Lighttpd
lighttpd (shuningdek, „lighty“, „layti“) — tezlik va himoyalanganlik, shuningdek, standartlarga muvofiqlikni hisobga olgan holda ishlab chiqiladigan veb-server. Bu BSD litsenziyasi ostida tarqatiladigan bepul dasturiy taʼminot. lighttpd Linux va boshqa Unixga oʻxshash operatsion tizimlarda, shuningdek, Microsoft Windowsda ishlaydi.
Imkoniyatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Lighttpd quyidagilarni qoʻllab-quvvatlaydi:
- Avtomatik bosim balansirovkasi (FastCGI, SCGI, HTTP proxy qoʻllab-quvvatlanadi);
- Chroot;
- Berilayotgan tarkibni „uzatilayotganida“ kichraytirish[1];
- HTTP-autentifikatsiyalari[2];
- LDAP serveri orqali autentifikatsiyalar[2];
- URL qayta yozuvlari[3];
- OpenSSL orqali SSL va TLS[4];
- RRDtool statistikalari[5];
- SSI[6];
- WebDAV (minimal)[7];
- Oʻz xato sahifalarini oʻrnatish[8].
Veb-server, shuningdek, CGI, SCGI, FastCGI va AJP interfeyslarini (faqat hozirda ishlab chiqilayotgan 1.5 versiyada) ham qoʻllab-quvvatlaydi, bu esa istalgan dasturlash tilida yozilgan ilovalardan foydalanish imkonini beradi.
Unumdorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Lighttpd loyihasi muallifning bir vaqtning oʻzida 10 000 ta[9] ulanishni koʻtara oladigan veb-serverni amalga oshirish istagidan boshlandi. lighttpd tarmoq ulanishlarini asinxron qayta ishlashdan foydalanadi. Bu tufayli diskdagi fayllarga kirishda serverdagi bosim (Apache dan farqli oʻlaroq) joriy ulanishlar soniga bogʻliq emas.
Lighttpdda[10] fayl uzatishda samaradorlikni oshirish uchun maxsus tizim chaqiruvlaridan foydalanish mumkin. Bunda standart tizim interfeyslari emas, balki platformaga xos boʻlgan operatsion tizim yadrosi qoʻngʻiroqlari ishlatiladi va CPU kontekstini oʻzgartirish minimumga tushadi.
Lighttpddan foydalanuvchi loyihalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Koʻpincha, lighttpd (masalan, shunday arxitekturaga ega boʻlgan nginx) statik tarkib[11] unumdorligini oshirish uchun ishlatiladi, ayni paytda uni ishlab chiqarish bilan murakkabroq veb-server shugʻullanadi.
- Yandex — oʻzining baʼzi loyihalarida lighttpddan foydalanadi: Xaritalar, Market.
- Google — oʻz loyihalarida, xususan, youtube.com uchun rasmlarni, shu jumladan videolar uchun barcha prevyularni (uchta ruxsatda) beradigan s.ytimg.com — lighttpd-yt (Google modifikatsiyasi) foydalanadi.
- Vikipediya — keshlovchi proksi-server sifatida lighttpddan foydalanadi (statik tarkib unumdorligini oshirish uchun).
- WOT — oʻz serverlarida lighttpddan foydalanadi.
- Ubuntu — baʼzi[12] yangilash serverlarida lighttpddan foydalanadi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ mod_compress в документации по lighttpd
- ↑ 2,0 2,1 Mod auth}} в документации по lighttpd
- ↑ mod_rewrite в документации по lighttpd
- ↑ Secure HTTP в документации по lighttpd
- ↑ mod_rrdtool в документации по lighttpd
- ↑ mod_ssi в документации по lighttpd
- ↑ mod_webdav в документации по lighttpd
- ↑ server.errorfile-prefix option в документации по lighttpd
- ↑ История создания lighttpd (ingl.)
- ↑ Network Handlers в документации по lighttpd
- ↑ „Powered by lighttpd“. 2018-yil 27-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2007-yil 22-iyul.
- ↑ „Венгрия, Сервер обновлений“. 2013-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 21-avgust.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- lighttpd bosh sahifasi Arxivnaya kopiya(Inglizcha)
- WLMP loyihasi LightTPD asosidagi veb-server toʻplami / Windows uchun LightTPD(Inglizcha)
- Windows uchun LightTPD Arxivnaya kopiya -da arxivlangan(Inglizcha)
- Lighttpd veb-server hujjatlari (versiya 1.3.16) (rus.)
- Lighttpd veb-serveri (Bill Lubanovich tomonidan „Lighttpd Web Server“ tarjimasi.) 2008 Arxivnaya kopiya -da arxivlangan (rus.)
- Arch Linux-da Lighttpd-ni oʻrnatish va sozlash boʻyicha qoʻllanma[sayt ishlamaydi] Arxivnaya kopiya -da arxivlangan (rus.)