Shota Arveladze

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Shota Arveladze
Arveladze Paxtakor klubi murabbiyi sifatida tanishtirilmoqda
Shaxsiy maʼlumot
Tavallud sanasi 22-fevral 1973-yil (1973-02-22) (51 yosh)
Tavallud joyi Tbilisi
Boʻyi 1.82 m
Ampluasi Hujumchi
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar
1987-1990 Dinamo Tbilisi
Professional faoliyati*
Yillar Jamoa Isht. (Gol.)
1990-1991 Martve Tbilisi 30 (33)
1991-1994 Dinamo Tbilisi 67 (51)
1993-1994 → Trabzonspor 18 (15)
1995-1997 Trabzonspor 76 (46)
1997-2001 Ajax 96 (55)
2001-2005 Rangers 95 (44)
2005-2007 AZ 60 (36)
2007-2008 Levante 4 (0)
Milliy terma jamoa
1992-2007 Gurjiston 61 (26)
Boshqargan klublari
2008-2010 AZ (yordamchi)
2010-2012 Kayserispor
2012-2015 Kasımpaşa
2015 Trabzonspor
2016-2017 Maccabi Tel Aviv
2017-2020 Paxtakor Toshkent
2022 Hull City
*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)

Shota Arveladze (gruzincha: შოთა არველაძე; 1973-yil 22-fevralda tugʻilgan) — gruziyalik professional futbol menejeri va sobiq futbolchi, u yaqinda EFL chempionati klubi „Xall Siti“ni boshqargan.

Arveladze Tbilisining Dinamo, Trabzonspor, Ayaks, Reynjers, AZ va Levante klublarida oʻynagan. Oʻz klublari uchun 410 liga oʻyinida 291 gol va milliy terma jamoa uchun 61 oʻyinda 26 gol bilan Gruziya tarixidagi eng yaxshi toʻpurar maqomiga ega boʻlgan.

Uning UEFA kubogi musobaqasida, jumladan, saralash bahslarida urgan 27 ta goli Yevropa Ligasigacha boʻlgan turnir tarixida uchinchi oʻrinni egallashiga olib keldi[1]. U mustaqil Gruziya futbolidagi eng yaxshi zarba beruvchi rekordga ega . U Gruziya professional futbol ligasi soʻroviga koʻra Gruziyaning eng yaxshi oʻyinchisi va eng yaxshi futbolchisi deb topilgan.

Klublardagi faolyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tbilisi va Trabzonspor[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arveladze "Dinamo Tbilisi", „Trabzonspor“ va „Ayaks“da oʻynagan va kamida bir mavsumni uchtasida ham eng yaxshi toʻpurar sifatida yakunlagan. 1993-yilda u Shimoliy Irlandiyaning Linfild klubiga qarshi oʻyinda mustaqil Gruziya futboli tarixidagi birinchi UEFA turnirida . U 1995-96 yillarda " Trabzonspor "ni gollar soni boʻyicha boshqarganida, u Superligani ham boshqargan va bu 1983-1984 yillardagi Tarik Xojichdan keyin bu ligani turk boʻlmagan ikkinchi golga aylantirgan. „Trabzonspor“ muxlislarining "eng sevimli xorijlik futbolchisi" sifatida eʼtirof etilgan.

Ayaks-Amsterdam[tahrir | manbasini tahrirlash]

1997-yilning yozida Arveladze Amsterdamning „Ayaks“ klubi bilan shartnoma imzoladi[2]. Keyinchalik, birinchi mashgʻulot paytida juda asabiy boʻlganini, hatto oʻzi bilan butsa olishni ham unutganini aytdi[2]. Amsterdamda Ronald de Bur bilan yaqin doʻst boʻldi[2]. Uning Amsterdam Arenadagi birinchi oʻyini alohida ahamiyatli boʻldi. 1997-yil 15-avgust kuni Amsterdamning „Ayaks“ klubi Braziliyaning „Gremio“ jamoasi bilan o‘rtoqlik o‘yinida maydonga tushdi. Arveladze gol urdi, uning rafiqasi Tamuna esa, oʻyindan bir necha soat oldin farzandi Giorgini dunyoga keltirdi[2].

