“G‘alabaning 30-yilligi” memorial majmuasi

"Gʻalabaning 30-yilligi" memorial majmuasi — Saxa Respublikasining (Yoqutiston) Mirniy shahrida Buyuk Gʻalabaning 30-yilligi sharafiga ochilgan yodgorlik.

Yoqutiston ASSR Madaniyat vazirligining maxsus qarori bilan yodgorlik respublika ahamiyatiga molik madaniy yodgorlik sifatida tan olinib, Mirniy maʼmuriyatining madaniyat boʻlimi balansiga oʻtkazildi va davlat muhofazasiga olindi^[1].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yodgorlik majmuasi oʻz tarixini 1975-yil 9-mayda, Sovet xalqining Ulugʻ Vatan urushidagi Gʻalabasining 30-yilligi sharafiga Mirniyda obelisk tantanali ravishda ochilgan paytdan boshlandi. SSSR qurolli kuchlarini quruqlikda, havoda va dengizda ifodalovchi uchta qilich yerga sanchilgan, bu urushning tugashini, gʻalaba ramzini anglatadi^[1].

Keyingi yillarda shahar hokimiyati „Yakutalmaz“ tresti ishtirokida loyihani kengaytirish va ushbu maydonda yodgorlik majmuasini yaratishga qaror qildi. „Yakutalmaz“ tresti (hozirgi „Alrosa“ kompaniyasi) mablagʻlari hisobidan Gʻalabaning 30-yilligi maydonida hozirgi memorial majmua yaratildi. Uni yaratishda Moskva monumental va dekorativ haykaltaroshlik kombinati ishtirok etdi. Bosh arxitektor Ye. Yermolaev boshchiligidagi mualliflar jamoasi tarkibida yodgorlikni yaratish ustida ishlaganlar: rassomlar — V. Frolov va M. Neymark; kostruktorlar — Yu. Grechanik („Yakutalmaz“ instituti) va E. Bogomolskiy^[1].

Memorial majmuasi uchta tarkibiy qismdan iborat:

Balandligi 13,5 metr boʻlgan uchta qilichli obelisk. Moskvada taxtalangan jezdan poʻlat karkasga yigʻilgan. Obeliskning poydevori toʻqqiz metrli qoziqlar ustida, abadiy muzloq yerda joylashgan. Dumaloq poydevorning qoplama toshlari qizil va qora labrodorit, shuningdek, kulrang granitdir. Poydevorning ustki qismida quyma bronzadan: "Dunyo mustahkam boʻlsin, qilich tigʻlari mangu yerga nazar solsin" degan yozuv bor.
Obelisk orqasida „Xalq xotirasi devori“ joylashgan boʻlib, unda tematik relyef kompozitsiyalari boʻlgan orden kolodkalari shaklida misdan yasalgan beshta medalyon bor: urush boshlanishi — kuzatish; front orti; partizanlar; hujum; gʻalaba.
Maydondagi obelisk oldida barcha qahramon shaharlardan Ulugʻ Vatan urushi faxriylari tomonidan maxsus olib kelingan, ichida kapsulalar tuproq bilan suvab tashlangan qoʻngʻir plitalar bilan qoplangan katta poydevor oʻrnatilgan. Toʻq rangli plitalar poydevorida — yulduzning markazida Mangu olov, uning ostida — dafna gulchambari joylashgan.

2019-yilda yodgorlik majmuasi joylashgan maydon rekonstruksiya qilindi^[2].