Islom tarixi, san'ati va madaniyatini tadqiq qilish markazi – IRCICA

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Islom tarixi, sanʼati va madaniyatini tadqiq qilish markazi — IRCICA Islom tarixi, sanʼati va madaniyatini tadqiq qilish markazi (turkcha: İslâm Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi; qisqartirilgani IRCICA), shuningdek, Istanbul Islom madaniyati va sanʼati tadqiqot markazi sifatida ham tanilgan. Islom Hamkorlik Tashkiloti 1979-yilda Turkiya Respublikasi Tashqi ishlar vazirlarining 7-Islom konferensiyasida (hozirgi IHT Tashqi ishlar vazirlari kengashi), 1976-yilda Istanbulda boʻlib oʻtgan IRCICAni taklif qilganidan keyin tashkil etilgan. Taklif IHT tomonidan 2012-yil 20-sonli rezolyutsiyasi asosida qabul qilingan. 3/7-ECS. U 1982-yil 23-mayda rasman ochilish marosimida ish boshladi. Islom tarixi, sanʼati va madaniyatini tadqiq qilish markazi musulmon mamlakatlari tarixi, islomdagi sanʼat va fanlar, islom madaniyati va sivilizatsiyasiga oid turli akademik tamoyillarga yoʻnaltirilgan. Xuddi shunday, IHT, Islom tarixi, sanʼati va madaniyatini tadqiq qilish markazi IHTning 57 aʼzosi qoshida ishlaydi va IRCICA ning doimiy vakillari hisoblanadi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

IRCICA toʻgʻrisidagi gʻoyani dastlab IHT aʼzosi Turkiya Respublikasi ilgari surganidan keyin IHT tomonidan joriy qilingan. Biroq, Markaz Nizomining taʼsis etilishi keyinchalik IHT 1978-yilda Dakarda boʻlib oʻtgan tashqi ishlar vazirlarining 9-sammitida rezolyutsiyani qabul qilgandan soʻng yaratilgan. Keyinchalik u 1/6-Org (IS) Dakarda 1991-yil boʻlib oʻtgan 6-sammitda 10 t/r ostidagi rezolyutsiyani qabul qilish orqali qayta ishlab chiqilgan. U 1980-yilda Islomobodda 57 aʼzo davlat tashqi ishlar vazirlarining 11-sammiti oʻtkazganida rasman ishga tushirilgan. IRCICA 1983-yildan 2000-yilgacha oʻz mandati ostida faoliyat yuritgan va keyinchalik Niameyda boʻlib oʻtgan tashqi ishlar vazirlarining 1982-yildagi 13-sammitidan soʻng toʻliq faoliyat koʻrsatgan Islom merosini saqlash boʻyicha xalqaro komissiyaning (ICPICH) kotibiyati va ijrochi organi boʻlib xizmat qilgan. Islom merosini saqlash boʻyicha xalqaro komissiya (ICPICH) keyinchalik 2000-yil iyun oyida Kuala-Lumpurda tashqi ishlar vazirlarining 27-sammiti oʻtkazilgandan soʻng IRCICAga birlashtirildi. Qaror ICPICH raisi Faysal bin Fahd Al Saud 1999-yilda vafot etganidan soʻng koʻp oʻtmay qabul qilindi. U Saudiya Arabistoni Podshohligining Yoshlar farovonligi boʻlimi prezidenti sifatida ham ishlagan. Birlashishdan soʻng, ICPICHning barcha ishlari IRCICA ish dasturlariga kiritildi.

Qisqartirilgan nomi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Islom tarixi, sanʼati va madaniyatini tadqiq qilish markazi — RCIHACni talaffuz qilish va eslash juda qiyin edi, IHT uni IRCICA ga oʻzgartirish toʻgʻrisida qaror qabul qildi, bu I (Istanbul) — Istanbul yoki xalqaro, R (research) — Tadqiqot, C (center) — Markaz, I (islam) — Islom, C (culture) — Madaniyat va A (art) — Sanʼat. Umumiy qoʻllanilishi va koʻlami tufayli tashkilot ushbu noyob qisqartma bilan aniqlanishi kerak edi va u RCIHAC sifatida tanilganidan koʻra tashkilotning rasmiy qisqartmasi sifatida qabul qilindi.

Logotip[tahrir | manbasini tahrirlash]

IRCICA logotipi uning ahamiyati yoki kelib chiqishini bildirmaydi, lekin u tasodifan 1985-yilda tashkilot xattotlik haqida hujjatli filmlar suratga olgan paytda yaratilgan. Shu bilan birga, Oʻzkul Eren ismli turk arxitekturasi IRCICA tomonidan oʻzining rasmiy identifikatori sifatida qabul qilingan logotipni taqdim etdi.