Arveladze „Ayaks“ safida „ Vitess-Arnxem“ga qarshi debyut qildi. Jerald Sibonni oʻrniga va klub uchun toʻrtinchi golni kiritdi[3]. Birinchi mavsumda u Erediviziyada uchta xet-trik qayd etgan va 31 oʻyinda jami 25 ta gol urgan. Amsterdamlik klub menejeri Morten Olsen yosh hujumchining oʻyinidan juda mamnun boʻldi[4]. Arveladze 1997-1998-yilgi UEFA kubogida ham klub uchun asosiy figura boʻlgan. Klub uchun 8 oʻyinda 7 ta gol urdi, shu jumladan, NK Mariborga qarshi oʻyinda xet-trik[4]. „Ayaks“ chorak finalda Moskvaning „Spartak“iga qarshi oʻyinda magʻlub boʻldi. Arveladze durang o‘yinda klubning yagona goliga mualliflik qildi[5]. Birinchi mavsumida ikki marta akasi Archil oʻynagan NAC Breda bilan toʻqnash keldi. Bu Shota faoliyatidagi eng esda qolarli faktlardan biri bo‘lib qolgan[4].

1998-yilning yozida „Ayaks“ Arveladzening yaqin doʻsti Giorgi Kinkladzeni "Manchester Siti"dan 5 million funt sterlingga sotib oldi[6]. Ular bolaligidanoq doʻst boʻlishgan va bu — ikkalasi uchun ham orzuga yetishga oʻxshardi[7]. Biroq, Kinkladzening „Ayaks“dagi oʻyinlari muvaffaqiyatsiz chiqdi[8].

Reynjers[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arveladze 2001-yilda „Ayaks“dan 3 million funt sterling evaziga „Reynjers“ga oʻtgan edi[9]. Klub bilan 4 yillik shartnoma imzoladi. Tore Andre Flo, Claudio Caniggia, Michael Mols, Kenny Miller, Billy Dodds, Ronald de Boer va Russell Latapy kabi oʻyinchilardan shiddatli oʻyin talab etildi.

Glazgo klubi bilan birinchi mavsumda Arveladze umumiy hisobda 17 ta, jumladan Shotlandiya Premyer-ligasida 11 ta gol urdi. Fevral oyida Shotlandiya kubogining chorak finalida Forfar Atletikga qarshi oʻyinda jarohat olgandan keyin atigi 30 oʻyinda qatnasha oldi, bu esa 2002-yil Shotlandiya Liga kubogi finalini oʻtkazib yuborganini anglatadi[10]. Biroq, oʻz klubi uchun oltita gol urdi va chempionlikni qoʻlga kiritdi[11]. Arveladze finalda Caniggia oʻrniga maydonga tushdi. Bu uning Shotlandiya klubidagi ilk chempionligi edi[12].

Keyingi mavsum gruziyalik futbolchining faoliyatidagi eng muvaffaqiyatlisi boʻldi. Reynjers gʻalabaga erishdi. 2003-yil mart oyida „Reynjers“ Liga kubogi finalida azaliy raqibi „Seltik“ni magʻlub etdi[13]. Keyinchalik Shotlandiya kubogi finalida „Reynjers“ Lorenzo Amorusoning goli evaziga „Dandi“ni magʻlub etishga muvaffaq boʻlgach, yana bir chempionlikni qoʻlga kiritdi[14]. Ushbu oʻyinda Arveladzening ikki hamyurtlari — Georgi Nemsadze va Zurab Xizanishvili ham ishtirok etishdi. Ikkinchisi oʻsha yozda „Reynjers“da qoʻshildi[15].

2005-yil may oyida Arveladze mavsum tugaganidan keyin klubni tark etishini eʼlon qildi va 9ta gol urishga muvaffaq boʻldi. Yevropaning turli klublaridan — Angliya, Olmoniya, Niderlandlar va Turkiya jamoalaridan takliflar olganini tasdiqladi[16].

