Avdiivka jangi (2022-2024)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya


Avdiivka jangi
Ukrainaning sharqiy kampaniyasi, Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi
Sanalar 10-oktyabr 2023-yil – 17-fevral 2024-yil
(4 oy, 1 hafta)
Urush yeri Avdiivka (va uning atrofidagi qishloqlar), Donetsk viloyati, Ukraina
Natija Rossiya gʻalabasi[1][2]
Raqiblar
 Rossiya  Ukraina
Qoʻmondonlar
Andrey Mordvichev[3] Oleksandr Syrskyi
Harbiy birliklar
 Rossiya quruqlikdagi kuchlari  Ukrainian Army
Yoʻqotishlar
Ogʻir[12][13] Nomaʼlum (ogʻir deb taxmin qilinadi)[14]
154 ta tinch aholi halok boʻlgan, 6 kishi bedarak yoʻqolgan[15]
Rossiya bombardimonidan keyin Avdiivka, (23.05.2023)

2022-2024-yillardagi Avdiivka jangi  — Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi doirasidagi Donbass uchun jangning bir qismi.

Avdiivka Ukrainadagi eng yirik mustahkamlangan hududlardan biridir. U Donetskga „darvoza“ deb ataladi. Ukraina Qurolli Kuchlarining Avdiivka ustidan nazorati Rossiyaga Donetskdan transport markazi sifatida foydalanishga imkon bermadi[16][17].

Avdiivka uchun janglar 2022-yil fevral oyida boshlangan. 2023-yil may oyiga kelib Rossiyaning oʻqqa tutilishi natijasida shahardagi barcha binolar shikastlangan. Avdiivkaning urushgacha boʻlgan 35 ming aholisidan, 2 mingdan kam aholi shaharda qolgan. 2023-yil 10-oktabrda rus armiyasi shaharga katta hujum uyushtirdi. Bu vaqtga kelib, Avdiivka va uning atrofi Ukraina tomonidan nazorat qilinadigan hududning Rossiya nazorati ostidagi hududiga chuqur kirib borgan. Rossiya armiyasining Avdiivkani egallashga boʻlgan faol urinishlari ushbu toʻsiqni kesib tashlash, front chizigʻini Donetskdan (bir necha kilometr uzoqlikda joylashgan) uzoqlashtirish va Ukraina qoʻshinlarini Zaporojye viloyati va Baxmut chekkasidan olib chiqish istagi boʻlgan. Avdiivka Donetskdan Konstantinovka, Kramatorsk va Slavyanskgacha boʻlgan yoʻlda joylashgan.

Rossiyaning hujumi muvaffaqiyatli oʻtdi. 2024-yil 17-fevralda Ukraina Qurolli Kuchlari boʻlinmalari qamal ostida shaharni tark etishga majbur boʻldi[18][19].

Fon[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avdiivka front chizigʻi 2014-yil boshlangan Donbassdan oldinda joylashgan. Oʻsha yili u 4 oy davomida rossiyaparast kuchlar nazoratiga oʻtdi, ammo keyin u ustidan nazorat Ukraina Qurolli kuchlariga qaytarildi. Ular Avdiivka atrofida kuchli mustahkamlangan hududga joylashdilar.

2014-yildan beri shahar KXDR tomonidan oʻqqa tutilgan. Keyinchalik uni tiklash ishlari olib borildi. Shu bilan birga, rossiyaparast tuzilmalar Avdiivkani qoʻlga kiritishga bir necha bor urinib koʻrdi. U uchun faol janglar 2017-yil yanvar-fevral oylarida boʻlib oʻtdi.

