Chuqur madrasasi
| Madrasa | |
Chuqur madrasasi
Kattaxoja madrasasi Mavlaviy Sharif madrasasi | |
 | |
| Madrasa hovlisi. 2015-yil. | |
| Mamlakat |  Oʻzbekiston
|
| Hudud | Buxoro viloyati |
| Shahar | Buxoro |
| Manzil | Mirzo Ulugʻbek MFY, X. Ashurov koʻchasi |
| Maktab yoʻnalishi | sunniy |
| Mulkdor | Davlat mulki. Buxoro viloyati madaniy meʼros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida |
| Madrasa turi | Kichik |
| Meʼmoriy uslub | Markaziy Osiyo meʼmorchiligi |
| Binokorlik tashabbuschisi | Asomiddinxoja (Kattaxoja) |
| Homiylar | Asomiddinxoja (Kattaxoja) |
| Asosiy sana: XVIII asrning 1-yarmi
| |
| Maqomi | davlat himoyasida[1] |
| Holati | Ayanchli ahvolga kelib qolgan |
| Hujralar soni | 23 |
| Qurilish materiali | Pishiq gʻisht |
Chuqur madrasasi (Kattaxoja madrasasi; Mavlaviy Sharif madrasasi) — Oʻzbekiston Respublikasi, Buxoro viloyati, Buxoro shahrining tarixiy markazida joylashgan 1 qavatli madrasa inshooti. Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan.
Madrasani tiklash va taʼmirlash uchun 2010-yilgi davlat dasturiga koʻra mablagʻlar ajratilganligiga qaramay, u hozirga qadar qarovsiz va ayanchli ahvolda qolib ketgan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Madrasa XVIII asrning 1-yarmida Buxoro xonligi poytaxtining Mavlono Sharif guzarida, Ashtarxoniylar (Joniylar) oʻzbek sulolasi hukmronligi davrida, Asomiddinxoja (Kattaxoja) ismli shaxs mablagʻlari evaziga bunyod etilgan[2].
Asomiddinxoja (zamondoshlari Kattaxoja deb ham atashgan), Mavlaviy Sharifning nevarasi edi. Kattaxoja Ashtarxoniylar davrida qozikalon lavozimida ishlagan. U oʻz davrida ajdodlari yoʻlini davom ettirib Mavlaviy Sharif xonaqosi faoliyatida qatnashadi. Madrasalarda mudarrislik qiladi. Ayni paytda, u xonaqoh orqasida yangi madrasa qurdiradi. Mavlaviy Sharif xonaqosi keyingi davrlarda ham tariqat ahlining doimiy goʻshalaridan biri hisoblanardi. Bu hol shoʻrolar inqilobiga qadar davom etgan[2]. Madrasa atrofdagi binolarga nisbatan chuqurroq yerda joylashgani tufayli keyinchalik Chuqur madrasa nomini oladi[3].
Sovetlar hukmronligi oʻrnatilganidan soʻng madrasada talabalarning oʻqitilishi tugatilgan.
2010-yilda ishlab chiqilgan Davlat dasturiga binoan, madrasani 2010-yilda tadqiq qilish, favqulotda qismlarini boʻlaklarga ajratish, konstruktiv mustahkamlash, tiklash ishlari rejalashtirilgan va bu ishlarni amalga oshirish maqsadida 60,3 million soʻm mablagʻ ajratilganligiga qaramay[4], hozirda inshoot qarovsiz va ayanchli ahvolda qolib ketgan.
Madrasa inshooti, Buxoro shahri meʼmoriy yodgorligi sifatida, 2019-yilda tasdiqlangan Oʻzbekiston moddiy va madaniy meʼrosining koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan[1].
2020-yil maʼlumotlariga koʻra, Chuqur madrasasining butligini saqlash, uning holatini yaxshilash, restavratsiya qilish hamda sayyohlar uchun jozibador obyektga aylantirish boʻyicha investor tomonidan loyiha taqdim etilgan. Madrasaning negizida turistik xizmat koʻrsatish obʼekti tashkil etish boʻyicha dastlabki loyiha tayyorlanib, Oʻzbekiston Madaniy meros departamenti huzuridagi ilmiy-ekspert Kengashiga taqdim etilgan[5].
Buxoro shahridagi Mirzo Ulugʻbek MFYga qarashli X. Ashurov nomidagi koʻchada joylashgan[1].
Meʼmorchiligi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Madrasa inshooti pishiq gʻishtdan 1 qavatli qilib qurilgan[3]. 23 hujradan tashkil topgan[2].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Моддий маданий мероснинг кўчмас мулк объектлари миллий рўйхатини тасдиқлаш тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 846-сон 04.10.2019 й. қарори“. Lex.uz. Qaraldi: 2021-yil 30-aprel.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Jumanazar A.. Buxoro taʼlim tizimi tarixi, 2017 — 299—302 bet.
- ↑ 3,0 3,1 „Медресе Чукур (Катта Ходжа)“. Rusrav.uz. Qaraldi: 2021-yil 30-aprel.
- ↑ „Государственная программа по исследованию, консервации, реставрации и приспособлению для современного использования объектов культурного наследия г. Бухары до 2020 года“. Nrm.uz. Qaraldi: 2021-yil 30-aprel.
- ↑ „Buxorodagi 16 ta madaniy meros obyektini jozibador maskanga aylantirish uchun investorlar tomonidan qancha sarmoya kiritilmoqda?“. Xs.uz. 2021-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 11-aprel.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Jumanazar A.. Buxoro taʼlim tizimi tarixi. Toshkent: Akademnashr, 2017 — 592 bet. ISBN 978-9943-4728-2-2.