5335 Damocles
(5335) Damocles — vaqtinchalik belgisi 1991 DA, kentavr va damokloidlarning nomi, Halley tipidagi va uzoq davrdagi faol boʻlmagan yadrolar boʻlishi mumkin boʻlgan kichik sayyoralar guruhi kometadir. U 1991-yil 18-fevralda Avstraliyadagi Sayding Spring rasadxonasida avstraliyalik astronom Robert Maknaut tomonidan kashf etilgan. Yunon mifologiyasining qahramonlaridan biri boʻlgan Damocl sharafiga nomlangan.
Tavsif
[tahrir | manbasini tahrirlash]Damocl kashf etilganda, u boshqa maʼlum boʻlganlardan butunlay farq qiladigan orbitada ekanligi aniqlandi. Damocl orbitasi Mars afelioni ichidan Urangacha yetib bordi. U Quyosh tizimining aylanaga yaqin orbitasidan ichki Quyosh tizimiga olib boradigan eksantrik orbitaga oʻtayotganga oʻxshardi. Dunkan Steel, Gerxard Xan, Mark Beyli va Devid Asher uning uzoq muddatli dinamik evolyutsiyasi prognozlarini amalga oshirdilar va uning Yerni kesib oʻtuvchi asteroid boʻlish ehtimolini aniqladilar. Hamda ular umrining chorak qismini shunday orbitada oʻtkazishi mumkin deb taxmin qildilar. Damocl hozirgi kungacha va undan keyin oʻn minglab yillar davomida barqaror orbitaga ega, chunki uning yuqori moyil orbitasi ushbu obyektni Yupiter yoki Saturnga yaqinlashtirmaydi[1].
Damoclning Drako yoʻnalishidan Marsda u bilan bogʻliq boʻlgan meteorit yomgʻiri boʻlishi mumkinligi haqida baʼzi taxminlar mavjud[2]. Obyektning Mars orbitasining minimal kesishishi masofasi (Mars MOID) 0,057 a.b. (8 500 000 km; 5 300 000 mil) va Uran MOID 0,3 a.b. (45 000 000 km; 28 000 milya) ga teng[3].
2019-yil holatiga koʻra, Damocl Quyoshdan 19,6 a.b. uzoqlikda joylashgan boʻlib, koʻrinadigan kattaligi 26,3 ga teng[4]. Obyekt Quyoshdan eng uzoq nuqtasiga 2011-yilda erishgan.
Sifatdosh shakli Damoclean, /dæməˈkliːən/. Rasmiy nomlash maqolasi Minor Planet Center tomonidan 1993-yil 1-sentabrda nashr etilgan (MPC 22508)[5].
Damocl qilichi — haddan tashqari osilgan tahdid, qadimgi Yunonistondan uzoq vaqtdan beri mavjud boʻlgan siyosiy metafora.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Asher, David J., Bailey; Hahn; Steel (1994) „Asteroid (5335) Damocles and its implications for cometary dynamics“. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
- ↑ „Meteor Showers and Their Parent Bodies“. 2008-yil 3-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 16-iyun.
- ↑ „(5335) Damocles (1991 DA)“. Minor Planet Center.
- ↑ „AstDyS Damocles Ephemerides“. Department of Mathematics, University of Pisa, Italy.
- ↑ „MPC/MPO/MPS Archive“. Minor Planet Center.
