Gilbert

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Gilbert
Tavalludi 23-yanvar 1862
Vafoti 14-fevral 1943[1][2]
Fuqaroligi Prussiya qirolligi, Germaniya imperiyasi, Veymar Respublikasi va Uchinchi reyx

David Gilbert (nemischa: David Hilbert; 1862,23.1, Velau, Kenigsberg — 1943.14.2, Gyottingen) — nemis matematigi, prof. (1893). Gilbert tadqiqotlari matematikaning koʻp boʻlimlari taraqqiyotida muhim oʻrin tutgan. Asosiy ilmiy ishlari invariantlar, algebraik sonlar nazariyasiga, geometriya asoslari variatsion hisob va differensial tenglamalarga, integral tenglamalar nazariyasiga, sonlar nazariyasida Varing muammosi yechimiga, matematik fizika asoslariga, matematikaning mantiqiy asoslariga doir. Gilbert matematikaning tabiatshunoslik bilan bogʻliqligi masalalari bilan ham shugʻullangan. Gilbert matematikaning deyarli hamma sohalariga oid 23 muammoni oʻrtaga tashlagan.

Bolaligi va ta'limi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gilbert, ikki farzandning birinchisi va Otto va Mariya Tereza (Erdtmann)ning yagona o'g'li Hilbert, Prussiya Qirolligi[3] ning Prussiya provinsiyasida yoki Kenigsbergda (Hilbertning o'z bayonotiga ko'ra) yoki Vehlauda (1946 yildan beri tanilgan) tug'ilgan. Znamensk) Königsberg yaqinida, u yerda otasi tug'ilganda ishlagan.

1872 yil oxirida Hilbert Fridrixskolleg gimnaziyasiga (Collegium fridericianum, Immanuil Kant bundan 140 yil avval o‘qigan maktab) o‘qishga kirdi; ammo, baxtsiz davrdan so'ng, u (1879 yil oxiri) va fanga yo'naltirilgan Vilgelm gimnaziyasini (1880 yil boshida) tugatdi. O'qishni tugatgandan so'ng, 1880 yil kuzida Hilbert Königsberg universitetining "Albertina" ga o'qishga kirdi. 1882 yil boshida Hermann Minkovski (Hilbertdan ikki yosh kichik va ayni paytda Königsbergda tug'ilgan, lekin Berlinga uch semestrga ketgan) Königsbergga qaytib, universitetga o'qishga kirdi. Hilbert uyatchan, iste'dodli Minkovski bilan umrboqiy do'stlik munosabatlarini rivojlantirdi.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
  1. // (unspecified title)
  2. (unspecified title)
  3. „Province of Prussia“, Wikipedia (inglizcha), 2022-12-13, qaraldi: 2023-11-02