Frederic Leighton

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
The Lord Leighton

Frederic Leighton, Avtoportret, 1880
Haqiqiy ismiFrederic Leighton
Tavalludi 3-dekabr 1830-yil
Vafoti 25-yanvar 1896-yil(1896-01-25)
(65 yoshda)
Kensington, London, Angliya
Sohasi Rassomchilik
Ta'limi
Oqim Academicism, Pre-Raphaelite and British Aestheticism
Mukofotlari

Frederic Leighton, Baron Leighton I, (1830-yil 3-dekabr - 1896-yil 25-yanvar), 1878—1896-yillarda ser Frederic Leighton nomi bilan tanilgan, britaniyalik rassom, chizmachi va haykaltarosh edi. Uning asarlarida tarixiy, Injil va klassik mavzular akademik uslubda tasvirlangan. Uning rasmlari hayoti davomida juda mashhur va qimmat boʻlgan, ammo 20-asr boshlarida oʻn yillar davomida tanqidchilar eʼtiboridan chetda qolgan.[1]

Hayoti va ijodi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Olovli iyun (1895; Arte de Ponce muzeyi ).
Vespersdan keyin (1871; Prinston universiteti san'at muzeyi )

Leyton Skarboroda Avgusta Syuzan va shifokor Frederik Septimus Leyton (1799—1892) oilasida tugʻilgan. Leytonning bobosi ser Jeyms Bonifeys Leyton (1769—1843) ikki rus podshosi - Aleksandr I va Nikolay I va ularning oilalarining shaxsiy shifokori boʻlgan va ular xizmatida boʻlganida boylik va martaba orttirgan.[2] Leytonning karyerasi har doim bu oilaviy boylik bilan taʼminlangan, otasi unga hayoti davomida moddiy koʻmak berib turgan.[3] Uning ikkita singlisi bor edi, ulardan biri Robert Brauningning tarjimaiholini yozgan Aleksandra edi.[4] U Londondagi Universitet kolleji maktabida tahsil olgan. Keyin u Yevropa qitʼasida birinchi navbatda Eduard fon Shtaynldan, keyin esa Jovanni Kostadan badiiy taʼlim oldi. 17 yoshida, 1847-yilning yozida u Frankfurtda faylasuf Artur Shopengauer bilan uchrashdi va uning portretini qogʻozga grafit va guashda chizdi - Shopengauerning hayotdan maʼlum boʻlgan yagona toʻliq metrajli tadqiqoti.[5] 24 yoshida u Florensiyada edi; u Accademia di Belle Arti da tahsil olgan va Borgo Allegri orqali Cimabue Madonnaning kortejini chizgan. 1855-yildan 1859-yilgacha u Parijda yashab, u yerda Ingres, Delakrua, Korot va Millet bilan uchrashdi.

Sayohat bolalikdan Leyton hayotida muhim o'rin egallagan edi. Oʻsmirlik yoshida u oilasi bilan Germaniyaning Frankfurt shahrida yashagan va Yevropaning koʻplab yirik shaharlariga, jumladan Florensiya va Rimga tashrif buyurgan. Yigirma yoshining oxiriga kelib, uzoq vaqt Rimda, keyin Parijda yashagan va Leyton Yevropadan tashqariga birinchi sayohatini 1857-yilda Shimoliy Afrikaga qilgan. Londonga joylashib boʻlgach, u oʻlimidan biroz oldin har yili keng qamrovli sayohatlarni davom ettirdi. Leyton umri davomida Avstriya, Jazoir, Misr, Fransiya, Germaniya, Gretsiya, Irlandiya, Italiya, Livan, Marokash, Niderlandiya, Shotlandiya, Ispaniya, Shveysariya, Suriya va Turkiya kabi davlatlarga tashrif buyurgan.

1860-yilda u Londonga koʻchib oʻtdi va u yerda Pre-Rafaelitlar bilan aloqada boʻldi. U 1861-yilda Florensiyadagi ingliz qabristonida Robert Brauning uchun Elizabeth Barrett Brauning qabrini loyihalashtirdi. 1864-yilda u Qirollik akademiyasining aʼzosi, 1878-yilda esa uning prezidenti (1878—96) boʻldi. Uning 1877-yilgi haykali "Python bilan sportchi kurashi" oʻz vaqtida yangi haykal deb ataladigan zamonaviy Britaniya haykaltaroshligida uygʻonish davrini ochish uchun koʻrib chiqildi.

U poytaxtning asosiy binolari va jamoat sanʼatini hujjatlashtirgan London tadqiqotini topshirgan qoʻmitaning birinchi prezidenti edi.[6]

Leyton 1878-yilda Vindzorda ritsar unvoniga sazovor boʻldi va sakkiz yildan soʻng Midlseks okrugidagi Kensington, Sent-Meri Abbots cherkovida Holland Park Roadning baroneti boʻldi. U 1896-yilgi Yangi yil bayramida tengdoshlik unvonini olgan birinchi rassom edi. Uni Shropshire okrugidagi Strettonlik Baron Leyton yaratgan patent 1896-yil 24-yanvarda berilgan; Leyton ertasi kuni angina pektorisidan vafot etdi.

