Kaloja cherkovi

Avliyo Boris va Glebning Kaloja cherkovi (belaruscha: Каложская царква, Царква Св. Барыса і Глеба) – qadimiy rus tosh meʼmorchiligi yodgorligi. Cherkov Belarusiyaning Grodno shahrida joylashgan^[1]. Bino XII asrning ikkinchi yarmida gʻishtdan qurilgan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qurilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Cherkovning qurilishi va tarixi boʻyicha batafsil ish 1736-1747 yillarda Kolozhskiy monastirining arximandriti Ignatius Kulchinskiy tomonidan qoldirildi. Tadqiqotchilar cherkov tarixi haqidagi asosiy manba sifatida uning 1748-yilda nashr etilgan „Grodno Koloja Baziliya monastiri inventarizatsiyasi“ kitobiga tayanadilar. Kulchinskiyning soʻzlariga koʻra, u Polotskdagi Avliyo Sofiya sobori bilan bir vaqtda, taxminan 1200-yilda qurilgan. U har ikkala ibodatxonadagi plintus gʻisht ishlarini tekshirish va tahlil qilish asosida shunday xulosaga keldi. Biroq, tahlil qilish uchun juda koʻp vositalarga ega boʻlgan zamonaviy tarixchilar ikki xil usulni ajratib koʻrsatishadi: Polotsk Sofiya XI asrga oid odatiy kvadrat plintus opus aralashmasi bilan qurilgan, Koloja cherkovi esa XII asrda keng tarqalgan choʻzilgan qatorli toshlardan foydalanadi.

Arxitektura[tahrir | manbasini tahrirlash]

Cherkov qadimgi rus va Vizantiya cherkov tsivilizatsiyasining ajoyib yodgorligidir. Koʻndalang gumbazli, 6 ustunli, 3 nefli, 3 apsisli bazilikalarga mansub. Dastlab uning oʻlchami 13,5 ga 21,5 m, devor qalinligi esa 1,2 m ga yetgan^[1].

Devorlari tekis qatlamli gʻisht texnikasida plintdan yasalgan. Fasadlar pogʻonali profilli pichoqlar, sayqallangan tashqi yuzasiga ega turli xil rangdagi granit va gneys toshlarining qoʻshimchalari, rangli sirlangan keramik plitkalar bilan bezatilgan. Devorlarning ustki qismida kamarsimon panjarali tor deraza teshiklari mavjud^[2]^[3].

2004-yilda cherkov YuNESKOning Butunjahon merosi obʼyektlari taxminiy roʻyxatiga kiritildi^[4].