Gott erhalte Franz den Kaiser

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Notalarning asl nusxasi

Gott erhalte Franz den Kaiser (nemischa talaffuzi: [ɡɔt ɛʁˈhaltə fʁants dən ˈkaɪ̯zɐˈ]; tarjimasi: '"Xudo imperator Fransiskni asrasin"') Fransisk II va keyinchalik Muqaddas Rim imperatorining shaxsiy madhiyasi edi. Mahiya soʻzlari Lorenz Leopold Haschka (1749-1827) tomonidan yozilgan va Joseph Haydn tomonidan musiqasi bastalangan. Madhiya „Kaiserhymne“ (nemischa: [ˈkaɪ̯zɐˈhʏmnə]; Imperator madhiyasi) nomi bilan ham ataladi.

Musiqa va soʻzlari[tahrir | manbasini tahrirlash]


\new Staff <<
\clef treble \key g \major {
      \time 4/4 \partial 2     
      \relative g' {
        \repeat unfold 2 {
          g4. a8 | b4 a c b | a8 (fis) g4 e' d | c b a b8 (g) | d'2 \bar "|" \break
        }
	a4 b | a8 (fis) d4 c' b | a8 (fis) d4 d' c | b4. b8 cis4 cis8 (d) | d2 \bar "|" \break
	\repeat volta 2 {
	  g4. fis8 | fis8 ([ e8 ]) d4 e4. d8 | d8 ([ c8 ]) b4 a4. b16 (c) | d8  ([e]) c ([a])  g4 \appoggiatura b8 a8 (g) | g2
	}
      }
    }
\new Lyrics \lyricmode {
Gott4. er8 -- hal4 -- te Franz den Kai -- ser,
Un -- sern gu -- ten Kai -- ser Franz!2
Lang4. -- e8 le4 -- be Franz der Kai -- ser,
In des Glück -- es hell -- stem Glanz!2
Ihm4 er -- blü -- hen Lor -- beer -- rei -- ser,
Wo er geht,4. zum8 Eh4 -- ren -- kranz!2
Gott4. er8 -- hal4 -- te Franz4. den8 Kai4 -- ser,
Un4. -- sern8 gu4 -- ten Kai -- ser Franz!2  
}
>>
\layout { indent = #0 }
\midi { \tempo 4 = 72 }

Gott erhalte Franz den Kaiser, unsern guten Kaiser Franz!
Lange lebe Franz der Kaiser, in des Glückes hellstem Glanz!
Ihm erblühen Lorbeerreiser, wo er geht, zum Ehrenkranz!
Gott erhalte Franz den Kaiser, unsern guten Kaiser Franz!

God save Francis the Emperor, our good Emperor Francis!
Long live Francis the Emperor in the brightest splendor of bliss!
May laurel branches bloom for him, wherever he goes, as a wreath of honor.
God save Francis the Emperor, our good Emperor Francis!

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qoʻshiq Avstriyaga Fransiya tomonidan jiddiy tahdid solingan davrda yozilgan[1]. „Gott erhalte Franz den Kaiser“ birinchi marta imperatorning tugʻilgan kunida, 1797-yil 12-fevralda ijro etilgan. U mashhur boʻlib, norasmiy ravishda Avstriyaning birinchi milliy madhiyasi sifatida foydalanila boshlandi.

Kompozitsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Madhiya musiqasining tahliliga koʻra asosiy instrumental ovozlar xalq qoʻshiqlaridan olingan deb taxmin qilinada. Bu gipoteza hech qachon oʻz tasdigʻini topmagan, muqobil varianti shundaki, madhiyaning asl kuyi xalq tomonidan turli versiyalarda xalq qoʻshiqlari sifatida moslashtirilgan.

Tarixiy manbalarga koʻra, madhiya kompozitsiyasi bir nechta qoralamalardan oʻtgan, ular Rosemary Hughes tomonidan kompozitorning tarjimai holida muhokama qilingan. Rosemary Hughes quyida keltirilgan qoralama parchani (yaʼni, qoʻshiqning beshinchi va sakkizinchi qatorlari) takrorlaydi va shunday yozadi: „Uning Vena Milliy kutubxonasida saqlangan eskizlari [qoʻshiqning] qisqartirilgan. Beshinchi va oltinchi satrlarning oldingi, aniqrogʻi qiziqarli versiyasi uning taʼsirchanligini kamaytirgan.“ Musiqachi Joseph Haydn oʻz ijodi davrida ushbu madhiyani pianinoda ijro etishni yoqtirgan.

Matn[tahrir | manbasini tahrirlash]

Joseph Haydn hayotlik chogʻida uning doʻsti musiqashunos Charles Burney, madhiya birinchi misrasini ingliz tiliga tarjima qildi[2].

Nemis tilida (asl nusxasi 1797) Inglizcha tarjima

Gott erhalte Franz den Kaiser,
Unsern guten Kaiser Franz!
Lange lebe Franz, der Kaiser,
In des Glückes hellstem Glanz!
Ihm erblühen Lorbeerreiser,
Wo er geht, zum Ehrenkranz!
Gott erhalte Franz den Kaiser,
Unsern guten Kaiser Franz!

Laß von seiner Fahne Spitzen
Strahlen Sieg und Fruchtbarkeit!
Laß in seinem Rate Sitzen
Weisheit, Klugheit, Redlichkeit;
Und mit Seiner Hoheit Blitzen
Schalten nur Gerechtigkeit!
Gott erhalte Franz den Kaiser,
Unsern guten Kaiser Franz!

Ströme deiner Gaben Fülle
Über ihn, sein Haus und Reich!
Brich der Bosheit Macht, enthülle
Jeden Schelm- und Bubenstreich!
Dein Gesetz sei stets sein Wille,
Dieser uns Gesetzen gleich.
Gott erhalte Franz den Kaiser,
Unsern guten Kaiser Franz!

Froh erleb' er seiner Lande,
Seiner Völker höchsten Flor!
Seh' sie, Eins durch Bruderbande,
Ragen allen andern vor!
Und vernehm' noch an dem Rande
Später Gruft der Enkel Chor.
Gott erhalte Franz den Kaiser,
Unsern guten Kaiser Franz!

God keep Francis the Emperor,
Our good emperor Francis!
Long live Francis the emperor,
In the brightest splendour of happiness!
May sprigs of laurel bloom for him
As a garland of honour, wherever he goes.
God keep Francis the Emperor,
Our good emperor Francis!

From the tips of his flag
May victory and fruitfulness shine!
In his council
May knowledge, wisdom and honesty sit!
And with his Highness's lightning
May justice but prevail!
God keep Francis the Emperor,
Our good emperor Francis!

May the abundance of thy gifts
Pour over him, his house and Empire!
Break the power of wickedness, and reveal
Every trick of rogues and knaves!
May thy Law always be his Will,
And may this be like laws to us.
God keep Francis the Emperor,
Our good emperor Francis!

May he gladly experience the highest bloom
Of his land and of his peoples!
May he see them, united by the bonds of brothers,
Loom over all others!
And may he hear at the edge
Of his late tomb his grandchildren's chorus.
God keep Francis the Emperor,
Our good emperor Francis!

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Quotation from Robbins Landon & Jones 1988, s. 301
  2. Geisler, Michael E.. National Symbols, Fractured Identities: Contesting the National Narrative (en). UPNE, 2005. ISBN 978-1-58465-437-7. 

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]