Vladimir Dejurov
| Vladimir Nikolayevich Dezhurov | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi | 30-iyul 1962-yil |
| Fuqaroligi | Rossiya |
| Kasbi | Mashinasozlik sanoati |
| Millati | Rus |
| Mukofotlari | "Rossiya Federatsiyasi Qahramoni" |
| Kosmik karyera | |
| Daraja | Rossiya harbiy-havo kuchlari podpolkovnigi |
Kosmosdagi vaqt |
244 kun 5 soat 28 daqiqa |
| Tanlash | 1987 |
Jami EVAs |
9 |
Jami EVA vaqti |
37 soat 2 daqiqa |
| Missiyalar | Soyuz TM-21, Mir EO-18, STS-71, STS-105, Expedition 3, STS-108 |
Missiya belgisi |
     |
Vladimir Nikolaevich Dejurov (ruscha: Влади́мир Никола́евич Дежу́ров; 1962-yil 30-iyulda tugʻilgan) - rossiyalik sobiq kosmonavt, Moskva, Star cityda istiqomat qiladi. U ikki marta Mir va Xalqaro kosmik stansiyalarga parvoz qilgan. Faoliyati davomida Dejurov 2004-yil 12-iyulda nafaqaga chiqqunga qadar 9 marta koinot sayohatini oʻtkazdi.[1]
Shaxsiy hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dejurov 1962-yil 30-iyulda Rossiyaning Mordoviya viloyati Zubovo-Polyanskiy tumani Yavas qishlogʻida tugʻilgan. U Yelena Valentinovna Dejurova (qizlik familiyasi Suprina) bilan turmush qurgan. Ularning 1983-yilda tugʻilgan Anna va 1987-yilda tugʻilgan Svetlana ismli ikki qizi bor. Uning otasi Nikolay Serafimovich Dejurov va onasi Anna Vasilevna Dejurova Yavas posyolkasida istiqomat qilishadi.[2]
Ta'lim[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dejurov 1983-yilda S. I. Gritsevits nomidagi Xarkov oliy harbiy aviatsiya maktabida uchuvchi-muhandis sifatida oʻqigan va uni tamomlagan.
Tajriba[tahrir | manbasini tahrirlash]
O'qishni tugatgandan soʻng, Dejurov Rossiya harbiy-havo kuchlarida uchuvchi va katta uchuvchi boʻlib xizmat qildi.
Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rossiya Federatsiyasi Prezidentining farmoni bilan Dejurovga Rossiya Federatsiyasi Qahramoni medali va uchuvchi/kosmonavt unvoni berilgan. Shuningdek, u faoliyati davomida Harbiy havo kuchlarining uchta medali bilan taqdirlangan.
[tahrir | manbasini tahrirlash]
1987-yilda u Kosmonavtlarni tayyorlash markaziga tayinlangan. 1987-yil dekabrdan 1989-yil iyungacha u umumiy kosmik tayyorgarlik kursidan oʻtdi. 1989-yil sentabr oyidan boshlab u sinov kosmonavtlari guruhi a'zosi sifatida mashgʻulotlarni davom ettirdi. 1991-yildan Yuriy A. Gagarin nomidagi Harbiy havo kuchlari akademiyasining sirtqi boʻlim talabasi.
Mir EO-18[tahrir | manbasini tahrirlash]
1994-yil mart oyida Dejurov Mir-18 missiyasining bosh ekipaji komandiri sifatida parvoz mashgʻulotlarini boshladi. Ekipaj 1995-yil 14-martda Qozogʻistonning Bayqoʻngʻir kosmodromidan “Soyuz TM-21” kosmik kemasida uchirilgan. Ikki kunlik avtonom parvozdan soʻng “Soyuz” kemasi 16-mart kuni “Mir” bilan tutashdi. Dejurov Mir E-18 komandiri sifatida xizmat qilgan. Ushbu missiya davomida bir qancha texnik muammolar yuzaga keldi. Ekipaj, shuningdek, hayot haqidagi tajribalarni ham amalga oshirdi. 115 kunlik parvozdan soʻng missiya 1995-yil 7-iyulda Atlantis kosmik kemasida Florida shtatidagi Kennedi kosmik markaziga qoʻnish bilan yakunlandi.