„Reynjers“dagi faoliyati davomida Arveladzega, uning yuzi aktyor Rowen Atkinsonga oʻxshashligi uchun janob Bin laqabini berishdi[17].

2015-yildagi sud ishida Arveladzening agenti transferning haqiqiy narxi 12 million yevro, yaʼni oʻsha paytdagi 8,5 million funt sterlingga teng ekanligini taʼkidladi[18]. Arveladze SPLdagi 300-golini urdi va 2002-03-yilgi mavsumda mahalliy kubok va 2004-05-yilgi mavsumda dublga erishgan „Reynjers“ tarkibiga kirdi.

AZ[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arveladze 2005-06-yilgi mavsum boshlanishidan oldin Gollandiyaning „AZ“ jamoasiga tekinga oʻtdi va klub bilan ikki yillik shartnoma imzoladi[19].[20]

Louis van Gaal qoʻl ostida Arveladze klubning asosiy figurasiga aylandi[21]. Divizionda 22 ta gol urib, mavsum davomida 33 ta gol urgan Klaas-Jan Huntelaardan keyin turnirning eng yaxshi toʻpurari boʻldi. Alkmaar bu safar ham UEFA kubogida ishtirok etdi. Klub uchun 6 oʻyinda Arveladze 2 ta golli uzatmani amalga oshirdi va 2 ta gol urdi, ulardan bittasi „Real Betis“ga qarshi oʻyinda urildi[22]. Mavsum oxirida AZ Alkmaar va Arveladze gruziyalik xalqaro hujumchini Gollandiya klubida 2008-yilning yozigacha saqlab qolish uchun shartnomani uzaytirishga kelishib oldilar[23].

Klubdagi ikkinchi va yakuniy mavsumda Arveladze klubning yangi sardori etib tayinlandi[24]. Denni Landzaat va Joris Matijsen mos ravishda „Uigan Atletik“ va „Gamburger SV“ jamoasiga ketgan[24]. Van Gaal Arveladzeni shaxsiyati jihatidan Denni Blind va Frank Raykardga qiyoslab, uni „tarkibdagi eng yaxshi mutaxassis“ deb atadi[24].

AZ uchun 89 ta oʻyinda jami 48 ta gol kiritgan. Gruziyalik hujumchi UEFA kubogida ham 7 ta gol urdi, ulardan ikkitasini Ramon Sanchez Pisjuan stadionida, Sevilyaga qarshi oʻyinda (2:1) kiritdi[25].

Levante[tahrir | manbasini tahrirlash]

2007-yil iyul oyida Arveladze tibbiy koʻrikdan oʻtdi va Ispaniyaning „Levante“ klubi bilan bir yillik shartnoma imzoladi[26]. Yozgi mashgʻulotlarda jarohati tufayli oʻn oy davomida tiklandi[27]. Amsterdamda operatsiya qilindi[28]. 23-mart kuni „Vilyarreal“ga qarshi oʻyinda Juanma oʻrniga maydonga tushdi[29]. Mavsum oxirigacha qolgan 3ta oʻyinda qatnashishga muvaffaq boʻldi.

Aprel oyida „Levante“ Arveladze mavsum oxirida faoliyatini yakunlashini tasdiqlagandi[30]. Faoliyatidagi soʻnggi oʻyinda u „Santyago Bernabeu“da „Real“ga qarshi oʻynadi va 5:2 hisobida magʻlub boʻldi[31].

Xalqaro faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shota Arveladze Gruziya terma jamoasida[32] muntazam oʻynagan va 61 oʻyinda 26 gol urgan barcha vaqtlardagi eng kuchli toʻpurari hisoblanadi[33].

