Avliyo Troitse Nikolskiy ayollar monastiri

Avliyo Troitse Nikolskiy ayollar monastiri
Qurila boshlagan	1894—yil
Qurilish tamomlangan	1920—yil
Vebsayt	http://blagovestie.uz/
Xarita
Koordinatalari	41°28′0″N 69°30′0″E

Avliyo Troitse Nikolskiy ayollar monastiri – Toshkent shahrida joylashgan Rus pravoslav cherkovining Oʻrta Osiyo okrugi Toshkent va Oʻzbekiston yeparxiyasining pravoslav monastiri. Shahardagi yagona monastir hisoblanadi. Oʻzbekistondagi madaniy meʼros obyekti. Meʼmoriy yodgorligi. Obyekt davri: XIX-XX asrlar. Toshkent shaharning Mirobod tumanida joylashgan. Obyekt manzili: 8-mart koʻchasi. Koʻchmas mulkka boʻlgan huquq: Davlat mulki. Toshkent shahar madaniy meros boshqarmasi operativ boshqaruv huquqi asosida. Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori bilan 2019-yil 4-oktabrda Moddiy madaniy merosning koʻchmas mulk obyektlari milliy roʻyxatiga kiritilgan – davlat muhofazasiga olingan.

Tarixi

Toshkent ayollar pravoslav jamiyati 1893-yilda tuzilgan. 1893-yil 21-aprelda eski uslubga koʻra, diniy marosimdan soʻng Omsk va Semipalatinsk yepiskopi Grigoriy (Poletayev) monastirning asos solingan joyini muqaddas qildi. 17-may kuni kelajakdagi cherkovining poydevori uchun birinchi tosh qoʻyildi. Yil oxiriga kelib, ayollar uchun kamerali bino qurildi, ularning soni oʻsha paytda 20 kishiga yetdi.

1894-yil 15-fevralda Nikolayevskiy erkaklar monastirining ruhoniysi Nikolay Mirlikiskiy sharafiga qurilgan cherkov ayollar jamoasining provaslav cherkovi sifatida muqaddas qilingan. Cherkovga tutash boʻlgan gʻishtli qoʻngʻiroq minorasida 9 ta qoʻngʻiroqli boʻlib, eng kattasining ogʻirligi 100 funt edi. U toshkentlik xayriyachilar, asosan ayollar mablagʻlari evaziga qurilgan.

1894-yil 1-oktyabrda jamoa „Nikolskaya“ nomini oldi. Oʻsha yilning 25-noyabrida ayol monastir jamoasining maqomi va imperator farmoni bilan rasman tasdiqlandi. Xuddi shu farmon bilan jamiyatga kengaytirish uchun Uspenskoye qishlogʻidan 40 gektar yer maydoni ajratildi.

1897-yilda turar-joy hamshiralar binosi hamda oshxona qurildi. Bu vaqtda monastirda 50 ta rohiba bor edi.

1901-yil 19-sentabrda Ruhoniy Sinod qarori bilan jamoaga ayollar monastir maqomi berildi va Toshkent Avliyo Nikolayevskiy nomini oldi.

Monastir 1900-yilda yon atrofidagi maydonlarni oʻz hududi safiga qoʻshdi va kengaytirilgan hudud devor bilan oʻraldi. Ovqatlanish uchun xona va yangi bino qurilgan. 1902-yilda monastirda 52 gektar yeri bor boʻlib, ulardan 30 gektarga non, 14 gektarga beda, 4 gektari bogʻ va tomorqadan tashkil topgan. Monastirda 10 ta ot, 12 ta ishchi hoʻkiz, 30 ta sigir, oʻroq, xirmon, oʻroq mashinasi, omoch va ot tirmagi bor edi. 1916-yilda rohibalar soni 100 taga yetdi. Monastirda maktab ochilib, u yerda asosan yetim bolalar taʼlim olishgan.

Monastirning yopilishi

1922-yilda monastir yopildi. Nikolayevskiy monastiri yopilgandan soʻng, cherkov binosi yaroqsiz holga keldi. Monastir oʻrnida ayollar koloniyasi joylashgan boʻlib, u hozirgi kungacha saqlanib qolgan. Buzilgan gumbazli maʼbad binosida qamoqxona kasalxonasi sifatida foydalanilgan. Sovet davrida rohibalar yashirincha monastir qasamyodi qilganlar.

Monastir hayotining tiklanishi

1991-yilda Rus pravoslav cherkovining Muqaddas Sinodi monastirni qayta tiklashga qaror qildi. Monastir oʻzining dastlabki joyida emas, balki Muqaddas Uch Birlik cherkovi asosida qayta ochildi va hozirgi nomini oldi. 1996-yilda monastirga Moskva va Butun Rus patriarxi Aleksiy II tashrif buyurdi.

Monastir har kuni xizmat koʻrsatadi. Chirchiq shahri yaqinidagi tomorqada yordamchi xoʻjalik yuritiladi.

Mashhur nastoyatelnitsalari

• Rohiba Kallista, Tixvin monastiridan – 1895-yil.
• Igumenya Yevseviya, Troitskdagi Qozon monastiridan – 1897—1907. Keksaligi sababli monastir boshqaruvini tark etib, Grado-Troitsk Qozon monastiriga nafaqaga chiqdi va u yerda ikki yildan keyin vafot etdi.
• Mariya Nagornova (monastrda Lidiya) – 1909-yildan monastir yopilguniga qadar Turkiston va Toshkent yepiskopi Dimitriy (Abashidze) tomonidan igumenya darajasiga koʻtarilgani. 1918-yilda u hibsga olindi va sakkiz yil davomida Solovetskiy maxsus lagerida saqlanganidan keyin Ashxobodga surgun qilindi. 1931-yilda hibsdan qutulish uchun Toshkentga koʻchib oʻtdi va 1936-yilda vafotigacha shu yerda yashadi. Igumenyaning qabri 1994-yilda Aleksandr Nevskiy cherkovi yaqinida Botkin qabristonida topilgan.
• Igumenya Lyubov (Mariya Vasilevna Yakushkina) – 1992-yil 25-avgustdan (boshqa manbalarga koʻra, 1995 ) 2005-yilgacha. 1951-yil 7-aprelda Olmaotada, 1978-yil 17-aprelda Troitsk-Sergiy lavrida arximandrit Kirill (Pavlov) tomonidan choʻqintirilgan, u Lyubov nomi bilan monastirizmga kiritilgan. 1991-yil 21-martda u Voronej va Lipetsk mitropoliti Metyus (Nemtsov) tomonidan igumenya darajasiga koʻtarildi.
• Igumenya Yekaterina (Malgina Lyudmila Valentinovna) – 2013-yil 25-26-dekabr kunlari Toshkent va Oʻzbekiston mitropoliti Vikentiyning (Morari) iltimosiga binoan u Krasnoturinskdagi Avliyo Panteleymon monastiridan igumenya sifatida monastirga koʻchirildi. U 1948-yil 11-sentyabrda tugʻilgan, u yerda 2003-yil 27-dekabrda monastir qasamyod qilgan.