Cimabue tomonidan nishonlangan Madonna Florensiya ko'chalari bo'ylab yurishda olib borilmoqda, 1853-1855
Dafneforiya, tuvalga moyli rasm, 1874–1876, Lady Lever san'at galereyasi

Uning oʻlimidan soʻng, uning baronligi bor-yoʻgʻi bir kun boʻlganidan keyin oʻchirildi; Bu Peeragedagi rekorddir. Uning Londondagi Gollandiya bogʻidagi uyi muzeyga, Leyton uy muzeyiga aylantirildi. Unda uning koʻplab rasmlari va rasmlari, shuningdek, sobiq ustalar va uning zamondoshlari asarlari, jumladan ser Jon Everett Millaisning Leytonga bagʻishlangan rasmi kabi sobiq sanʼat toʻplamining baʼzilari mavjud. Uyda, shuningdek, Leytonning koʻplab ilhomlari, jumladan, uning Iznik koshinlari toʻplami mavjud. Uning markazida ajoyib Arab zali joylashgan. Hall Cornucopia jurnalining oʻninchi sonida tasvirlangan.[7] Leyton uy-muzeyidagi koʻk plaket Leyton xotirasiga bagʻishlangan.[8]

Rassomlar quroli[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ser Frederik Leyton, Jorj Frederik Uotts (1881)
Ser Frederik Leyton, keyingi faoliyatida.

Leyton gʻayratli koʻngilli askar boʻlib, 1860-yil 5-oktyabrda 38-Midlseks (Rassomlar) qurolli koʻngillilar korpusiga (keyinchalik rassomlar miltiqlari deb nomlanadi) qoʻshilish uchun birinchi guruhga kirgan.

Uning yetakchilik fazilatlari darhol aniqlandi va u bir necha oy ichida kompaniya qoʻmondonligiga koʻtarildi. 1869-yil 6-yanvarda kapitan Leyton korpusning umumiy yigʻilishida Rassom miltiqlariga qoʻmondonlik qilib saylandi. Xuddi shu yili unga mayor, 1875-yilda podpolkovnik unvoni berilgan. Leyton 1883-yilda qoʻmondonlik lavozimidan isteʼfoga chiqdi. Rassom Jeyms Uistler oʻsha paytda Rassom miltiqlarining qoʻmondoni ser Frederik Leytonni shunday taʼriflagan: "Qirollik akademiyasi polkovnigi va Rassom miltiqlari prezidenti - ha, u biroz chizadi!" Uning dafn marosimida, 1896-yil 3-fevralda, uning tobuti Avliyo Pol soboriga[9], Artists Miltiqlar tomonidan tuzilgan faxriy qorovul safidan oʻtib olib borildi.[10]

Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • 1864: Qirollik akademiyasining xodimi
  • 1868: Qirollik akademiyasi akademigi
  • 1878: Qirollik akademiyasining prezidenti
  • 1878 yil: Legion d'honneur ofitser
  • 1878: Ritsar bakalavr
  • 1886 yil: Birlashgan Qirollik Baronetajida baronet yaratildi
  • 1889 yil: Fransiya institutining dotsent aʼzosi
  • 1896 yil: Birlashgan Qirollik Peerageda baron tuzildi