Shiori[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qur’onning 49-surasi boʻlgan Hujurot surasining 13-oyati tashkilot shiori sifatida qabul qilingan. Ey insonlar! Sizlarni bir erkak va bir ayoldan yaratdik. Bir-biringiz bilan tanishishingiz uchun, sizlarni turli xalqlar va qabilalarga ayirdik. Albatta, Allohga koʻra eng hurmatligingiz gunohlardan saqlanuvchi — taqvodoringizdir…. (Arab.: وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَأَتْقَاكُمْ) — Hujurot surasi, 13-oyat, Islom tarixi, sanʼati va madaniyati tadqiqot markazi — IRCICA. IRCICA

Turk yozuvchisi Rikkat Kunt tomonidan yoritilgan shior turkiy islomiy xattot Hasan Chalabiy tomonidan yozilgan.

Tashkiliy tuzilma[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • IRCICA ning tashkiliy tuzilmasi birgalikda kengashlar va boʻlimlar sifatida tanilgan. U umumiy yigʻilish, boshqaruv kengashi va bosh direktordan iborat boʻlib, uning turli boʻlimlarida turli funksiyalarni bajaradi.
  • Bosh Assambleya — oʻz faoliyatiga oid koʻrsatmalar chiqaradi. U Tashqi ishlar vazirlari kengashiga taqdim etish uchun byudjet takliflarini belgilaydi.
  • Boshqaruv kengashi — tashkilotning boshqaruv organi. U toʻqqiz aʼzo davlat vakillaridan, jumladan, mezbon mamlakat Turkiyadan bir vakildan iborat. Ular Bosh Assambleya tomonidan Iqtisodiy, madaniy va ijtimoiy masalalar boʻyicha Islom komissiyasi tomonidan saylanadi.
  • Boʻlimlar — toʻrtta asosiy boʻlim turli maqsadlar uchun faoliyat yuritadi:
    • Tadqiqotlar va nashrlar boʻlimi
      • Qur’oni Karim boʻyicha tadqiqotlar
      • Islom sivilizatsiyasi va musulmon xalqlari
      • Madaniy va arxitektura merosi
      • Islom sanʼati va hunarmandchiligi
    • Kutubxona va arxiv boʻlimi
      • Kutubxona
      • Arxiv
    • Maʼmuriyat va moliya boʻlimi
      • Moliya
      • Xodimlar
      • Umumiy xizmatlar
    • Axborot texnologiyalari boʻlimi

Tashkilotning birinchi bosh direktori Dogʻan Kuban boʻlib, u ham Istanbul Texnik Universitetida professor boʻlib ishlagan, ikkinchi va hozirgi bosh direktori Ekmeleddin İhsanogʻludir. Direktorlar kengashi IHTning bosh kotibi yoki istalgan vakili, bosh direktor va sanʼat va madaniyat sohasida katta tajribaga ega boʻlgan 10 nafar akademikdan iborat. Ular aʼzo davlatlardan 3 yil muddatga saylanadi. Barcha vakillar, shu jumladan bosh direktor ham Islom Konferensiyasi Tashkiloti Oliy Kengashi tomonidan tasdiqlanadi. Direktorlar kengashi Islom madaniy merosini asrash xalqaro komissiyasida (ICPICH) ham ishlagan, biroq 2000-yilda u tugatilgan va uning barcha vazifalari IRCICA zimmasiga oʻtgan. IRCICA bosh direktori 57 aʼzo davlatga eʼlon orqali ishga qabul qilinadi. U 5500 AQSh dollari miqdoridagi asosiy maosh oladi, shu jumladan IHT shaxsiy qoidalariga muvofiq boshqa nafaqalar.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • „Research Centre for Islamic History, Art and Culture (Ircica)“. Middle East Studies Association Bulletin. Middle East Studies Association of North America (MESA). 21 (1): 19-22. 1987. doi:10.1017/S0026318400017892. ISSN 0026-3184. JSTOR 23063710. S2CID 251230648. Retrieved 2022-01-31.
  • „Research Centre for Islamic History, Art and Culture (IRCICA) — Review of Middle East Studies“. Review of Middle East Studies. 21 (1): 19-22. 2016-03-09. doi:10.1017/S0026318400017892. ISSN 0026-3184. S2CID 251230648. Retrieved 2022-01-31.
  • „President Muse Meets IRCICA Director General, Halit Eren“. ToosNews.com. 2019-03-25. Retrieved 2022-01-31.
  • „İslam Tarih, Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi hakkında…“ Sabah (in Turkish). Retrieved 2022-01-31.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

rasmiy veb sahifasi — ircica.org