistic Riches of Alibaba Abdullayev“ (az). Hürriyyət (2022-yil 3-may). 2022-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-iyun.
↑ Hüseynzadə 2015, s. 15.
↑ Rəhmanlı & Əliyev 2017, s. 47.
↑ Rəhmanlı & Əliyev 2017, s. 46.

[FOOTNOTESurits1966157-1] Surits 1966, s. 157.

[te2-2] Theater Encyclopedia 1961, 13

[Həsənqızı-3] Həsənqızı, Ülviyyə „Celebratory Evening Dedicated to the 100th Anniversary of the Famous Dancer Alibaba Abdullayev“. Report Information Agency (2015-yil 30-noyabr). 2021-yil 27-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-iyun.

[FOOTNOTESarıyeva2015-4] Sarıyeva 2015.

[5] Rəhmanlı, Əhsən „INCOMPARABLE MASTER OF DANCE - The Artistic Riches of Alibaba Abdullayev“ (az). Hürriyyət (2022-yil 3-may). 2022-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 4-iyun.

[FOOTNOTEHüseynzadə201515-6] Hüseynzadə 2015, s. 15.

[FOOTNOTERəhmanlıƏliyev201747-7] Rəhmanlı & Əliyev 2017, s. 47.

[FOOTNOTERəhmanlıƏliyev201746-8] Rəhmanlı & Əliyev 2017, s. 46.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]