Marrakesh muzeyi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Marrakesh muzeyi (arabcha: متحف مراكش) — Marokashdagi Marrakech shahrining eski markazida joylashgan tarixiy saroy va muzey. Oʻzining diqqatga sazovor arxitekturasidan tashqari, muzey, turli xil tarixiy sanʼat obyektlari, shuningdek, mahalliy hamda zamonaviy sanʼat asarlari kabi[1][2] toʻplamlari bilan mashhur.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Muzey Dar Mnebhi (arabcha: دار منبهي) saroyida joylashgan bolib‎, XX-asr boshlarida Mehdi al-Mnebhi[3][4] tomonidan qurilgan. Al-Mnebhi Mnabha qabilasidan boʻlgan va 1900-yildan 1908-yilgacha Sulton Moulay Abd al-Aziz davrida harbiy vazir boʻlib, Sultonning sevimli vaziri oʻrnini egallagan. Al-Mnebhaning Fesdagi Mnebha saroyi kabi boshqa inshootlari ham boʻlgan. Uning Marrakeshdagi saroyi keyinchalik, Fransiya nazoratidagi janubiy Marokkoning avtokratik hukmdori Pasha Tami El-Glaui oilasi tomonidan egallab olingan. Bu vaqt ichida al-Mnebhi Marokashdan tashqarida edi va Londonda elchi boʻlib ishlagan. 1956-yilda Marokash mustaqilligi tiklangach, saroy davlat mulkiga oʻtgan, 1965-yilda esa qizlar maktabiga aylantirilgan. Bir muncha vaqt qarovsiz qolgandan soʻng, saroy Umar Benjelloun fondi tomonidan keng qamrovli taʼmirlandi va 1997 yilda muzeyga aylantirildi.

Arxitektura[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saroy XIX-asr oxiri va XX-asr boshlarida Marokash arxitekturasi namunasi boʻlib, oʻsha davrda badavlat elita tomonidan qurilgan koʻplab saroylardan biri edi[3]. Saroy katta markaziy hovlidan iborat boʻlib, u dastlab daraxtlar ekilgan ochiq bogʻ[3] boʻlgan, ammo bugungi kunda toʻliq asfaltlangan va ustki qismi tom bilan qoplangan. Hovli markazida bir nechta favvoralar joylashgan, ularning yon tomonida yopiq galereyalar va devor favvoralari mavjud. Ular rangli zellige koshinlari hamda boʻyalgan va oʻyilgan sadr yogʻochlari bilan bezatilgan. Qolaversa, hovlining oʻrtasiga dekorativ geometrik va arab naqshlari bilan bezatilgan mis parchalaridan iborat ulkan qandil oʻrnatilgan. Turli xonalar ichki hovlidan ajralib turadi, jumladan, baʼzi xonalar yogʻoch va shlyapa bilan yanada hashamatli bezatilgan. Saroy tomida menzeh (pavilon) li ayvonlar boʻlib, u yerdan shaharni koʻrish mumkin boʻlgan. Bundan tashqari, saroyda katta saroylarga xos boʻlgan koʻplab xonalar, masalan, oshxona va hamam (hammom) boʻlgan, ular bir-biridan oʻziga xos gumbazli va joylar bilan ajralib turgan[3][1][2].

  • Muzeyga kirish eshigi va hovli.
    Muzeyga kirish eshigi va hovli.
  • Saroy-muzeyning asosiy hovlisi.
    Saroy-muzeyning asosiy hovlisi.
  • Asosiy hovlida bo'yalgan yog'och hamda zellige bezaklari bilan bezatilgan devor favvorasi.
    Asosiy hovlida bo'yalgan yog'och hamda zellige bezaklari bilan bezatilgan devor favvorasi.
  • Hovli o'rtasi ustidagi mis qandil.
    Hovli o'rtasi ustidagi mis qandil.
  • Xonalardan biri va ko'rgazma zallari hovli tomondan, bo'yalgan yog'och shift va shlyapa hamda zellige bo'yoqlari.
    Xonalardan biri va ko'rgazma zallari hovli tomondan, bo'yalgan yog'och shift va shlyapa hamda zellige bo'yoqlari.
  • Saroy hamamidagi gumbazli shift.
    Saroy hamamidagi gumbazli shift.

Muzey kolleksiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Marrakesh muzeyida qurollar, gilamlar, kiyim-kechaklar, Fez kulolchilik buyumlari, berber zargarlik buyumlari, kabi Marokashning turli mintaqalaridan anʼanaviy sanʼat buyumlarining boy toʻplami mavjud. Muzeyda zamonaviy sanʼat koʻrgazmalari, shuningdek, oshxona va hammom mavzusidagi boshqa tadbirlar oʻtkaziladi. Baʼzan muzey binosida teatrlashtirilgan tomoshalar va konsertlar beriladi[5][1][6][2][7][8].

  • Muzeyda XIX-asrga oid egar (orqa fonda tarixiy miltiq).
    Muzeyda XIX-asrga oid egar (orqa fonda tarixiy miltiq).
  • XIX-asr Kummiya (xanjar).
    XIX-asr Kummiya (xanjar).
  • Berber zargarlik buyumlari (XX asr).
    Berber zargarlik buyumlari (XX asr).
  • Muzey ekspozitsiyasidagi yahudiy liturgik buyumlari.
    Muzey ekspozitsiyasidagi yahudiy liturgik buyumlari.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „Musée de Marrakech | Marrakesh, Morocco Attractions“ (en). Lonely Planet. Qaraldi: 2022-yil 25-iyul.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 The Rough Guide to Morocco, 9th, Rough Guides, 2010 — 359 bet. ISBN 9781848369771. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Wilbaux, Quentin. La médina de Marrakech: Formation des espaces urbains d'une ancienne capitale du Maroc. Paris: L'Harmattan, 2001 — 290–291 bet. ISBN 2747523888. 
  4. ↑ "Le quartier ibn Yūsuf". Bulletin du patrimoine de Marrakech et de sa région. March 2019. https://www.academia.edu/39197821. 
  5. ↑ Historique — Expositions — Plan du musée (information plaque posted near entrance of the museum)
  6. ↑ „Marrakech Museum - Opening Hours, Price and Location in Marrakech“ (en). www.introducingmarrakech.com. Qaraldi: 2022-yil 25-iyul.
  7. ↑ „Guide | Marrakech : Le musée de marrakech“. www.espace-maroc.com. Qaraldi: 2022-yil 25-iyul.
  8. ↑ Guide du Routard: Marrakech – Montagnes du Haut Atlas et Essaouira. Hachette Tourisme, 2020 — 132 bet. ISBN 9782017868958.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Marrakesh_muzeyi&oldid=3762027" dan olindi