Alas xalqi
| Alas xalqi | |
|---|---|
 | |
| Hozirgi joylashuv areali va aholi soni | |
Jami: 50 000 Indoneziya | |
| Til | Alas-kluet |
| Dini | islom (musulmon-sunniy) va anʼanaviy eʼtiqodga ergashuvchilar. |
| Oʻxshash xalqlar | Bataklar |
Alas xalqi — Indoneziyaning Shimoliy Sumatra provinsiyasida yashovchi xalq. Soni 50 ming kishi bor.[1] Ular Zond Sunda tillarining ilk Sumatran bo'limining Batak guruhining Alas-Kluet tilida gaplashadi, shuningdek, indoneziyaliklar ham gapiradi.
Tili[tahrir | manbasini tahrirlash]
Avstroneziyalik oilasining gʻarbiy Avstroneziya guruhining batak kichik guruhining tili. Indoneziya tili ham keng tarqalgan
Dini[tahrir | manbasini tahrirlash]
Diniy pozitsiyalar: musulmon-sunniy va anʼanaviy eʼtiqod tarafdorlari.
Kasb-hunari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Asosiy anʼanaviy kasbi — qishloq xoʻjaligi (guruch, makkajoʻxori, shakarqamish,paxta). Mayda qoramol va ot zotlari yetishtiriladi. Ov va baliq ovlash ikkinchi darajali rol oʻynaydi.[2] Noyob raqs va musiqa, an'anaviy soyabon payung mesikhat, turli marosimlar uchun ishlatiladi
Hayot tarzi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Patrilineallik urugʻlar (mergi) rajalar boshqariladigan aholi punkti ichida joylashgan urugʻlarga (suku) boʻlinadi. Nikoh patrilokal, matrilokal va poligamlikdir. Aholi punktlari (kut) daryo vodiylarida tartibsiz joylashgan chodirli karkasli uylar (uma) va bir yoki bir nechta erkaklar uylaridan (meresa) iborat edi.[3]
Van Daalenning , Alas, Batak va Gayo kampaniyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1904-yilda, Aceh urushining yakuniy bosqichida Gottfrid Koenraad Ernst van Daalen Gollandiya mustamlaka nazoratini o'rnatish uchun Gayoland, Alasland, Bataklandga o'z kampaniyasini boshladi. Gayolandda 7 ta qal'ani vayron qilib, 1300 ga yaqin aholini o'ldirgandan so'ng, uning korpusi Marechausse te voye 1904-yil 10 iyunda Alas vodiysida paydo bo'ldi. Shimoliy Alaslanddagi bir mahalliy lord (kejuhun) zudlik bilan taslim bo'ldi, ammo janubiy Alaslanddagi gaionlardan bo'lgan boshqa bir mahalliy lord sifatida uning o'g'li, janubiy mahalliy lord vazifasini bajaruvchi Gottfrid Koenraad Ernst van Daalen va shimoliy mahalliy lordning ukasi qarshilik ko'rsatishga qaror qildi. Gayolanddagi islomiy bo'lmagan gollandlar, 3 ta qal'a yoki mustahkam qishloqlar qurgan.
1904-yil 14-iyunda Gollandiya qo'shinlari Kuta-Reh qal'alarini vayron qildi, 313 mahalliy erkak, 189 ayol, 59 bola va 2 golland askari halok bo'ldi. 1904-yil 20-iyunda ular Likat qal'asini vayron qildilar va 220 erkak, 124 ayol va 88 bolani o'ldirdilar, faqat bitta askar halok bo'ldi. Darhaqiqat, Likat qishlog‘i Alas vodiysidagi Gayon ko‘chmanchilardan biri edi. 1904-yil 24-iyunda ular Kute Lengat Baru qal'alarini vayron qildilar, 338 erkak, 186 ayol, 130 bola, shu jumladan janubiy mahalliy lord, 3 askarni o'ldirdi. 1904-yil 29-iyunda Gotfrid Koenraad Ernst van Daalen shimoliy mahalliy lordni va marhum janubiy mahalliy lordning o'g'lini Alasning barcha boshliqlari va boshliqlari bilan birga Pedesi qishlog'iga chaqirib, butun Alaslandning tegishli ekanligini e'lon qildi. Gollandiya Sharqiy Hindistoni.
Ushbu kampaniya davomida harbiy shifokor Henricus Marinus Neeb ko'plab fotosuratlarni oldi, jumladan jang sahnalari, tropik yomg'ir o'rmoni bo'ylab yurish, mahalliy baliq ovlash faoliyati, an'anaviy uylar, masjidlar va boshqalar.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Slovari i ensiklopedii na Akademike https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/387313
- ↑ Әlem xaliqtariniң ensiklopediyasi. Alas http://www.etnolog.ru/people.php?id=ALAS
- ↑ NARODI AZII ALAS https://nations.su/asia/alas.html