Wang Keqin
| Wang Keqin | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi | 14-noyabr 1964-yil |
| Kasbi | jurnalist va professor |
| Faoliyat yillari | 1980-yillar oʻrtalari;hozirgacha |
| Veb-sayti | Blog (Chinese) |
Vang Keqin (xitoycha: 王克勤 , 1964-yil 14-noyabrda tugʻilgan), nufuzli [1] xitoylik tashabbuskor muxbiri, Da Ai Qing Chen yoki Love Save Pneumoconiosis fondlari asoschisi va blogger . Shuningdek, Pekindagi Pekin universiteti professori. [2]
Yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vang Xitoy Xalq Respublikasining Gansu provinsiyasidagi Yongdeng tumanida tugʻilgan. Muxbir boʻlishdan oldin Vang Gansuda dehqon boʻlgan. Aynan shu yerda u 80-yillarning oʻrtalarida oʻzi uchun jurnalistikani kashf etgan. U yozgan har bir maqolasi uchun CN¥2.6 (€.3 yoki taxminan AQSh$,39) olgan yoki oʻzi aytganidek, olti piyola lagʻmon uchun yetarli pul olgan. [3] U oʻz faoliyatini mahalliy ommaviy axborot vositalari uchun tashviqot hikoyalarini yozishdan boshladi. 1989 yilda Gansu Economics Daily gazetasida ishlay boshladi. Qimmatli qogʻozlar sotuvchi shirkatni fosh qilgan hikoyasini eʼlon qilgandan soʻng, uga Pekinda joylashgan China Economic Times gazetasidan ish taklif qilindi va u yerda vaksinalar bilan bogʻliq voqealardan keyin 2011-yilda isteʼfoga chiqishga majbur boʻlgunga qadar muhbir boʻlib ishladi.
Jurnalistika[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vang qizil siyohga namlangan shimgichni oʻz ichiga olgan kichik qutini olib yurishi bilan mashhur boʻlgan. Vang undan oʻzi tuzgan guvohlarning bayonotlariga roziligini tasdiqlash uchun guvohlarning barmoq izlarini yigʻish uchun foydalangan. „Siz dalillarni temir quyma qilishingiz kerak“, deb tushuntirgan u. [4] 2002-yilda Vang Xitoy taksi kompaniyalari haydovchilariga nisbatan „bo‘g‘ib qo‘yilishi“ni fosh qiluvchi hikoyani nashr etdi. Bu Bosh vazir Ven Jiabaoga taksi sanoatini tozalashni boshlashiga taʼsir qildi.[1] 2005-yil 30-noyabrda Vang Xenan provinsiyasida qon topshirishda ignalarni notoʻgʻri sterilizatsiya qilish natijasida kelib chiqqan OITS epidemiyasi haqida hikoyani nashr etdi. [5] 2010-yil 8-mart kuni u va bir talaba qamoqdagi fuqarolik va siyosiy huquq faoli Chen Guangchengning rafiqasi Yuan Veyjingni ko‘rmoqchi bo‘lganida jismoniy va og‘zaki hujumga uchradi. Natijada, „Chegara bilmas muxbirlar“ tashkiloti Shandun provinsiyasi hukumatini hodisani tekshirishga va bunday holat boshqa tashrif buyuruvchilar bilan takrorlanishini to‘xtatishga chaqirdi. [2]
Qimmatli qogʻozlar firibgarlik hikoyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2001-yil 3-fevralda Vang Gansu Economics Daily gazetasida mijozlarni millionlab dollarlarni aldagan qimmatli qogʻozlar shirkatini fosh etgan " shovshuvli " [1] maqolasini eʼlon qildi. Kompaniya qimmatli qogʻozlar boʻyicha firibgarlikni amalga oshirib, qimmatli qogʻozlar va kompyuter ekranlarini haqiqiy kompaniyalar nomi yozilgan, lekin soxta investitsiya daromadlari bilan koʻrsatgan. O‘sha yilning 29-aprelida gazeta viloyat targ‘ibot bo‘limi tomonidan shu voqea tufayli yopilgan. Toʻrt oy oʻtgach, gazetani qayta ochishga ruxsat berilganida, mahalliy amaldorlar Vangga endi u yerda ishlashga ruxsat berishmagan. Biroq, China Economic Times bu voqeani koʻrib chiqdi va 2002-yil yanvar oyida Vanga katta muxbir sifatida ishlashni taklif qildi. [1] Ushbu hikoyani nashr qilish, firibgarlik bilan shugʻullanadigan mahalliy mafiya tomonidan Vang va uning oilasiga tahdidlarga olib keldi; Uning boshi uchun(uni oʻldirgan odamga) berilishi vaʼda qilingan 600 000 dollar pul tufayli uni baʼzan „Xitoyning eng qimmat muxbiri“ deb atashadi.