Xalqaro maydondagi debyutini 1992-yil 2-sentyabrda Gruziyaning Litva bilan o‘rtoqlik uchrashuvida (1:0) o‘tkazdi. Oradan 15 kun o‘tib, u mamlakatning birinchi uy uchrashuvida qo‘shni Ozarbayjon ustidan 6:3 hisobida g‘alaba qozonib, o‘zining birinchi golini kiritdi. 16-noyabr kuni Yevro-1996 saralashida Uelsga qarshi Tbilisida 5:0 hisobida gʻalaba qozongan[34][35].

1997-yil 30-martda Arveladze jamoasi Armanistonga qarshi oʻrtoqlik oʻyinida 7:0 hisobida gʻalaba qozondi[36]. Gruziya bilan 1998-yilda Malta xalqaro futbol turnirida gʻolib chiqdi[37]. 2006-yil 18-avgustda UEFA Yevro-2008 saralashining ochilish oʻyinida Farer orollari jamoasini 6:0 hisobida gʻalaba qozonib, xet-trik qayd etdi[38]. Uning soʻnggi oʻyini 24-mart kuni yana bir saralash oʻyinida boʻlib oʻtdi va Shotlandiyaga 2:1 hisobida yutqazib qoʻydi[39].

Murabbiylik karyerasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arveladze futbolchilik faoliyatini tugatgandan soʻng, 2008-yil iyul oyida bosh murabbiy va sobiq „Ayaks“ murabbiyi Louis van Gaal qoʻl ostida „AZ“ga yordamchi murabbiy etib tayinlandi. Bu pozitsiyani 2009-2010-yilgi mavsumda Ronald Kuman va Dick Advocaat qoʻl ostida saqlab qolgan.

2010-2011 yilgi mavsumda Arveladze Turkiyaning „Kayserispor“ klubini boshqargan[40][41]. 2012-yildan 2015-yilgacha Istanbulda joylashgan „Kasımpasha SK“ni boshqargan. Oʻzining soʻnggi oʻyinida jamoa „Konyaspor“ mehmoni boʻlib, oʻyinchilari uning jarohatlangan oʻyinchisi Rayan Babelga yordam berishdi. Arveladze shundan soʻng Konyasporga hisobni tenglashtirishga imkon berdi va Konyaspor oʻyinda 2:1 hisobida gʻalaba qozondi. U oʻyindan keyin isteʼfoga chiqdi[42].

2015-yilning 3-iyulida Arveladze Turkiyaning „Trabzonspor“ klubi bosh murabbiyi etib tayinlandi[43]. Noyabr oyida isteʼfoga chiqdi. U va uning vorisi Hami Mandirali boshqaruvi ostida jamoa oʻsha mavsumda rekord darajadagi 17 oʻyinda magʻlub boʻldi[44].

2016-yil iyun oyida Arveladze Tel-Avivning „Makkabi“ klubining yangi bosh murabbiyi sifatida tanishtirildi[45] Taxminan mavsum oʻrtalarida ishdan boʻshatildi: „Makkabi“ 2011-yildan beri birinchi marta bir mavsum davomida murabbiyni isteʼfoga chiqardi[46].

2017-yilda Arveladze Toshkentning „Paxtakor“ klubi bosh murabbiyi etib tayinlangan edi[47]. U 2019 va 2020-yillarda O‘zbekiston Superligasi va Kubogida g‘olib chiqqan. 2020-yil 21-dekabrda murabbiylikdan ketdi.

2022-yilning 27-yanvarida Arveladze „Hall City“ning yangi bosh murabbiyi etib tayinlandi[48]. Ikki kundan soʻng debyutida jamoa oʻz uyida Swansea City ustidan 2:0 hisobida gʻalaba qozondi[49]. Arveladze 2022-yil 30-sentyabrda „Xall Siti“dan chetlatildi, jamoa EFL chempionatida 20-o‘rinni egallab, ketma-ket to‘rtta mag‘lubiyatdan so‘ng[50].

