Kontent qismiga oʻtish

Albaniya lolalari

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tulipa albanica
Ilmiy tasniflash
O‘simliklar
Yuksak oʻsimliklar
Gulli oʻsimliklar
Bir urugʻpallalilar
Liliales
Liliaceae
Lilioideae
Lilieae
Lola
Tulipa subg. Tulipa
T. albanica
Binar nomi
Tulipa albanica

= Kit Tan & Shuka

Tulipa albanica — Vatani Albaniya boʻlgan Liliaceae oilasiga mansub lolalar turkumidagi gulli oʻsimlik.[2][3][4] U 2010-yilda Albaniyaning Surroj qishlogʻi yaqinida topilgan.[2] Oʻsimlik yoʻqolib ketish xavfi ostida (CR) tur hisoblanadi, chunki u 100 gektardan kichikroq maydonda oʻsadi. Bu tur konchilik faoliyati bilan oʻralgan.

Bu turlarga Tulipa scardica va Tulipa schrenkii kiradi. T. albanica ikkita turga ham morfologik jihatdan oʻxshash, shuningdek, bir-biriga oʻxshash muhitda oʻsadi. Lekin genetik jihatdan T. albanicaning toʻlqinsimon barg shakli bilan farqlanishi mumkin.[3]

Tulipa albanica — balandligi 15-40 sm (6-16 dyuym) ga yetadigan piyozsimon koʻp yillik oʻsimlik. Lampochka tuxumsimon, tuxumsimon sharsimon, diametri  1,5 dan 2,5 sm gacha (5⁄8 dan 1 dyuymgacha). Poyasi tik, tuksiz, yaltiroqdan kulrang-yashil ranggacha, barglari uzunligi 3-5 sm gacha, uzunligi taxminan 10-25 sm (4-10 dyuym) va uzunligi 1-3,5 sm (3⁄8-1) ga etadi. +3⁄8 dyuym) va glaucousdan kulrang-yashilgacha. Ular poya boʻylab navbatma-navbat oʻsadi va eng pastki qismlari kuchli toʻlqinli qirralarga ega.[3]

Poyasi yakka, yirik, guli tik turuvchi. Bu turni ikki xil rangda topish mumkin: sariqdan oltin-sariqgacha yoki karmin-qizildan quyuq qizil-jigarranggacha. Xromosoma soni 2n = 2x = 24.[3]

Atrof-muhit siyosati instituti, mahalliy nodavlat tashkiloti, oʻsimlikni Kukes mintaqasidagi boshqa joylarda koʻpaytirish va uning saqlab qolishini taʼminlash maqsadida monitoring va tabiatni muhofaza qilish tadbirlarini amalga oshirmoqda.[5]

  1. Shuka, L. (2018). Tulipa albanica. IUCN Red List of Threatened Species. 2018. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-1.RLTS.T13142545A18614500.en. Retrieved 2 July 2021.
  2. 2,0 2,1 Wheeler 2011.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Shuka, Tan & Siljak-Yakovlev 2010.
  4. Christenhusz et al. 2013.
  5. „Conservation and propagation of the Albanian tulip“. Institute for Environmental Policy. IEP (23-sentabr 2019-yil). Qaraldi: 5-may 2020-yil.

Bibliografiya

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Shuka, Lulëzim; Tan, Kit; Siljak-Yakovlev, Sonja (2010). „Tulipa albanica (Liliaceae), a new species from northeastern Albania“ (PDF). Phytotaxa. 10-jild. 17–25-bet. doi:10.11646/phytotaxa.10.1.2.
  • Wheeler, Quentin. „New to Nature No 49: Tulipa albanica. The Guardian (6-avgust 2011-yil).
  • Christenhusz, M.J.M.; Govaerts, R.; David, J.C.; Hall, T.; Borland, K.; Roberts, P.S.; Tuomisto, A.; Buerki, S.; Chase, M.W. (2013). „Tiptoe through the tulips - cultural history, molecular phylogenetics and classification of Tulipa (Liliaceae)“. Botanical Journal of the Linnean Society. 172-jild, № 3. 280–328-bet. doi:10.1111/boj.12061.