Bortvik qal’asi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Bortvik qal’asi ― oʻrta asrlardagi Shotlandiyaning eng yirik qal’alaridan biridir. U Edinburgdan 12 milya (19 km) janubi-sharqda, Bortvik qishlogʻidan sharqda[1] joylashgan. U 1430-yilda ser Uilyam Bortvik uchun qurilgan boʻlib, uning nomidan qal’a nomini oladi[2][3].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sharqiy devor 1650-yilda buzilgan

Keyinchalik 1-Lord boʻlgan ser Uilyam Bortvik 1430-yil 2-iyunda qirol Jeyms Idan qalʼani qurish uchun litsenziya oladi[4]. Bu Shotlandiya uchun gʻayrioddiy edi, chunki zodagonlar qal’a qurish va uni mustahkamlash uchun ruxsat olishlari shart emas edi[5]. U yerning katta qismini qoʻshnisi Uilyam Xeydan sotib oladi, u bundan norozi boʻlib, qoʻshnisining qal’asiga havas qiladi[6]. Bu dastlab devorlari qalinligi 14 fut (4,3 m) va balandligi 110 fut (34 m) gacha boʻlgan tosh qal’a edi. Dizayni U shaklidagi qal’a boʻlib, proektsion, biroz assimetrik minoralar orasidagi masofa 12 fut (3,7 m) boʻlgan.

Bortvik qasriga 1563 va 1567-yillarda Shotlandiya qirolichasi Meri ikki marta tashrif buyurgan. Oxirgi marta u va uning yangi eri Jeyms Xepbern, Botvellning 4-grafi, 6-Lord Bortvik[7] himoyasi ostida ichkarida qamal qilingan edi. Qal’aning qamalidan qochib, Mariya sargardon qiyofasida qal’ani tark etadi[8][9]. Biroq, malika tez orada hibsga olinadi va Lochleven qal’asiga olib ketiladi va u yerda asirga olinadi. Bothwell Shotlandiya orollaridagi Orkneyga, soʻngra oʻsha paytda Daniya hukmronligi ostida boʻlgan Norvegiyaga qochib ketadi. Daniya qiroli uni Malmyoda, keyinroq Zelandiyadagi Dragsholmda qamoqqa tashladi va u yerda 1578-yilda vafot etadi. Uning mumiyalangan jasadi yaqin atrofdagi Faarvaldagi cherkovda saqlanadi[10].

Small contemporaneous portrait of James Hepburn, 4th Earl of Bothwell, husband of Mary, Queen of Scots from 15 May 1567 to his death in 14 April 1578.
Jeyms Xepbern 4-botuell grafi, Shotlandiya qirolichasi Maryamning eri, 1578-yil 14-aprelda vafot etdi.

1650-yilda qal’a Oliver Kromvel qoʻshinlari tomonidan hujumga uchraydi va bir nechta toʻpdan oʻq uzilganidan keyin taslim boʻladi[11].

Qal’a 1914-yilga kelib qayta tiklanadi. Ikkinchi jahon urushi paytida u milliy boyliklarni yashiradigan joy sifatida ishlatilgan. 1973-yilda u Bortvik klanidan ijaraga olingan va eksklyuziv ijara joyiga aylantirilgan. 2013-yil iyun oyida qal’a ulkan taʼmirlash uchun yopiladi va 2015-yil sentabr oyida tadbir oʻtkaziladigan joy sifatida qayta ochiladi.

Qal’aning tasviri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. The Baronial and Ecclesiastical Antiquities of Scotland, 1901. ; John Hill Burton}}
  2. Scott 1834, p.196
  3. Chambers 1828, p.100
  4. Scott 1834, p.197
  5. Scott 1834, p.198
  6. Scott 1834, p.200
  7. Strickland, Agnes. Lives of the Queens of Scotland and English Princesses Connected with the Regal Succession of Great Britain. Harper & brothers, 1855 — 274 bet. 
  8. Tytler 1840, p.128
  9. Black, Charles. Black's Picturesque Tourist of Scotland. 
  10. „James Hepburn, 4th Earl of Bothwell, c 1535 - 1578. Third husband of Mary, Queen of Scots (Study of mummified head)“ (en). National Galleries of Scotland. Qaraldi: 2018-yil 21-sentyabr.
  11. The Picture of Scotland. William Tait, 1828 — 100—101 bet. 

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]