Ishtirokchilar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ukraina[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • "Tavriya" qoʻshinlarining tezkor-strategik guruhi[20]
    • 1-alohida tank brigadasi[21]
    • 3-alohida hujum brigadasi (2024-yil fevraldan)[22]
    • 47-alohida „Magura“ mexanizatsiyalashgan brigadasi (2023-yil oktyabrdan)[23]
    • 53-alohida mexanizatsiyalashgan brigada (2023-yil kuzidan)[24]
    • 57-alohida motorli piyodalar brigadasi[25]
    • 110-alohida mexanizatsiyalashgan brigada[23]
    • 116-alohida mexanizatsiyalashgan brigada (2023-yil noyabrdan)[26]
    • Hetman Taras Tryasilo nomidagi 43-alohida artilleriya brigadasi[27]
    • 55-alohida artilleriya brigadasi[27]

Rossiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Xronologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

2022-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avdiivka uchun kurashning yangi bosqichi 2022-yilning 21-fevral kuni boshlandi. 21-fevral kuni separatist kuchlar rus qoʻshinlarining bir qismi bilan birgalikda shaharni bostirib kirishga uringan, ammo bu muvaffaqiyatsizlikka uchragan. Asosiy jangovar harakatlar faqat 18-aprelda boshlandi[39][40]. Fosforli oʻq-dorilar [41] yordamida bir oy shiddatli janglar va tartibsiz hujumlardan[42][43] davom etgan. Ammo, Rossiya Qurolli Kuchlari va LDPR shaharning koʻp qismini qoʻlga kirita olmadi[44].  1-iyun kuni ular M04 Donetsk — Gorlovka avtomagistralining bir qismini nazoratga olganliklari haqida xabar berishgan, biroq shahar haligacha qoʻlga kiritilmagan[45].

2022-yil 3-may kuni Donetsk viloyati maʼmuriyati rahbari Pavel Kirilenkoning soʻzlariga koʻra, Avdiivka koks zavodining Rossiya tomonidan oʻqqa tutilishi oqibatida kamida 10 kishi halok boʻlgan va 15 kishi yaralangan. Kirilenkoning soʻzlariga koʻra, zarba ishchilar smenadan soʻng uyga qaytishni kutayotgan paytda urilgan[46] .

2022-yil 4-iyulda shimoli-sharqda bir necha kilometr uzoqlikda joylashgan Novoselovka hujum qilindi[47]. 18-iyul kuni ular Avdievkani qurshovga olishdi[48]. Oyning oxiriga kelib, LDPR va Rossiya boʻlinmalari Avdeevka shimolidagi aholi punktlariga hujumni qilish[49][50] boshladilar.

Avdiivka bozorida oʻlganlar, 2022-yil 12-oktyabr

2022-yil 12-oktyabr kuni rus qoʻshinlari Avdiivkaning markaziy bozoriga hujum qilishdi. Mahalliy hokimiyat maʼlumotlariga koʻra, kamida 7 kishi halok boʻlgan va yana 8 kishi jarohatlangan[51][52]. Rossiya Mudofaa vazirligi Avdiivkada oʻq-dorilar va qurollar omborini vayron qilinganini maʼlum qildi[53].

2022-yil oxirida KXDRning 1-slavyan brigadasi Donetskning gʻarbiy qismidagi Opitni egallab oldi. Shundan soʻng shimolda joylashgan Avdiivkaga hujum qila boshladilar. Brigadaning ixtiyorida T-72 tanklari, BMP-1 tanklari va 2S1 gaubitsalari bor edi. Avdiivka Ukrainaning 53-mexanizatsiyalashgan brigadasi va 36-dengiz piyoda brigadasi tomonidan himoya qilindi. Ular Avdiivkadan janubdagi hududga joylasgdilar. Artilleriya hujumlari Ukrainaning 55-artilleriya brigadasi tomonidan amalga oshirildi.

