“Xotira” memorial majmuasi
"Xotira" memorial majmuasi (belaruscha: Мемарыяльны комплекс «Памяць») — Baranovichi shahridagi yodgorlik majmuasi. 2008-yil 3-sentabrda Belarus Respublikasi Vazirlar Kengashining qarori bilan obʻektga mintaqaviy ahamiyatga ega boʻlgan tarixiy va madaniy qiymat maqomi berildi[1].
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
1941-yilda, fashist bosqinchilari qamoqxona hududida Lesnyanskiy oʻlim lagerining filialini yaratdilar. Bu yerda, ogʻir mehnat sharoitida 20 mingga yaqin odam saqlangan. Fashistlar muntazam ravishda ommaviy qatllarni uyushtirdilar va jismoniy jazolardan foydalandilar. Qishda odamlar ochiq havoda edilar. Olovni yoqish taqiqlangan edi. Sovuqdan, ochlikdan, kasallikdan, haddan tashqari koʻp ishdan har kuni oʻnlab mahbuslar halok boʻldi. Bu yerda jami 31 mingga yaqin harbiy asirlar va tinch aholi halok boʻlgan[2][3].
1964-yilda „Motam tutgan ona“ haykali oʻrnatildi. Deraza panjarali devor yonida ayol-onaning haykaltaroshlik tasviri[4].
2005-yil 9-mayda yodgorlik „Xotira“ yodgorlik majmuasining asosiy qismiga aylandi. Uning yonida bosib olingan shaharda va Ulugʻ Vatan urushi frontlarida halok boʻlgan shahar aholisiga bagʻishlangan matnlar yozilgan plitalar oʻrnatildi[4].
Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]
Temir panjarali beton devor (2,6 m) yonida, motam tutayotgan ayol qiyofasi (2,2 m); oyoqda — xotira gulchambari, taxtada — satirlar: „Zamondoshlar va avlodlar! Boshingizni eging! Bu yerda dushman oldida tiz choʻkmaganlar abadiy uxlaydilar: 1941-44-yillarda fashistik jallodlar tomonidan otib oʻldirilgan va qiynoqqa solingan[5] 31 ming sovet fuqarolari.“
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Аб наданні статусу і катэгорый гісторыка-культурнай каштоўнасці, змяненні катэгорый, пазбаўленні статусу гісторыка-культурнай каштоўнасці і ўнясенні змяненняў у пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 14 мая 2007 г. № 578 і ад 3 верасня 2008 г. № 1288“. normativka.by. Qaraldi: 2022-yil 5-aprel.
- ↑ Марцелев 1990.
- ↑ „«Кто, как не женщина понимает, как страшна война?» Барановичские женщины убрали памятное место“ (ru). nashkraj.by. 2021-yil 20-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 5-aprel.
- ↑ 4,0 4,1 „Памятники Барановичей. Память последней войны“ (ru). barturizm.by. Qaraldi: 2022-yil 5-aprel.
- ↑ „Помнiкi i памятныя знакi Вялікай Айчыннай вайны ў г. Баранавiчы (карта)“ (ru). nashkraj.by. 2022-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 5-aprel.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- С. В. Марцелев. Свод памятников истории и культуры Белоруссии. Брестская область. Минск: «Белорусская Советская Энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1990. ISBN 5-857000-17-3.