Termogravimetrik tahlil

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Termogravimetrik tahlil (TGA) termal tahlil usuli boʻlib, harorat oʻzgarganda namunaning massasi vaqt oʻtishi bilan oʻlchanadi . Bu oʻlchov faza oʻtishlari, yutilish, adsorbsiya va desorbsiya kabi fizik hodisalar haqida maʼlumot beradi; shu jumladan kimyoviy hodisalar xemosorbtsiyalar, termal parchalanish va qattiq gaz reaktsiyalari haqida maʼlumot beradi.

Termogravimetrik analizator[tahrir | manbasini tahrirlash]

Termogravimetrik analiz (TGA) termogravimetrik analizator deb ataladigan asbobda oʻlchanadi. Termogravimetrik analizator namunaning haroratini vaqt oʻtishi bilan oʻzgarganda doimiy ravishda massasini oʻlchaydi. Massa, harorat va vaqt termogravimetrik tahlilda asosiy oʻlchovlar hisoblanadi, shuningdek ushbu uchta asosiy oʻlchovdan koʻplab qoʻshimcha oʻlchovlar olish mumkin.

Odatda termogravimetrik analizator dasturlashtiriladigan nazorat haroratiga ega boʻladi. Harorat odatda doimiy tezlikda koʻtariladi va termal reaksiyaga kirishadi. Issiqlik reaktsiyasi turli atmosferalarda sodir boʻlishi mumkin, shu jumladan: atrof-muhit havosi, vakuum, inert gaz, oksidlovchi/qaytaruvchi gazlar, korroziy gazlar, karburizatsiya qiluvchi gazlar, suyuqlik bugʻlari shuningdek, turli bosimlar, jumladan: yuqori vakuum, yuqori bosim, doimiy bosim yoki boshqariladigan bosim.

TGA turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Termogravimetriyaning uch turi mavjud:

  • Izotermik yoki statik termogravimetriya: Ushbu texnikada namunaning ogʻirligi doimiy haroratda vaqt funktsiyasi sifatida qayd etilishi oʻlchanadi.
  • Kvazistatik termogravimetriya: Ushbu texnikada namuna harorati izotermik intervallar bilan ajratilgan ketma-ket bosqichlarda koʻtariladi, bunda namuna massasi keyingi harorat shkalasining boshlanishidan oldin barqarorlikka erishadi.
  • Dinamik termogravimetriya: Ushbu texnikada namuna harorati chiziqli tarzda oʻzgartiriladigan muhitda isitiladi va oʻlchanadi.

Ilovalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Termal barqarorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

TGA materialning termal barqarorligini baholash maqsadida ishlatilishi mumkin. Istalgan harorat oraligʻida, agar modda termal barqaror boʻlsa, massa oʻzgarishi kuzatilmaydi. Arzimas massa yoʻqolishi oʻlchashda xatoliklarga sabab boʻlishi mumkin. Shuningdek, materialning yuqori haroratida ham foydalanish imkonini beradi. Bu haroratdan keyin material xususiyatlarini yuqota boshlaydi.

Oksidlanish va yonish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Materiallarning eng oddiy tavsifi reaksiyadan keyin qolgan qoldiq hisoblanadi. Misol uchun, yonish reaktsiyasida namunani normal sharoitda termogravimetrik analizatorga yuklash orqali tekshirish mumkin. Olingan TGA egri chizigʻi y oʻqi bilan boshlangʻich massaning ulushi sifatida egri chiziqning oxirgi nuqtasida qoldiqni koʻrsatadi.

Termogravimetrik kinetika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Turli materiallarning va yonish jarayonlarida ishtirok etadigan termal (katalitik yoki katalitik boʻlmagan) parchalanishning reaktsiya mexanizmlarini tushunish uchun termogravimetrik kinetikani oʻrganish kerak.

Parchalanish jarayonining faollashuv energiyalarini Kissinger usuli yordamida hisoblanadi.[1]

Doimiy isitish tezligi keng tarqalgan boʻlsa-da, doimiy massa yoʻqotish tezligi oʻziga xos reaksiya kinetikasini koʻrish mumkin.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Janeta, Mateusz; Szafert, Sławomir (2017-10-01). „Synthesis, characterization and thermal properties of T8 type amido-POSS with p-halophenyl end-group“. Journal of Organometallic Chemistry. Organometallic Chemistry: from Stereochemistry to Catalysis to Nanochemistry honoring Professor John Gladysz's 65 birthday. 847-jild, № Supplement C. 173–183-bet. doi:10.1016/j.jorganchem.2017.05.044.