Shaxsiy hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arveladzening akalari Archil (egizak) va Revaz (katta) ham Revazning oʻgʻli Vato kabi xalqaro miqyosdagi futbolchilardir[51].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „UEFA Europa League all-time top scorers“. UEFA (2022-yil 17-fevral). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Arveladze, Shota. Yesterday (My Autobiography), 1st, 2012. 2017-yil 31-mayda qaraldi. 
  3. ↑ „Ajax 5-0 Vitesse (Match Report)“. worldfootball.net (1997-yil 19-avgust). Qaraldi: 2017-yil 31-may.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Arveladze, Shota. Yesterday (My Autobiography), 1st, 2012. 2017-yil 31-mayda qaraldi. 
  5. ↑ „Ajax 1-3 Spartak Moscow (Match Report)“. worldfootball.net (1998-yil 3-mart). Qaraldi: 2017-yil 31-may.
  6. ↑ James, Gary. Manchester City – The Complete Record. Derby: Breedon Books Publishing, 2006 — 224–5 bet. ISBN 1-85983-512-0. 
  7. ↑ Arveladze, Shota. Yesterday (My Autobiography), 1st, 2012. 2017-yil 31-mayda qaraldi. 
  8. ↑ Smith, Dave. Kinky: Jim saved me from Ajax agony. The Sunday Mirror (1999-yil 5-dekabr).
  9. ↑ „Arveladze ready for Ibrox fight“. BBC.co.uk (2001-yil 29-avgust). Qaraldi: 2017-yil 19-aprel.
  10. ↑ „Rangers cannot afford to rest on their laurels“. ESPN (2002-yil 18-mart). Qaraldi: 2020-yil 13-aprel.
  11. ↑ „Scottish Cup Final: Celtic undone by Lovenkrands“. The Telegraph (2002-yil 5-may). Qaraldi: 2017-yil 2-may.
  12. ↑ „Lovenkrands gets just reward with last-minute winner“. The Guardian (2002-yil 5-may). Qaraldi: 2017-yil 2-may.
  13. ↑ „CIS Cup Final: Hartson makes Rangers' day“. The Telegraph (2003-yil 17-mart). Qaraldi: 2017-yil 2-may.
  14. ↑ „Scottish Cup Final: Amoruso adds to his worth“. The Telegraph (2003-yil 1-iyun). Qaraldi: 2017-yil 2-may.
  15. ↑ „Rangers capture Khizanishvili“. UEFA.com (2003-yil 26-iyun). Qaraldi: 2017-yil 2-may.
  16. ↑ „Arveladze's goodbye to Glasgow“. UEFA.com (2005-yil 6-may). Qaraldi: 2017-yil 2-may.
  17. ↑ „Arveladze ends Old Firm agony for Rangers“. The Guardian (2004-yil 11-noyabr). Qaraldi: 2017-yil 2-may.
  18. ↑ Walker, Mark. „Former Rangers striker's agent claims club paid four times publicised fee“. The Herald. Herald & Times Group (2015-yil 13-may).
  19. ↑ „Arveladze Joins Alkmaar“. SPFL.com (2005-yil 8-iyun). 2018-yil 16-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 2-aprel.
  20. ↑ „Alkmaar secure Arveladze's services“. UEFA.com (2005-yil 7-iyun). Qaraldi: 2017-yil 19-aprel.
  21. ↑ „Alkmaar enjoy the high life“. UEFA.com (2005-yil 23-sentyabr). Qaraldi: 2017-yil 19-aprel.
  22. ↑ „Alkmaar - Real Betis (Match Report)“. UEFA.com (2006-yil 23-fevral). Qaraldi: 2017-yil 2-aprel.
  23. ↑ „Arveladze committed to AZ cause“. UEFA.com (2006-yil 3-avgust). Qaraldi: 2017-yil 2-aprel.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 „Forward march for Arveladze“. UEFA.com (2006-yil 29-noyabr). Qaraldi: 2017-yil 19-aprel.
  25. ↑ „Arveladze steals Sevilla's thunder“. UEFA.com (2006-yil 15-dekabr). Qaraldi: 2017-yil 19-aprel.
  26. ↑ „Arveladze accepts Levante chance“. UEFA.com (2007-yil 12-iyul). Qaraldi: 2017-yil 2-aprel.
  27. ↑ „Arveladze: "Me volví a sentir futbolista"“. Marca.com (2008-yil 25-mart). Qaraldi: 2017-yil 18-aprel.
  28. ↑ „Amsterdam trip for injured Arveladze“. UEFA.com (2007-yil 30-iyul). Qaraldi: 2017-yil 2-aprel.