Ekspeditsiya 3[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dejurov Xalqaro kosmik stansiyada yashagan va ishlagan. U yerda Ekspeditsiya 3 ekipaji a'zosi sifatida xizmat qilgan.[3] Space Shuttle STS-105 missiyasida Dejurov va boshqa olti ekipaj a'zosi 2001-yil 10-avgustda Kennedi kosmik markazidan (KSC) koinotga uchirildi. Shutl 12-avgust kuni UTC vaqti bilan soat 18:41da XKSga tutashdi. Dejurov bort muhandisi sifatida stansiya bortida taxminan 4 oy ishladi. Uzoq muddatli missiya davomida 3-ekspeditsiya ekipaji 2001-yilda Leonid meteorit boʻronining noyob koʻrinishini tomosha qildi.[4] Ekspeditsiyaning 3 ekipaj a'zosi Dejurov, NASA astronavti Frenk Kalbertson va kosmonavt Mixail Tyurin kosmik kemada Yerga qaytishdi. Endeavour ' STS-108 missiyasi 4-ekspeditsiya ekipajini XKSga yetkazdi va 2001-yil 17-dekabrda kosmonavtlar bilan KSCga qoʻndi.
Kosmik yurishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kosmonavtik faoliyati davomida Dejurov 9 marta koinotga chiqdi. Mir EO-18 uzoq muddatli missiyasi davomida Dejurov kosmonavt Gennadiy Strekalov bilan birgalikda beshta kosmik yurishni amalga oshirdi. 2010-yil iyun holatiga koʻra, uning jami 37 soatu 2 daqiqa davom etgan toʻqqizta kosmik yurishi uni stansiyadan tashqari faollik (EVA) vaqtiga ega boʻlgan astronavtlar roʻyxatida 25-oʻringa qoʻydi.
1995-yil 12-mayda Dejurov oʻzining birinchi marta kosmosga parvozini oʻtkazdi. Kosmik yurish UTC vaqti bilan soat 04:20:44da boshlandi va 10:35:16da tugadi. U va Strekalov Spektr modulining kelishiga tayyorgarlik koʻrishdi. Kristallning quyosh panelini koʻchirishga tayyorlanishdi. Ular Kristall modulida ishlashni ham mashq qildilar. Kosmosga chiqish 6 soat 14 daqiqa davom etdi.
17-may kuni Dejurov oʻzining ikkinchi marta koinotga chiqishini amalga oshirdi. Ular quyosh massivini Kvant-1 moduliga oʻtkazdilar. Kosmik yurish 6 soat 52 daqiqa davom etdi.
22-may kuni Dejurov va Strekalov Kvant-1 ga quyosh massivini oʻrnatdilar va Kristallning boshqa quyosh massivlarini joylashtirdilar. "Mir" kosmik stansiyasidan tashqariga chiqish Dejurovning uchinchi marta kosmik yurishi edi. Kosmik yurish UTC vaqti bilan 00:10:20da boshlandi va 05:25:11da yakunlandi. Kosmosga chiqish 5 soat 14 daqiqa davom etdi.
1995-yil 28-may va 1-iyun kunlari Dejurov va Strekolov Mirni Kristall va Spektr modullarini koʻchirishga tayyorlash uchun ikkita kosmik sayohatni oʻtkazdilar. Dejurovning faoliyatidagi toʻrtinchi va beshinchi kosmik yurishlari mos ravishda 21 va 23 daqiqa davom etdi.
Dejurov XKSga 3-ekspeditsiya missiyasi davomida yana toʻrtta kosmik yurishni amalga oshirdi.[5] 2001-yil 8-oktabrda Dejurov va Tyurin rus kosmonavtlari tomonidan amalga oshiriladigan 100-kosmik yurishni nishonlash uchun XKS tashqarisiga chiqishdi.[6] Kosmik yurishning asosiy maqsadi Pirs oʻrnatish boʻlinmasini jihozlash va yangi kelgan boʻlinma va Zvezda moduli oʻrtasida aloqa oʻrnatish edi. Kosmik sayohatchilar ikkita stansiya boʻlimi oʻrtasida kosmik yurish radio aloqasini ta'minlaydigan kabel oʻrnatdilar. Shuningdek, ular yangi boʻlimga tutqichlar va tashqi zinapoyani oʻrnatdilar, bu uchuvchilarga Pirsni tark etishga yordam beradi. Dejurov va Tyurin, shuningdek, stansiyaga Strela yuk kranini oʻrnatdilar. Kosmosga chiqish 4 soat 58 daqiqa davom etdi va UTC vaqti bilan soat 19:21da tugadi.