2022-yilning ikkinchi yarmida Rossiya safarbarlik paytida Irkutsk viloyatidan safarbar qilinganlardan 1439-polkni tuzdi va u 1-brigada tarkibiga kirdi. Safarga olinganlar bir oylik tayyorgarlikdan oʻtdilar. Mobillashtirilgan 1439-polk va ularning qarindoshlari Putinga ularni hujumga joʻnatmaslikni soʻrab, bir nechta videomurojaatlar qilishgan. Hujum paytida 1439-polk katta yoʻqotishlarga duch kelgan[54][55]. Muddatli harbiy xizmatchilar va ularning rafiqalari Putinga yordam soʻrab, tayyorgarlikning yetarli emasligi va oʻq-dorilar yetishmasligi haqida toʻrtta videomurojaat yuborishgan. Armiya rahbariyati mobil telefonlarini musodara qildi va ikki askar fitna uchun hibsga olindi[56][57][58]. Avdiivka yaqinidagi rus hujumikatta yoʻqotishlarga sabab boʻlgsn[59]. "Ozodlik" radiosi maʼlumotlariga koʻra, Putinga yordam soʻrab murojaat qilgan askarlarning aksariyati vafot etgan[60].

2023-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avdeevkadagi oʻqqa tutilgan 14 qavatli bino, 2023-yil 17-mart

2023-yil qish-bahorda rus armiyasi yarim oʻrab olingan Avdiivkani muntazam ravishda havodan bombardimon qilishni boshladi[61]. Mart oyida shaharni egallashga urinishlar keskin kuchaydi. Rus armiyasi atrofdagi bir nechta qishloq va shaharlarni egallashga muvaffaq boʻldi: shimolda Krasnogorovka va Stepovoe, janubda Vodyanoye.

Bu vaqtga kelib, shahar maʼmuriyati rahbari Vitaliy Barabashning soʻzlariga koʻra, Avdiivkada birorta ham buzilmagan bino qolmagan, uy-joy fondining 80 foizi vayron boʻlgan va infratuzilma butunlay vayron qilingan. May oyiga kelib, urushgacha boʻlgan 35 mingga yaqin aholidan 1778 kishi shaharda qolgan. Oktyabr oyiga kelib aholi soni 1620 kishini tashkil etgan .

Hujumdan keyingi Avdiivkadagi uy, 2023-yil 10-oktyabr
Avdiivkadagi uy, 2023-yil oktyabr

2023-yil 10-oktabrda janglarning shiddati yana keskin oshdi. Rus qoʻshinlari shaharni ommaviy oʻqqa tuta boshladilar va uni qurshab olishga harakat qilishdi. Yaqin atrofda yangi hududlar qoʻlga olinayotgani haqida xabarlar bor edi (Urushni oʻrganish instituti hisob-kitoblariga koʻra, birinchi kunlarda 4,5 kvadrat kilometr egallangan). Shahar maʼmurlari shimol tomonda shiddatli janglar boʻlganini xabar qilishdi[62][63]. Rossiya guruhining kattaligi taxminan 2 ming kishidan iborat 3 ta batalondan iborat boʻlgan. Rassiya tomonidan artilleriya, vertolyotlar va zirhli hujum avtomobaillari qoʻllaniladi. Biroq, bu vaqtga kelib, Ukraina qoʻshinlari Avdiivka hududidaga kuchli istehkomlarni joylashtirishdi. Oktyabr oyida Avdiivka yaqinidagi janglarda Rossiya Qurolli Kuchlari birinchi marta jangovar sharoitlarda BTR-90[64] vaBMD-3 [65] kabi kam hajmli prototiplardan, shuningdek, eski Sovet D rusumli gaubitsadan foydalanishdi[66].

2023-yil 1-noyabrda rus qoʻshinlarining oldinga siljish guruhi 40 ming kishini tashkil etgan[67].