[4] Sinxua axborot agentligidagiuning faoliyati haqida ichki hisobot oʻsha paytdagi Xitoy Xalq Respublikasi Bosh vaziri Chju Ronjiga yetib bordi, u Van va uning oilasini politsiya himoya qilish haqida buyruq berdi va jurnalistlikni davom ettirishi uchun Vangni Pekinga olib keldi.[3]
Vaksinalar voqeasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
2010-yil 17-martda olti oylik tergovdan soʻng Vang Xitoyning Economic Times gazetasida Shansi provinsiyasida vaksinalarni muzlatgichda saqlashning „qoʻpol nosozligi“ toʻrt bolaning oʻlimiga va yana 74 nafarining kasal boʻlib qolishiga olib kelgani haqidagi hikoya eʼlon qildi. Uning xabar berishicha, vaksinalar yorliqlari yechilmasligi uchun ataylab muzlatgichsiz qoldirilgan. Shansi rasmiylari Vangning hikoyasini notoʻgʻri deb daʼvo qilishdi va nashr etilganidan keyin bir necha soat oʻtgach , Xitoy Kommunistik partiyasi targʻibot boʻlimining buyrugʻiga binoan hisobot boshqa ommaviy axborot vositalarida kamaytirildi. [6] China Economic Times gazetasining bosh muharriri, noshiri va Kommunistik partiya kotibi Bao Yueyang hisobotni himoya qilganidan keyin ishdan boʻshatildi va kichik kompaniyaga koʻchib oʻtdi.[4] Vang keyinchalik Shansi provinsiyasiga qaytsa, hayoti xavf ostida qolishi mumkinligi haqida ogohlantirildi.[5]
Kuch bilan bostirish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vang ikki marta Xitoyning yirik gazetalari, 2011-yilda China Economic Times va 2013-yil fevralida The Economic Observerdan isteʼfoga chiqishga majbur boʻldi.[7]
Manbalar:[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Beech, Hannah. „Word Games“. TIMEasia. 2010-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 26-dekabr.
- ↑ 2,0 2,1 Reporters Without Borders. „Journalism professor Wang Keqin and his student attacked, prevented from visiting jailed human rights lawyer's wife“. IFEX (2009-yil 18-mart). Qaraldi: 2010-yil 26-dekabr.
- ↑ 3,0 3,1 Pekin. „La cabeza más cara del periodismo“ (Spanish). El Periódico (2010-yil 12-dekabr). Qaraldi: 2010-yil 26-dekabr.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Branigan, Tania. „Wang Keqin and China's revolution in investigative journalism“. London: The Guardian (2010-yil 23-may). Qaraldi: 2010-yil 26-dekabr.
- ↑ 5,0 5,1 Garnaut, John. „Something sick in the system“. Melbourne: The Age (2010-yil 14-may). 2010-yil 17-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 26-dekabr.
- ↑ Garnaut, John. „Chinese editor damned for publishing deadly vaccine report“. The Sydney Morning Herald (2010-yil 12-may). Qaraldi: 2010-yil 26-dekabr.
- ↑ „China journalist 'quit' after official pressure“. Global Post. Agence France-Presse (2013-yil 28-fevral). Qaraldi: 2013-yil 2-mart.