Aflotun piyozi

Aflotun piyozi
Aflotun piyozi
Ilmiy tasniflash
Olam:	Eukariotlar
Tip:	Yuksak oʻsimliklar
Sinf:	Bir urugʻpallalilar
Turkum:	Piyoz
Oila:	Piyozdoshlar
Binar nomi
Allium aflatunense

Aflotun piyozi (lotincha: Allium aflatunense) – bir urugʻpallalilar sinfi, piyozdoshlar oilasi, piyoz turkumiga kiruvchi gulli oʻsimlik turi. Oʻzbekiston Respublikasi Qizil kitobiga endemik tur sifatida kiritilgan. Toshkent viloyati Chatqol, Ugom, Piskom togʻ tizmalarida tarqalgan.

Tavsifi

Balandligi 80-200 sm gacha yetuvchi koʻp yillik piyozchali oʻt oʻsimlik. Piyozchasi yirik, diametri 6 sm. Qobigʻi qora kulrang. Poyasining ichi boʻsh, balandligi 80-150 sm, tomirlari biroz boʻrtib turadi. Barglari oltidan sakkiz donagacha, tashqi barglarining kengligi 2-10 sm, uzunligi 60 sm gacha yetadi, silliq, tuksiz. To‘pguli oddiy soyabon, sharsimon shaklda, gullar tigʻiz joylashgan. Gulqoʻrgʻon boʻlakchalari yulduzsimon tuzilgan. Gultojibarglari och binafsharang tusda, uzunligi 6-7 mm. Gullari kki jinsli. Hasharotlar yordamida changlanadi. May iyun oylarida gullab, urug‘i iyulda yetiladi. Mevasi quruq koʻsak meva, diametri 6 mm. Urug‘i va piyozchasi orqali koʻpayadi.

Tarqalishi va oʻsish sharoiti

Kichik kichik toʻplar hosil qilib oʻsadi. Toshkent viloyati Piskom, Ugom, Chatqol togʻ tizmalarida tarqalgan. Togʻlarning oʻrta va yuqori qismlaridagi yonbagʻirlarda, oʻtlar orasida, daryo boʻylarida uchratish mumkin. Piyozboshisining mahalliy aholi tomonidan tomorqaga ekish, dorivor hamda ozuqa maqsadida yigʻib olinishi, kuz va qishda hayvonlar piyozchasini kovlab yeyishi sabab oʻsimlik soni qisqarib ketgan. Botanika bogʻlarida va uy tomorqalarida oʻstirish mumkin. Chotqol biosfera qoʻriqxonasi hududida muhofaza ostiga olingan.