Katta Mayns Injili
Katta Mayns Injili (nemischa: Mainzer Riesenbibel, tez-tez lotincha: Biblia Latina qoʻllaniladi; bibliografik kodi Kongress kutubxonasi, Lessing J. Rosenwald kolleksiyasi, Ms.No.28) ― XV asr oʻrtalaridagi Vulgatlarning suratli qoʻlyozmasi boʻlib, bosma nashr ixtiro qilinishidan oldin yaratilgan soʻnggi katta formatdagi qoʻlyozma Injil toʻplamlaridan biridir. Uning dizayni va matn turi Gutenberg Injilining dizayni va koʻrinishiga kuchli taʼsir koʻrsatgan degan fikr mavjud[1].
Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qoʻlyozma eng yuqori sifatli pergament qogʻozga yozilgan. Oʻlchami 576×405 mm boʻlgan 244 va 214 varaqdan iborat ikki jildga bogʻlangan. Matn 60 satrdan iborat ikkita ustunli, husnixatiga koʻra, yagona kotib tomonidan qayta yozilgan. Uning oxirgi sahifasida asarning sanasi aniq koʻrsatilgan: nusxa koʻchirish 1452-yil 4-aprelda boshlangan va 1453-yil 9-iyulda tugagan. Sahifalarning boʻsh joylari moʻl-koʻl bezatilgan, dizaynda bir nechaa kishi ishtirok etgan. Kitob dizayni nima uchun tugallanmagani nomaʼlum. Qoʻlyozmaning birinchi besh sahifasidagina bezakli romlar bor. Bezaksiz, choʻchqa terisidan boʻlgan muqovaga tikilgan. Ishlab chiqarish joyi nomaʼlum, ammo bilvosita maʼlumotlar va dizayn uslubiga koʻra, bu Quyi Reyn mintaqasiga xos. Matnshunoslik tadqiqotlari oʻtkazilmagan, ammo Vulgate matni oʻsha davrdagi Germaniya uchun standart deb hisoblanadi.
Qoʻlyozma juda yaxshi holatda saqlangan. Ehtimol, liturgik amaliyotda (diniy marosimlarda) hech qachon foydalanilmagan. Sahifalarda barmoq izlari yoʻq, hoshiyalar chetlari deyarli buzilmagan. Uning hujjatlashtirilgan tarixi 1566-yildan, yaʼni Geynrix fon Stokxaym Injilni Maynts sobori kutubxonasiga joylashtirgan paytdan boshlanadi. Qoʻlyozma 1631-yilda Shvetsiya qiroli Gustav Adolf II tomonidan oʻlja sifatida qoʻlga kiritilgan va uning yaqin sherigi Sakson-veymarlik Bernxardga sovgʻa qilingan. U 1951-yilgacha Bernxard sulolasi oilasi kutubxonasida 1951-yilga qadar saqlangan. Va oʻsha yili amerikalik kollessioner Lessing Rozenvaldga sotilgan. U esa Injilni 1952-yilda Kongress kutubxonasiga topshirgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Giant Bible of Mainz“. Library of Congress Bible Collection. 2016-yil 2-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 27-iyul.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Goff F. R. The Giant Bible of Mainz // Quarterly Journal of Current Acquisitions. — 1952. — Vol. 9, no. 4. — P. 169—170.
- Miner D. E. The Giant Bible of Mainz; 500th anniversary, April fourth, fourteen fifty-two, April fourth, nineteen fifty-two. — Philadelphia : The Library of Congress, 1952. — 31 p.
- Schutzner S. Medieval and Renaissance manuscript books in the Library of Congress : a descriptive catalog. — Washington : The Library of Congress, 1989. — Vol. I: Bibles, Liturgy, The Books of Hours. — P. 41—61. — 421 p.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Katta Mayns Injili haqida Vikipediyaning qardosh loyihalarida koʻproq bilib oling | |
|
Maʼno va tarjimalari Vikilugʻatda |
|
Media fayllar Vikiomborda |
|
Taʼlim resurslari Vikiversitetda |
|
Xabarlar Vikiyangiliklarda |
|
Iqtibos, maqol va matallar Vikiiqtibosda |
|
Asarlar matnlari Vikimanbada |
|
Kitob va darsliklar Vikikitobda |
- „Giant Bible of Mainz“. Library of Congress Bible Collection. Qaraldi: 2016-yil 27-iyul.
- „The Giant Bible of Mainz“. Codex 99 (23-jan 2010-yil). Qaraldi: 2019-yil 8-aprel.