AS 365 „Dofen“ (AS 365 Dauphin) — Airbus Helicopters (sobiq Eurocopter) kompaniyasining koʻp maqsadli vertolyotlari oilasining aʼzosi[1]. Aerospatiale SA 365 Dauphin 2 — bu Airbus Helicopters tomonidan ishlab chiqarilgan oʻrta ogʻirlikdagi koʻp maqsadli ikki dvigatelli vertolyot hisoblanadi. U dastlab fransuz „Aerospatiale“ firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan hamda 1990-yillarga keib „Eurocopter“ kompaniyasiga birlashtirilgan. 1975-yilda ishlab chiqarish boshlanganidan keyin beri bu turdagi vertolyotlarni 40 yildan ortiq vaqt davomida uzluksiz ishlab chiqarish yoʻlga qoʻyilgan. „Dauphin“ning rejalashtirilgan vorisi „Airbus Helicopters H160“ hisoblanib, u 2021-yilda foydalanishga topshirilgan.
„Dauphin 2 Aerospatiale“ „SA 360“ bilan koʻp oʻxshashliklari mavjud boʻlib, bu tijoratda muvaffaqiyatsiz boʻlgan bir dvigatelli vertolyot sanaladi. Ammo ikki dvigatelli „Dauphin 2“ mijozlarning talabiga javob berib, shu bilan bir qatorda koʻplab fuqarolik va harbiy operatorlar tomonidan boshqarilib kelionmoqda. Ushbu modigikatsiyadagi vertolyotlar 1970-yilda taqdim etilganidan beri „Dauphin 2“ ning bir nechta asosiy oʻzgarishlari va ixtisoslashtirilgan versiyalari ishlab chiqilgan va xali-hanuz ishlab chiqarish davom etmoqdaga. Jumladan, harbiy yoʻnaltirilgan „Eurocopter Panther“, havo-dengiz qutqaruvi „HH/MH-65 Dolphin“, Xitoyda ishlab chiqarilgan „Harbin. Z-9“ va modernizatsiya qilingan „Eurocopter EC155“ bularga misol boʻla oladi.
AS365 Dauphin"" ikki dvigatelli vertolyot boʻlib, uzoq masofalarga ucha olish qobiliyatiga ega hamda yuqori haroratli iqlim sharoitida yoki sezilarli balandlikdagi joylarda ishlash uchun juda mos keladi. „Dauphin“ odatda bir juft „Turbomeca Arriel“ turboshaft dvigatellari bilan ishlaydi; keyingi variantlarda ular FADEC birliklari bilan jihozlangan boʻlib, ular avtomatlashtirilgan ishga tushirish ketma-ketligi va mashgʻulot rejimi kabi qoʻshimcha funksiyalarga ega hisoblanadi.
Dvigatellar rotorli kemaning buklanadigan „Starflex“ asosiy rotorini va uning „Fenestron“ torkga qarshi dumli rotorini ikkita alohida uzatmalar orqali boshqaradi; bu vites qutilari, shuningdek, ikkita alohida gidravlik tizimga, shuningdek, qoʻnish moslamasini joylashtirish kabi favqulodda vaziyatlarda foydalanish uchun tayyor gidravlik tizimga ulangan va bu vertolyotning afzal jihatlaridan biri hisoblanadi. Elektr quvvati bir juft starter generatorlari va NiCad (nikel-kadmiy) asosiy batareyasi bilan taʼminlangan. Shu bilasn bir qatorda favqulodda batareya ham vertolyotda mavjud.
Rotorli kemaning asosiy fyuzelyaji salon maydonini, alohida bagaj boʻlinmasini va tortib olinadigan uch gʻildirakli vertolyotning qoʻnish moslamasini oʻz ichiga olgan. Asosiy kabinaga kirish uchun jami toʻrtta anʼanaviy eshiklar oʻrnatilgan hamda ular ixtiyoriy ravishda uning oʻrniga bitta qisqichli havo zinapoyasi bilan almashtirilishi mumkin. Rotorli kemaning turli qismlari kompozit materiallardan tayyorlangan, masalan, uglerod tolasidan yasalgan rotor pichoqlari, fyuzelaj qismlarida boshqa materiallar ishlatiladi. Fyuzelaj korroziyaga qarshi himoyaga ega va ixtiyoriy yuk koʻtargich yoki yuk slingiga oʻrnatilishi uchun mustahkamlangan, shuningdek, rotocraftning tashqi yuzasida boshqa turli bogʻlash va tutqichlar oʻrnatilgan. „Dauphin“ning burniga har xil turdagi va modeldagi radarlarni oʻrnatish imkoniyati mavjud.
Rotorli kemaning „Starflex“ asosiy rotori va „Fenestron“ dumining kombinatsiyasi bortdagilar uchun past shovqin va past tebranishli parvoz tajribasini taʼminlaydi. „Airbus Helicopters“ kompaniyasi „Dauphin AS365 N3“ ning ovoz chiqarishi Xalqaro Fuqaro Aviatsiyasi Tashkiloti (ICAO) standartlaridan 3,1 desibel past ekanligini daʼvo qilgan hamda bu uni oʻz sinfidagi eng past ovozli vertolyotga aylanishida muhim ahamiyat kasb etgan. „Dauphin“ A toifasi sharoitida dengiz sathida toʻliq yuk bilan ucha olish imkoniyatiga ega.
_Eurocopter_AS365_Dauphin.jpg)
.jpg)
