Участник:Shohjaxonmuftillayev/Образец страницы

Andoza:Db-vilka Koʻhinur olmosi' [1] Koʻhinur (fors. ḵwہ nwr, urdu. ḵwہ nwr, hind. kōhinūra — togʻ nuri) — dunyodagi eng yirik olmoslardan biri. Ogʻirligi - 105,6 karat (21,12 g). U koʻpincha Boburiy olmosi deb ham ataladi.

Tarkib Etimologiya Taʼrif Hikoya Hozir Manbalar

Etimologiya

Kohinur — forscha: ḵwہ nwr, urducha: ḵwہ nwr, hindcha: kōhinūra «togʻ nuri» degan ma’noni anglatadi. Shuningdek Kannada-ingliz lugʻatida ("oldingi (K) keyingi") Kohinoor (Kohinoor (kohinoor)):— eng qimmatli yoki eng yaxshi maʼnosini bildirishi ham aytib oʻtilgan. Manba: Alar: Kannada-English Corpus (Kontekst maʼlumoti: Kannada - bu Hindistonning janubi-gʻarbiy mintaqasida soʻzlashuvchi dravid tili (hind-evropa tillari oilasidan farqli oʻlaroq).)

Tavsif

Koʻhinur olmosi birinchi marta 1526-yilda “Boburnom”da tilga olingan. Unda aytilishicha, olmos 1294-yilda nomaʼlum Malva Rohaga tegishli boʻlgan. Uning tarixi 1300-yilga borib taqaladi. Bu olmos haqida turli rivoyatlar.Bobur bu olmosning qiymati “butun dunyoning ikki yarim kunlik narxi”ga teng ekanligini aytadi.Yillar oʻtib olmos haqida boshqa rivoyatlar paydo boʻladi. Afsonaga koʻra, olmos 5000 yil oldin Hindiston janubida topilgan va Mahabharat dostonidagi afsonaviy qahramon Karnaga tegishli boʻlgan.

Tarixi

Koʻp yillar davomida koh-i-noor Malva davlati qirollarining bosh kiyimlarini bezatib kelgan. Afsonaga koʻra, podshohning sallasidan olmos tushib qolsa, butun Malva qul boʻladi. Va shunday boʻldi. 1305-yilda Malva Dehli sultoni Olovuddin tomonidan bosib olindi. Boshqa qimmatbaho toshlar qatorida Koʻhinur gʻolibga boradi. Biroq, olmos tez orada Malva shtatiga qaytariladi. Uning egasi Gvalior qiroli Bikramit (Vikramaditya) 1305-yilda Malva Dehli sultoni Olovuddin tomonidan bosib olingan. Boshqa qimmatbaho toshlar qatorida Koʻhinur gʻolibga boradi. Biroq, olmos tez orada Malva shtatiga qaytariladi. Gvalior qiroli Bikramit (Vikramaditya) uning egasiga aylanadi.

Hozirda

Humoyun oʻgʻli, buyuk sarkarda Akbar umrida olmosga tegmagan. Keyinchalik afsonaviy tosh Shohjahonga oʻtgan. Uning oʻgʻli Aurangzeb toshni Lahordagi Badshoshi masjidiga qoʻydi. Olmos u yerda 1739-yilgacha saqlangan. Hind yerlari zabt etilgandan keyin hukmdor Nodirshak barcha boyliklarni egallashga harakat qiladi. Ammo Koʻhinurni topa olmadi. Olmoslarni qidirish minglab odamlarni oʻziga jalb qiladi. Shunda saroy xodimlaridan biri olmos Muhammad ismli amaldorning shlyapasida yashiringanini xabar qildi. Bayramlardan birida Nodirshoh Muhammadga yuzlanib, doʻstlikni mustahkamlash uchun salla almashtirishni taklif qiladi. Ushbu taklifni rad etib boʻlmaydi. Bosh kiyimdagi olmosni koʻrgan Nodirshoq “togʻ nuri” deb baqiradi. Bu olmos “Koʻhinur” deb ataladi. Bir paytlar Nodirshoh Koʻhinurni chaqirib: “Bir kishi beshta tosh olib, birini sharqqa, birini gʻarbga, birini shimolga, birini janubga, beshinchisini osmonga tashlab, yetgan masofani toʻldirsa. oltin va marvaridli toshlar, Koʻhinur bahoga teng boylik boʻladi. Uyiga olmos bilan qaytgan Nodirshoh hech kimga ishonmaydi. 1747-yilda Nodirshoh oʻldirilganidan keyin olmos uning kenja oʻgʻli shahzoda Roch qoʻliga oʻtadi. Biroq, u hokimiyatni ushlab tura olmaydi. Shunday qilib, Ahmad Abdali (Durr-i-Dauran) Koʻhinurga egalik qiladi va uni Afgʻonistonga olib keladi. U 1773-yilda vafot etgan. Uning oʻgʻli Temur sulola tepasiga kelib, poytaxtni Kobulga koʻchiradi. Temur vafotidan keyin uning bolalari oʻrtasida saroy toʻntarishlari odatiy holga aylandi. Bir-biriga qarama-qarshi boʻlgan oʻgʻillari hokimiyat uchun kurashayotganda olmosni yashirishga harakat qilishadi. Zamon Mirzo olmosni qamoqxona devoriga yashiradi. Biroq qamoqxona nazoratchisi bundan xabar topadi va olmosni Shujo-ul-Mulkga beradi. Hokimiyat akasi Mahmudga oʻtgandan soʻng, romb yana yopildi. Qamoqdan qochishga muvaffaq boʻlgan Shujo-ul-Mulk Koʻhinurni olib, oilasi bilan Lahorga yoʻl oladi. Bu yerda "panjob yoʻlbarsi" sifatida tanilgan Ranjit Singx yashiringan. Roya olmosdan xabar topgach, har qanday holatda ham Koʻhinurni olishga harakat qiladi. Biroq u Shujo-ul-Mulkga emas, xotini Vafo Begimga bosim oʻtkazadi. Ayol qiynoqlarga chiday olmaydi va asirlarni ozod qilish, xavfsizlik va nafaqa olish evaziga olmosdan voz kechadi. Ranjit Singx bu talablarga rozi boʻladi va olmosni oladi. U Shuja-ul-Mulkga 125 ming rupiy beradi va har yili 60 ming soʻm umrbod nafaqa tayinlaydi.

Roja Ranjit Singx Kohinoorni sotib olganidan keyin Panjobni birlashtiradi. U Hindistonni Britaniya hukmronligidan ozod qilmoqchi va buning iloji boʻlmasligini bilib, Koʻhinurdan voz kechishga harakat qiladi. ori olmos