Tanlangan asarlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Brunelleschining oʻlimi (1852), tuvalga moyli
  • Baliqchi va sirena, c. 1856–58 (66,3 × 48,7) sm)
  • Cimabue tomonidan nishonlangan Madonna Florensiya koʻchalari boʻylab yurish paytida olib ketilmoqda (1853–55),[11] tuvalga moyli.
  • Aftidan jonsiz Julietning kashfiyoti (taxminan 1858 yil)[12]
  • Villa Malta, Rim (1860-yillar),[13] tuvalga moy
  • Rassomning asal oyi, c. 1864 (83,8 × 77,5) sm)
  • Ona va bola, c. 1865, (48,2 × 82 sm)
  • Aktaea, qirgʻoq nimfasi (1868), tuvalga moy, (57,2 × 102,2) sm) Kanada Milliy galereyasi, Ottava.
  • Daedalus va Icarus, c. 1869, (138,2 × 106,5 sm)
  • Gerkules Alkestisning tanasi uchun oʻlim bilan kurashmoqda (1869–71) (132,4 × 265,4) sm)
  • Vespers 1871 dan keyin, (111,5 × 71,5 sm), Prinston universiteti sanʼat muzeyi
  • Dengiz boʻyidagi toshlarni terayotgan yunon qizlari, 1871 (84 × 129,5) sm)
  • Teresina (mil. 1874) Christchurch Art Gallery Te Puna o Waiwhetu, Kristcherch, Yangi Zelandiya
  • Musiqa darsi, c. 1877, (92,8 × 118,1 sm)
  • Piton bilan kurashayotgan sportchi (1877),[14] bronza haykal
  • Nausicaa, c. 1878 (145 × 67 sm)
  • Skeinni oʻrash, c. 1878, (100,3 × 161,3 sm)
  • Haramning nuri, c. 1880, (152,4 × 83,8 sm)
  • Idil, c. 1880–81
  • Nikoh, (mil. 1881–1882) (145,4 × 81 sm)
  • Cymon va Iphigenia (1884) Yangi Janubiy Uels sanʼat galereyasi
  • Asirga olingan Andromache, c. 1888 (197 × 406,5) sm)
  • Psixika hammomi, (mil. 1889–90) (189,2 × 62,2 sm) Teyt galereyasi
  • Hesperidlar bogʻi, c. 1892, (169 × 169 sm), Lady Lever sanʼat galereyasi
  • Olovli iyun (1895), tuvalga moy, Arte de Ponce muzeyi, Puerto-Riko (120,6 × 120,6) sm)
  • Dono va ahmoq bokira qizlar haqidagi masal (fresk)
  • Qoʻltiq
  • Fibi (55,88 × 60,96 sm)
  • Hammomchi
  • Leyton freskalari, urushga qoʻllaniladigan sanoat sanʼati va tinchlik uchun qoʻllaniladigan sanoat sanʼati
  • Finikiyaliklar Kornuoll sohilida ilk britaniyaliklar bilan savdo qilishdi, 1895 yil. London Qirollik birjasida devoriy surat
  • Persephonening qaytishi 1891, tuvalga moyli, Lids sanʼat galereyasi[15]

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Romola - Jorj Eliotning 1863-yildagi romani, Leyton uchun illyustratsiyalar yaratgan

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tashqi video
video icon</img> Leytonning Python bilan kurashayotgan sportchi (Wayback Machine saytida 2014-10-06 sanasida arxivlangan), Smarthistory
Madaniyat xodimi
Oldingisi President of the Royal Academy
1878–1896 		Keyingisi
Peerage of the United Kingdom
New creation Baron Leighton
1896 		Extinct
Baronetage of the United Kingdom
New creation Baronet
(of St Mary Abbots)
24–25 January 1896 		Extinct
  1. ↑ Leigh Rayment. „Peerage Records“. Leigh Rayment's Peerage Page (1-sentabr 2015-yil). 2016-yil 23-martda asl nusxadan arxivlangan.
  2. ↑ „Biography of Lord Frederick Leighton“. ARC. Qaraldi: 4-oktabr 2022-yil.
  3. ↑ „Frederic Leighton“. RBKC. Qaraldi: 4-oktabr 2022-yil.
  4. ↑ „Orr [née Leighton, Alexandra“]. Oxford Dictionary of National Biography. Qaraldi: 30-aprel 2017-yil.
  5. ↑ Crowther, Paul, and Miruna Cuzman. "A Rediscovered Contemporary Full-Length Sketch-Portrait of Schopenhauer by Frederic, Lord Leighton." Schopenhauer Jahrbuch, 92 Band, Konigshausen und Neumann, 2011: 301–306.
  6. ↑ „Members of the Survey Committee Pages 4-7 Survey of London Monograph 12“. British History Online. Guild & School of Handicraft, London, 1926. Qaraldi: 30-dekabr 2022-yil.
  7. ↑ Cornucopia 10, Ingres and Lady Mary Montagu, Leighton House, yurts, the Lycians plus elegant eggplant. Cornucopia.net. Retrieved on 20 February 2011.
  8. ↑ „LEIGHTON, FREDERICK, LORD LEIGHTON (1830–1896)“. English Heritage. Qaraldi: 1-iyul 2012-yil.
  9. ↑ "Memorials of St Paul's Cathedral" Sinclair, W. p. 469: London; Chapman & Hall, Ltd; 1909.
  10. ↑ Barry Gregory. A History of The Artists Rifles 1859–1947. Pen & Sword. 2006.
  11. ↑ Frederic, Lord Leighton | Cimabue's Celebrated Madonna | L275 | The National Gallery, London. Nationalgallery.org.uk. Retrieved on 20 February 2011.
  12. ↑ Tate Collection | Study for 'The Discovery of Juliet Apparently Lifeless'. Tate.org.uk. Retrieved on 20 February 2011.
  13. ↑ Frederic, Lord Leighton | The Villa Malta, Rome | L851 | The National Gallery, London. Nationalgallery.org.uk. Retrieved on 20 February 2011.
  14. ↑ Tate Collection | An Athlete Wrestling with a Python by Frederic, Lord Leighton. Tate.org.uk. Retrieved on 20 February 2011.
  15. ↑ „Leeds Art Gallery, listings“. 30-noyabr 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 28-sentabr 2016-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Frederic_Leighton&oldid=3778668" dan olindi