Avdeevkaning markaziy va shimoliy qismini Avdiivka koks-kimyo zavodi hududini himoya qiluvchi 110-mexaniklashtirilgan brigada pozitsiyasi Rossiya Qurolli Kuchlari tomonidan koʻplab hujumlar nishoniga aylangan. Oktyabr oyida 47-mexanizatsiyalashgan brigada Stepovoy maydoniga (zavodning shimolida) koʻchirildi[23]. Taxminan bir vaqtning oʻzida mudofaani kuchaytirish uchun 53-mexaniklashtirilgan brigada shahar janubiga yetib keldi[24]. 2023-yil oktyabr oyidan boshlab Avdiivka yaqinidagi janglarda 2 ta artilleriya brigadasi qatnashmoqda: 43-orqa brigadasi va 55-polk brigadasi[27].

Ukraina Qurolli Kuchlari snaryadlar etishmasligini FPV dronlari yordamida toʻldirishga harakat qildi. Ammo tumanli ob-havo sharoitida bunday dronlardan foydalanish qiyinlik tugʻdirdi (ularning parvoz xususiyatlari yomonlashadi, baʼzan qabul qila olmaydigan darajaga qadar)[68].

Vladimir Zelenskiy Avdiivkada, 2023-yil 29-dekabr

Shunday bulutli va tumanli kunlarning birida, yaʼni 2023-yil 17-dekabrda rus texnikasi janubdan Avdiivkaga bostirib kirishga harakat qildi. Tanklar va piyoda askarlarning jangovar mashinalari minalar tomonidan portlatilgan. Ammo ularning ekipajlarida granata va minalar yoʻqligi va FPV dronlari bunday ob-havoda ucha olmaganligi sababli oʻz pozitsiyalariga xavfsiz tarzda qaytishga muvaffaq boʻlishdi[68].

2024-yil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avdiivkadagi uylar, 2024-yil yanvar

2024-yil 4-fevralda hujum yanada muvaffaqiyatli boʻldi. Noqulay ob-havodan va Ukraina Qurolli Kuchlari oʻrtasida snaryadlar etishmasligidan foydalangan rus qoʻshinlari shaharning shimoliy qismini yorib oʻtdi. Bu shahardagi Ukraina qoʻshinlari uchun yagona taʼminot liniyasiga tahdid solish edi[24].

2024-yil fevral oyining boshida 3-alohida hujum brigadasi 2023-yil dekabr oyidan beri Kramatorskda zaxirada boʻlgan Avdiivkaga oʻtkazildi[22].

The Telegraph nashrining yozishicha, Rossiya Qurolli kuchlari Avdiivka va koks zavodi oʻrtasida joylashgan Ukraina qurolli kuchlarining taʼminot liniyasini buzib oʻtib, shaharda joylashgan Ukraina qoʻshinlari guruhini qurshovga olgan. 15-fevral kuni Ukraina tomoni yanada qulayroq pozitsiyalarni egallash uchun Avdiivkadan qoʻshinlarini olib chiqib ketayotganini eʼlon qildi[69].

Meduza xabariga koʻra, Rossiya qurolli kuchlari shaharning asosiy kirish yoʻlini egallab oldi. 2024-yil 15-fevralda rossiyalik harbiy bloger Evgeniy Poddubniy shaharning shimoliy chekkasida rus trikolori koʻtarilayotgani aks etgan videoni ijtimoiy tarmoqlarga tarqatdi[70].

Independent gazetasining xabar berishicha, Ukraina Qurolli kuchlari shaharni ushlab turish uchun Avdiivkaga yangi boʻlinmalarni yubormoqda. Ukraina harbiy kuzatuvchisi DeepState tomonidan chop etilgan interaktiv xaritaga koʻra, Avdiivka Rossiya hukumati tomonidan deyarli ikki qismga boʻlingan[71].

Ukraina qoʻshinlari 16-fevral oxirida Avdiivkani tark etishdi[72][73]. Rossiya Mudofaa vazirligining 20-fevraldagi bayonotlariga koʻra, rus qoʻshinlari Avdiiva koks zavodi hududini toʻliq nazorat ostiga oilshdi[74].