  29. ↑ „Levante - Villarreal (Match Report)“. BDFutbol.com (2008-yil 23-mart). Qaraldi: 2017-yil 18-aprel.
  30. ↑ „Levante: Arveladze se retirará en mayo“. ESPN.com (2008-yil 11-aprel). Qaraldi: 2017-yil 18-aprel.
  31. ↑ „Real Madrid - Levante (Match Report)“. BDFutbol.com (2008-yil 18-may). Qaraldi: 2017-yil 18-aprel.
  32. ↑ Arveladze bids farewell to the national team of Georgia (Wayback Machine saytida 2008-06-16 sanasida arxivlangan) (ispancha)
  33. ↑ Bibileishvili, Tiko (9 June 2008) Arveladze Quits Football Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh.. The Georgian Times. Retrieved on 11 July 2008.
  34. ↑ „Shota Yustinis Arveladze“. EU-Football.info. Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  35. ↑ Wathan, Chris. „Murder, the mafia and an unprecedented disaster - the Welsh football story more remarkable than any other“. Wales Online (2017-yil 4-oktyabr). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  36. ↑ „Shota Yustinis Arveladze“. EU-Football.info. Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  37. ↑ „Georgia vs Latvia international football match report“. eu-football.info (1998-yil 6-fevral). Qaraldi: 2020-yil 16-yanvar.
  38. ↑ Hepburn, Ray. „Football: Arveladze's Georgia hero; COUNTDOWN TO EURO 2008 QUALIFIERS: WALT BOYS NEED A FLYING START.“. Sunday Mirror (2006-yil 27-avgust). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  39. ↑ Taylor, Julian. „Scotland 2–1 Georgia“. BBC Sport (2007-yil 24-mart). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  40. ↑ „Arveladze gaat als trainer aan de slag bij Kayserispor“ (nl). Voetbal International (2010-yil 5-may). 2010-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 5-may.
  41. ↑ „Kayserispor Transfer 2010-2011 Dosyası“ (tr). Kayserispor (2010-yil 4-may). 2014-yil 29-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 5-may.
  42. ↑ Doyle, Mark. „Arveladze resigns after ordering his Kasimpasa team to concede“. Goal (2015-yil 13-mart). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  43. ↑ „What to look out for on Thursday“. UEFA (2015-yil 15-iyul). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  44. ↑ „Black Sea legends Trabzonspor suffers most defeats in its history in 2015-16 season“. Daily Sabah (2016-yil 14-may). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  45. ↑ Sinai, Allon. „Arveladze’s first Mac TA challenge will be to overcome departure of star Zahavi“. The Jerusalem Post (2016-yil 17-iyun). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  46. ↑ Sinai, Allon. „Sinai Says: Disarray on and off pitch puts Cruyff, Maccabi Tel Aviv at a crossroads“. The Jerusalem Post (2017-yil 11-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  47. ↑ Hoe het gaat met Shota „Showtime“ Arveladze als trainer in Oezbekistan vice.com
  48. ↑ „Shota Arveladze appointed new head coach“. Hull City A.F.C. (2022-yil 27-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 27-yanvar.
  49. ↑ Vincent, Gareth. „Hull City 2–0 Swansea City“. BBC Sport (2022-yil 29-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 20-fevral.
  50. ↑ „Club Statement: Shota Arveladze“. Hull City FC (2022-yil 30-sentyabr). Qaraldi: 2022-yil 30-sentyabr.
  51. ↑ Gautier, Antoine. „L'oeil du recruteur #34 : Vato Arveladze“ (French). Footballski (2019-yil 10-iyun). Qaraldi: 2022-yil 30-yanvar. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Shota_Arveladze&oldid=3766825" dan olindi