Qizil yadrolar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Qizil yadrolar

Ko'ndalang bo'lim o'rta miya orqali qizil yadrolarning joylashishini ko'rsatadi. yuqori bo'g'inlar tasvirning tepasida va miya pedunkuli tasvirning pastki qismida – ikkala qismda joylashgan.

Qizil yadro (ing: nucleus ruber) muvofiqlashtirishda ishtirok etadigan Oʻrta miyada joylashgan tuzilmadir[1]. Qizil yadro och pushti rangga ega, bu temirning kamida ikki xil shaklda mavjudligi bilan bog'liq, deb qaraladi: gemoglobin va ferritin[2][3]. Tuzilishi o'rta miyaning markaziy qismi qora tanasining yonida joylashgan bo'lib, kaudal magnocellular va rostral parvocellular komponentlarni o'z ichiga oladi[1]. Qizil yadro va qora tana ekstrapiramidal vosita tizimining po'stloqosti markazlari hisoblanadi.

Funksiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Muhim po'stloq ― Orqa miya poyasi bo'lmagan umurtqali hayvonlarda yurish asosan qizil qon tanachalari tomonidan boshqariladi[4]. Biroq,po'stloq orqa miya poyasi dominant bo'lgan primatlarda, orqa miya yo'li vosita funksiyasida qoldiq sifatida qaralishi mumkin. Shuning uchun, qizil yadro boshqa ko'plab sutemizuvchilarga qaraganda primatlarda kamroq ahamiyatga ega[1][5]. Shunga qaramay, chaqaloqlarning emaklashi qizil yadro tomonidan boshqariladi, xuddi odatdagi yurish paytida qo'lning tebranishi kabi[6]. Qizil yadro uning po'stloq qirrasi qismining proektsiyalari orqali yelka va yuqori qo'l mushaklarini boshqarishda qo'shimcha rol o'ynashi mumkin[7][8]. Odamlarda qizil yadro qo'llar ustidan ham cheklangan nazoratga ega, chunki orqa miya yo'li qo'llar kabi katta mushaklar harakatida ko'proq ishtirok etadi (lekin oyoqlar uchun emas, chunki yo'l orqa miyaning yuqori ko'krak mintaqasida tugaydi). Barmoqlarning nozik nazorati qizil yadroning ishlashi bilan o'zgartirilmaydi, balki po'stloq-orqa miya yo'liga tayanadi[9] .Qizil yadro aksonlarining aksariyati orqa miyaga yo'naltirilmaydi, lekin uning miya atrofi qismi orqali ma'lumotni vosita po'stlog'idan miyachaga mag'izdagi muhim o'tkazuvchi markaz bo'lgan pastki olivar kompleksi orqali uzatadi[1].

Kirish va chiqish qismlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qizil yadro qarama- qarshi tomonning miyachadan ( oraliq yadro va lateral miyacha yadrosi) va xuddi shu tomonning harakat po'stlog'dan kirishi mumkin[10].

Qizil yadroda ikkita efferentlar to'plami mavjud[10]

  • Odamlarda tolalar to'plamining katta qismi medial tomidagi maydon orqali xuddi shu tomnning pastki olivia qismiga to'g'ri keladi va shu bilan birga miyachaga ta'sir qiluvchi yo'lning bir qismini tashkil qiladi.
  • Boshqa chiqish (qo'rg'oshin proektsiyasi) rombsimon retikulyar shakllanishga va qarama -qarshi tomonning orqa miyasiga o'tib, orqa miya lateral yo'liga ventral bo'lgan orqa miya yo'lini tashkil qiladi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qo'shimcha rasmlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Asosiy ganglionik toifalarning sxematik tasviri (I dan V gacha).
    Asosiy ganglionik toifalarning sxematik tasviri (I dan V gacha).
  • Miya poyasining chuqur parchalanishi. Ventral ko'rinish.
    Miya poyasining chuqur parchalanishi. Ventral ko'rinish.
  • O'rta miya orqali ko'ndalang bo'lim.
    O'rta miya orqali ko'ndalang bo'lim.
  • Yuqori kolikulalar darajasida o'rta miyaning ko'ndalang bo'limi.
    Yuqori kolikulalar darajasida o'rta miyaning ko'ndalang bo'limi.
  • Miyaning koronal qismi darhol ko'prik oldida.
    Miyaning koronal qismi darhol ko'prik oldida.
  • Inson miyasining frontal (toj) qismi
    Inson miyasining frontal (toj) qismi
  • Qizil yadro
    Qizil yadro
  • Miya pedunkuli, ko'rish chuqurligi, miya suv o'tkazgichi. Past ko'rinish. Chuqur dissektsiya.
    Miya pedunkuli, ko'rish chuqurligi, miya suv o'tkazgichi. Past ko'rinish. Chuqur dissektsiya.
  • Miya. Pastki ko'rinish. Chuqur parchalanish
    Miya. Pastki ko'rinish. Chuqur parchalanish

