Jerome Apt
| Jerome "Jay" Apt III | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
28-aprel 1949-yil |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Kasbi | Olim |
| Millati | Amerikalik |
| Kosmik karyera | |
Kosmosdagi vaqt |
35 kun 07 soat 10 min |
| Tanlash | 1985-yil NASA guruhi |
| Missiyalar | STS-37, STS-47, STS-59, STS-79 |
Missiya belgisi |
    |
Jerome „Jay“ Apt III, Ph.D. (1949-yil 28-aprelda Massachusets shtatida tugʻilgan) amerikalik astronavt va Karnegi Mellon universiteti professoridir. Apt astronavt boʻlishdan oldin Pioneer Venera 1978 kosmik zond loyihasida ishlagan va Yer observatoriyalaridan quyosh tizimining sayyoralari va sunʼiy yoʻldoshlarini oʻrganish uchun koʻrinadigan yorugʻlik va infraqizil texnologiyalardan foydalangan.
Biografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Apt 1967-yilda Pensilvaniya shtatining Pitsburg shahridagi Shady Side akademiyasini tamomlagan.[1] U Garvard universitetida oʻqishni davom ettirdi va 1971-yilda fizika boʻyicha bakalavr darajasini oldi[1].Keyin u Massachusets texnologiya institutida oʻqishga kirdi va 1976-yilda fizika boʻyicha falsafa doktori unvonini oldi[1]. 1976-yildan 1980-yilgacha Garvarddagi Yer va sayyoralar fizikasi markazi xodimi va 1978-yildan 1980-yilgacha Garvardning amaliy fanlar boʻlimi direktorining yordamchisi boʻlib ishlagan. 1980-yilda u NASA reaktiv harakat laboratoriyasining (JPL) Yer va koinot fanlari boʻlimiga sayyoraviy tadqiqotlar bilan shugʻullanuvchi olim sifatida qoʻshildi. U JPLning Table Mountain rasadxonasida optik qurilmalarning ilmiy menejeri ham edi. 1982-yildan 1985-yilgacha u NASAning Jonson kosmik markazida Shuttle yuk operatsiyalari uchun mas’ul parvoz nazoratchisi boʻlgan. U Missiyalarni boshqarish markazida STS-7, STS-8, STS-41B, STS-41C, STS-41D, STS-41G, STS-51A va STS-51D missiyalarida xizmat qilgan (oxirgi toʻrttasi yuk tashuvchi ofitser sifatida). 1985-yilda u astronavt nomzodi sifatida tanlandi va bir yillik tayyorgarlikdan soʻng kosmonavt boʻlish huquqini oldi. U 6000 soatdan ortiq parvoz qilgan, toʻrtta kosmik missiyada uchgan va kosmosda 847 soatdan ortiq parvoz qilgan.
1991-yilda Apt STS-37 missiyasida Atlantis kemasida parvoz qildi.[2] U Jerri Ross bilan ikkita kosmik sayohat qildi va Compton Gamma Ray rasadxonasining radio antennasi buni avtomatik ravishda amalga oshira olmaganida, uni qoʻlda oʻrnatdi; Ertasi kuni ular Xalqaro kosmik stansiyada qoʻllaniladigan uskunani sinab koʻrish uchun ikkinchi fazoga chiqishdi. Ikkinchi qoʻshimcha harakat paytida, Aptning oʻng qoʻlqopining kafti kostyumni teshdi.[3] Aptning qoʻli ponksiyonga mos keldi va har qanday muhim depressurizatsiya sodir boʻlishidan oldin teshikni toʻldirdi. Missiyadan keyin qoʻlqop tekshirilgunga qadar Apt ponksiyondan bexabar edi. Vakuumning qisman taʼsiriga qaramay, u faqat kichik chandiq qoldirdi. 1992-yilda Apt STS-47 da Endeavour kemasida bort muhandisi[4] va kechayu-kunduz missiyada ikki smenadan birining komandiri sifatida parvoz qildi. 1994-yilda Apt yana Endeavour kemasida birinchi kosmik radar laboratoriyasi STS-59 missiyasining smena qoʻmondoni boʻldi.[5] Ushbu laboratoriya Yerni oʻrgangan. 1996-yilda Apt STS-79 da Atlantis kemasida parvoz qildi va Rossiyaning Mir kosmik stantsiyasiga tashrif buyurdi.[6]
2003-yilda Apt Karnegi Mellon universiteti fakultetiga qoʻshildi, u yerda Tepper biznes maktabi va muhandislik va davlat siyosati boʻlimi professori boʻldi. Uning ilmiy-pedagogik qiziqishlari iqtisodiyot, muhandislik va energetika sohasida davlat siyosati aspektlari, texnik innovatsiyalar iqtisodiyoti, texnik korxonalarni boshqarish, siyosat va texnik qarorlarni ishlab chiqishda risklarni boshqarish, muhandislik tizimlarini loyihalashdan iborat. U va oʻqituvchi Grenjer Morgan Karnegi Mellon elektrotexnika sanoati markazini boshqaradi.
U National Geographic Jamiyati tomonidan chop etilgan Orbitlari: NASA Astronauts Photograph the Earth kitobining muallifi. Kitob oʻn bir tilda nashr etilgan; 600 000 dan ortiq nusxalar sotilgan. Uning „Oʻzgaruvchan qayta tiklanadigan energiya va elektr tarmoqlari“ kitobi 2014-yilda chop etilgan. Koʻplab texnik ilmiy nashrlar muallifi. U 1997-yilda NASAning „Buyuk xizmatlari uchun“ medalini va muhandislik rivojiga qoʻshgan katta hissasi uchun 2002-yilda Metcalf umrbod muvaffaqiyat mukofotini oldi. Uning PhD talabasi Adam Newcomer bilan „AQShda yangi koʻmir yoqilgʻisi elektr stansiyalarini taqiqlashning bevosita taʼsiri“ maqolasi Amerika Kimyo Jamiyati tomonidan 2009-yildagi eng yaxshi ekologik siyosat hujjatlaridan biri sifatida eʼtirof etilgan. 2012-yilda Xalqaro Astronomiya ittifoqi ixtirochisi Jeyms Yang tomonidan taklif qilinganidek, 116 903 ta yirik asteroid uchun Jeromeapt nomini tasdiqladi. Apt Amerika fanni rivojlantirish assotsiatsiyasi aʼzosidir.
Shaxsiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]
Aptning ikki farzandi bor.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Spacefacts Biography of Jerome Apt. Spacefacts. Retrieved July 18, 2011.
- ↑ Ryba. „STS-37“. Mission Archives. NASA (2013-yil 11-aprel). 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-may.
- ↑ „STS-37 Space Shuttle Mission Report May 1991 — NASA-CR-193062“, Extravehicular Activity Evaluation, Page 16, accessed online 4 Jan, 2011
- ↑ Ryba. „STS-47“. Mission Archives. NASA (2010-yil 2-aprel). 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-may.
- ↑ Ryba. „STS-59“. Mission Archives. NASA (2007-yil 23-noyabr). 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-may.
- ↑ Ryba. „STS-79“. Mission Archives. NASA (2007-yil 23-noyabr). 2021-yil 6-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-may.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Media related to Jerome Apt at Wikimedia Commons