2001-yil 15-oktabrda Dejurov oʻzining yettinchi marta kosmosga chiqishini amalga oshirdi.[5] Ikki kosmik sayohatchi Pirs havo blokidan XKS tashqarisidagi koinotga chiqishdi. Dejurov va Tyurin Pirsning tashqi koʻrinishida rus tijorat tajribalarini oʻrnatdilar. Tajribalar orasida turli materiallarning uzoq vaqt davomida kosmik muhitga qanday ta'sir qilishini oʻrganish toʻplami mavjud edi. MPAC-SEEDS deb nomlangan tergov portfel oʻlchamidagi uchta konteynerda joylashgan edi. Kosmosga chiqish 5 soat 52 daqiqa davom etdi.
2001-yil 12-noyabrda Dejurov sakkizinchi marotaba kosmik chiqishni oʻtkazdi. Dejurov va NASA astronavti Kulbertson Kurs avtomatlashtirilgan docking tizimi uchun Pirs Docking boʻlinmasining tashqi tomonidagi kabellarni uladilar. Ular yuklarni simulyatsiya qilish uchun bitta kosmik yurgich yordamida Strela yuk kranini tekshirishni yakunladilar. Shuningdek, ular Zvezda panelning toʻliq ochilmagan xizmat modulida bitta quyosh massivining kichik panelini tekshirdilar va suratga oldilar. Kosmik yurish rus Orlan skafandrlarida oʻtkazilgan. Kosmik yurish jami 5 soat 4 daqiqa davom etdi.
2001-yil 3-dekabrda Dejurov oʻzining toʻqqizinchi kosmik chiqishini oʻtkazdi.[7] Orlan skafandr kiygan Tyurin va Dejurov UTC vaqti bilan soat 13:20da Pirs airlockdan chiqib ketishdi. Dejurov va Tyurin taraqqiyotni toʻldiruvchi kemaning XKS bilan mahkam birlashishiga toʻsqinlik qilgan notoʻgʻri kauchuk muhrni olib tashlash uchun chiqib ketish vositasidan foydalanganlar. Ikki kosmik sayohatchilar, shuningdek, avvalgi yuk kemasining kauchuk muhri boʻlgan qoldiqlarni va docking interfeysini suratga olishdi. Kosmik yurish 2 soat 46 daqiqa davom etdi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Biographies of USSR/Russian Cosmonauts: Vladimir Nikolayevich Dezhurov“. SPACEFACTS.de (6-iyul 2009-yil). Qaraldi: 12-iyun 2010-yil.
- ↑ NASA. „NASA Biography: Vladimir Dezhurov“ (2002-yil yanvar). Qaraldi: 13-iyun 2010-yil.
- ↑ NASA. „Expedition 3: Expanding Space Station Scientific Research“ (25-iyul 2001-yil). Qaraldi: 7-iyun 2010-yil.
- ↑ NASA. „The crew of the International Space Station enjoyed a unique view of the 2001 Leonid meteor storm“. 2022-yil 15-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 22-iyun.
- ↑ 5,0 5,1 NASA. „Expedition Three Spacewalks“. 6-oktabr 2001-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-iyun 2010-yil.
- ↑ Todd Halvorson. „Cosmonauts Complete Historic 100th Russian Spacewalk“. SPACE.com (8-oktabr 2001-yil). 4-yanvar 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-iyun 2010-yil.
- ↑ Todd Halvorson. „Spacewalkers Waltz Through Station Repair Work; Endeavour Launch On Tap Tuesday“. SPACE.com (3-dekabr 2001-yil). 2-iyul 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-iyun 2010-yil.