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Cacciola, Alberto; Milardi, Demetrio; Basile, Gianpaolo Antonio; Bertino, Salvatore; Calamuneri, Alessandro; Chillemi, Gaetana; Paladina, Giuseppe; Impellizzeri, Federica et al. (2019-08-20). "The cortico-rubral and cerebello-rubral pathways are topographically organized within the human red nucleus". Scientific Reports 9 (1): 12117. doi:10.1038/s41598-019-48164-7. ISSN 2045-2322. PMID 31431648. PMC 6702172. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=6702172. 
  2. ↑ Wikipedia Red Nucleus Revision https://sites.google.com/site/childrenoftheamphioxus/table-of-contents/wikipedia-red-nucleus-revision (Wayback Machine saytida 2020-11-09 sanasida arxivlangan)
  3. ↑ Drayer, B.; Burger, P.; Darwin, R.; Riederer, S.; Herfkens, R.; Johnson, G. A. (July 1986). "MRI of brain iron". AJR. American Journal of Roentgenology 147 (1): 103–110. doi:10.2214/ajr.147.1.103. ISSN 0361-803X. PMID 3487201. https://archive.org/details/sim_ajr-american-journal-of-roentgenology_1986-07_147_1/page/103. 
  4. ↑ ten Donkelaar, H. J. (1988-04-01). "Evolution of the red nucleus and rubrospinal tract". Behavioural Brain Research 28 (1): 9–20. doi:10.1016/0166-4328(88)90072-1. ISSN 0166-4328. PMID 3289562. 
  5. ↑ Onodera, Satoru; Hicks, T. Philip (2009-08-13). "A Comparative Neuroanatomical Study of the Red Nucleus of the Cat, Macaque and Human". PLOS ONE 4 (8): –6623. doi:10.1371/journal.pone.0006623. ISSN 1932-6203. PMID 19675676. PMC 2722087. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2722087. 
  6. ↑ Being and Perceiving. Manupod Press, 2011 — 49 bet. ISBN 978-0-9569621-0-2. 
  7. ↑ Gibson, A. R.; Houk, J. C.; Kohlerman, N. J. (1985). "Magnocellular red nucleus activity during different types of limb movement in the macaque monkey.". The Journal of Physiology 358 (1): 527–549. doi:10.1113/jphysiol.1985.sp015565. ISSN 1469-7793. PMID 3981472. PMC 1193356. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1193356. 
  8. ↑ van Kan, Peter L.; McCurdy, Martha L. (2002-01-01). "Discharge of primate magnocellular red nucleus neurons during reaching to grasp in different spatial locations". Experimental Brain Research 142 (1): 151–157. doi:10.1007/s00221-001-0924-5. ISSN 1432-1106. PMID 11797092. 
  9. ↑ Bunday, Karen L.; Tazoe, Toshiki; Rothwell, John C.; Perez, Monica A. (2014-05-21). "Subcortical Control of Precision Grip after Human Spinal Cord Injury". Journal of Neuroscience 34 (21): 7341–7350. doi:10.1523/JNEUROSCI.0390-14.2014. ISSN 1529-2401. PMID 24849366. PMC 4028504. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=4028504. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Milardi, Demetrio; Cacciola, Alberto; Cutroneo, Giuseppina; Marino, Silvia; Irrera, Mariangela; Cacciola, Giorgio; Santoro, Giuseppe; Ciolli, Pietro et al. (2016-07-28). "Red nucleus connectivity as revealed by constrained spherical deconvolution tractography". Neuroscience Letters 626: 68–73. doi:10.1016/j.neulet.2016.05.009. ISSN 0304-3940. PMID 27181514. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0304394016303081. Qaraldi: 2020-08-30. Qizil yadrolar]]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qizil_yadrolar&oldid=3778837" dan olindi