Fasli taqvimi

Fasli taqvimi yoki Fasli davri (Fasli; urdu: فصلی; arabcha: فصلى) butun Janubiy Osiyoda qoʻllanilgan hosil mavsumiga asoslangan kalendar tizimi boʻlib, bugungi kunda, asosan, Dekanda qoʻllaniladi^[1]. Fasli taqvimi Haydarobod Dekanining rasmiy taqvimi hisoblangan.

Dekan Fasli taqvimi oktyabr oyida boshlanadi.

Fasli yili iyul oyidan iyungacha boʻlgan 12 oylik davrni oʻz ichiga oladi. Fasli yiliga 590-yil qoʻshilishi orqali Grigoriy taqvimini hisoblash mumkin, yaʼni 1410-fasli yili Grigoriy taqvimiga koʻra 2000-yilning iyul oyidan 2001-yil iyun oyigacha boʻlgan davr hisoblanadi^[2].

Shakllanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ushbu taqvim islomi taqvim boʻyicha hijriy 963-yilda tuzilgan. Oʻsha yildan boshlab Fasli taqvimi quyosh yili taqvimiga aylangan. Kunlar va oylarning nomi hamda soni Islom taqvimi bilan bir xil hisoblanadi. Yilning birinchi kuni esa 7 yoki 8-iyunga toʻgʻri keladi^[3].

Fasli taqvimidan Akbar Jaloliddin Muhammad hukmronligidan boshlab amalda qoʻllanila boshlangan. Fasli davrining boshlanishi quyidagi kalendarlarga toʻgʻri keladi^[1]:

Hijriy 963-yil (islomiy taqvim)
Milodiy 1556-yil (Yulian taqvimi)
1612 SE (Hindu Samavat taqvimi)

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fasli taqvimi Boburiylar davlati hukmdori Akbar Jaloliddin Muhammad tomonidan birinchi navbatda Hindistonning shimoliy qismida yer daromadlarini yigʻish va ularni hisobga olish uchun kiritilgan xronologik tizim hisoblanadi^[1].

Dekanga qoʻllanila boshlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Akbar Jaloliddin Muhammadning nabirasi Shoh Jahon 1630-yilda Dekan Subaga (Haydarobod sultonligi, Janubiy Hindiston) Fasli taqvimini kiritgan^[4]. Ushbu taqvim Haydarobod sultonligida Asaf Jahi sulolasi hukmdorlarining rasmiy taqvimi sifatida to Hindiston Ittifoqining Haydarobod sultonligi tarkibiga Nizom, Mir Usmon Ali Xonlar qoʻshilgunga qadar foydalanilgan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 „Faṣlī era“. Encyclopædia Britannica. Qaraldi: 2011-yil 21-avgust.
↑ „LAND REVENUE“. 2012-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 21-avgust.
↑ L.D.S. Pillai. Panchang and Horoscope: Or the Indian Calendar and Indian Astrology. Asian Educational Services, 1996 — 11 bet. ISBN 81-206-0258-7. 2011-yil 22-avgustda qaraldi.
↑ Kavasji Sorabji Patel. Cowasjee Patell's Chronology. Trubner, 1866 — 52 bet.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fasli davri — Encyclopædia Britannica

[Britanica1-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 „Faṣlī era“. Encyclopædia Britannica. Qaraldi: 2011-yil 21-avgust.

[APstateusefasli-2] „LAND REVENUE“. 2012-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 21-avgust.

[L.D.S.Pillai-3] L.D.S. Pillai. Panchang and Horoscope: Or the Indian Calendar and Indian Astrology. Asian Educational Services, 1996 — 11 bet. ISBN 81-206-0258-7. 2011-yil 22-avgustda qaraldi.

[K.S.Patel-4] Kavasji Sorabji Patel. Cowasjee Patell's Chronology. Trubner, 1866 — 52 bet.

[1]

[2]

[3]

[4]