Kanada — Livan munosabatlari
Kanada — Livan munosabatlari Kanada va Livan oʻrtasidagi diplomatik munosabatlarga ishora qiladi. Kanada eng yirik Livan diaspora jamoalaridan biri hisoblanadi. Ikkala davlat ham Xalqaro Frankofoniya tashkiloti va Birlashgan Millatlar Tashkilotiga aʼzo.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Livanning Kanadaga birinchi koʻchishi Livan hali ham Usmonli imperiyasining bir qismi boʻlgan 1882-yilda sodir boʻlgan[1]. 1946-yilda, Fransiyadan mustaqillikka erishgandan soʻng, Livan Monrealda konsullik ochdi[2]. 1949-yilda konsullik bosh konsullikka aylantirildi. 1954-yilda Kanada Livanni tan oldi va diplomatik munosabatlar oʻrnatdi[2]. 1958-yilda har ikki xalq bir-birining poytaxtlarida mos ravishda elchixonalarini ochdilar[2].
1975-yildan 1990-yilgacha Livanda mamlakatdagi turli diniy guruhlar oʻrtasida fuqarolar urushi boshlandi. 1985-yilda Kanada Bayrutdagi elchixonasini yopdi. Urush paytida Kanada minglab livanlik qochqinlarni qabul qildi, bu Livanni Kanadadagi eng yirik arab diasporasi jamoasiga aylantirdi[1]. Kanada 1995-yilda Bayrutdagi elchixonasini qayta ochdi[2].
Kanadada taxminan 190 000 livanlik va Livanda 45 000 kanadaliklar istiqomat qiladi. 2006-yilda kanadaliklarning Livandan Isroil-Hizbulloh urushi paytida evakuatsiya qilinishi Kanada tarixidagi eng katta voqea hisoblanadi[2].
2016-yildan beri Kanada Livanning barqarorligini qoʻllab-quvvatlash uchun deyarli 250 million AQSh dollari miqdorida hissa qoʻshdi, chunki yordam mamlakatning allaqachon mavjud qochqinlar soniga qoʻshilgan 1,5 milliondan ortiq suriyalik qochqinlarni, jumladan Falastinliklar, Iroqliklar va Kurdlarni ham oʻz ichiga oladi. Kanada inqirozga javoban Livandagi diplomatik ishtirokini oshirdi[3].
Yuqori darajadagi tashriflar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bosh vazirlarning Kanadadan Livanga tashrifi[4]:
- Bosh vazir Jan Kretyen (2002)
Livandan Kanadaga Bosh vazir va Prezident tashriflari[5][6][7]:
- Prezident Amine Gemayel (1987)
- Bosh vazir Rafiq Haririy (1997)
- Prezident Emile Lahud (1999)
- Prezident Mishel Sleyman (2008)
Ikki tomonlama munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Har ikki davlat bir qancha ikki tomonlama shartnomalarni imzolaganlar, masalan, Chet el investitsiyalarini himoya qilish toʻgʻrisidagi bitim (1997); Ikki davlat oʻrtasida savdo va sarmoyaviy hamkorlikni mustahkamlash maqsadida havo transporti toʻgʻrisidagi bitim (1998-yil) va kelishuv memorandumi (2013-yil)[2].
Savdo aloqalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
2018-yilda Kanada va Livan oʻrtasidagi umumiy savdo hajmi 150 million AQSh dollarini tashkil etdi[3]. Kanadaning Livanga asosiy eksporti quyidagilardan iborat: avtomobil qismlari, qishloq xoʻjaligi mahsulotlari (xususan, bugʻdoy va dukkaklilar), farmatsevtika va boshqa sanoat va isteʼmol tovarlari. Livanning Kanadaga asosiy eksporti quyidagilardan iborat: konservalangan oziq-ovqat, ichimliklar, qahva va ziravorlar, zaytun moyi va shakar va qandolat mahsulotlari[3].
Doimiy diplomatik vakolatxonalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Kanadaning Bayrutda elchixonasi bor[8].
- Livanning Ottavada elchixonasi va Monrealda bosh konsulligi mavjud[9].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Arab Canadians
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 „Bilateral relations of Canada and Lebanon“. 2017-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-sentabr 2017-yil.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Canada-Lebanon relations
- ↑ Prime Minister Jean Chrétien in Lebanon
- ↑ Refik Hariri in Canada
- ↑ Ouverture à Québec du deuxième Sommet de la Francophonie (in French)
- ↑ Principal acquis de la Presence du President Lahoud a Moncton (in French)
- ↑ Embassy of Canada in Beirut
- ↑ Embassy of Lebanon in Canada