Reytinglar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Meduza xabariga koʻra, 2023-yil mart oyida Avdiivka uchun boshlangan janglar Rossiya qoʻmondonligi uchun Rossiya Qurolli kuchlari tomonidan artilleriya va havo ustunligi boʻyicha katta ustunlik bilan amalga oshiriladigan boʻlajak Rossiya hujumlarining prototipi hisoblanadi. Ukraina Qurolli Kuchlari qoʻmondonligi oʻz zaxiralarini Baxmut va frontning boshqa tarmoqlariga oʻtkazishi sababli rus qoʻshinlarining Avdiivka yoʻnalishi boʻylab yoʻl olishiga toʻsqinlik qila olmadi. Rossiya qurolli kuchlari shaharning shimoli-gʻarbidagi mustahkamlangan hududlarni, shuningdek, Krasnogorovka va Novobaxmutovka qishloqlarini egallashga muvaffaq boʻldi. Natijada Ukraina kuchlari havo hujumidan mudofaa va artilleriya uchun qurollarini shaharga joylashtira olmadi. 2023-yil mart oyida Meduza Ukraina Qurolli kuchlari boʻlinmalari uchun ushbu hududdagi vaziyatni jiddiy inqiroz deb atagan, biroq hozircha qamal xavfi yoʻqligini taʼkidlagan.

Avdiivkani mudofaa qilish paytida Ukraina Qurolli Kuchlari bir qator „noqulay vaziyatlarga“ (Ukraina guruhi uchun xavfsiz orqa yoʻqligi, oʻq-dorilar, jihozlar va qurol-yarogʻlar bilan taʼminlashda katta qiyinchiliklar mavjudligi) duch keladi. Rossiya Aerokosmik kuchlarining havoda ustunligi, bu ularga tizimli hujumlarni amalga oshirishga imkon beradi. Shu munosabat bilan, Avdiivka Rossiya Aerokosmik kuchlarining yangi taktikasini sinovdan oʻtkazish uchun asosiy poligonga aylangan[75].

Rossiya qurolli kuchlarining Avdiivka va Kupyansk yaqinidagi harakatlari hujum emas, balki Ukraina Qurolli Kuchlarini chalgʻitish va frontning boshqa tarmoqlarida qoʻshinlar kontsentratsiyasini zaiflashtirishga urinish edi[76].

2023-yil oktyabr oyida Forbes harbiy tahlilchisi Devid Eks Avdiivka uchun jang yo yangi hududlarda mustahkam oʻrin egallashga urinish ekanligini yoki Ukraina qoʻshinlarini janubdagi qarshi hujumni kuchaytirishga yoʻl qoʻymaslik uchun jangga jalb qilish ekanligini taʼkidladi: „Agar Kreml Avdiivkani ramziy maʼnosi tufayli nishonga olsa, keyin u juda notoʻgʻri ish hisoblanishi mumkin. Ikki haftalik qonli kampaniyadan soʻng Avdiivka vakili boʻlgan yagona narsa — bu oʻlik ruslar va buzilgan rus tanklari“[77].

Avdiivka hududida 10-oktyabrda boshlangan yirik hujum Rossiyaning 2022-2023-yillardagi halokatli qishki kampaniyasidan keyingi eng muhim hujum operatsiyasi hisoblanadi[78].

The New York Times gazetasining yozishicha, Avdiivkaning qoʻlga olinishi Rossiya tomonidan Ukraina Qurolli kuchlariga berilgan strategik va ramziy zarbadir. Bu Rossiya qurolli kuchlarining 2023-yil may oyida Baxmut qoʻlga olinganidan beri erishgan eng katta muvaffaqiyatidir. Kuzgacha Avdiivka Donetsk viloyatidagi Ukraina qoʻshinlarining muhim mudofaa markazi boʻlgan va Avdiivkadan gʻarbda joylashgan Ukraina mudofaasining asosiy markazlarini himoya qilgan. Avdiivkada Ukraina qoʻshinlarining mavjudligi Donetskni doimiy tahdid ostida qoldirdi. Rossiya Qurolli Kuchlari 2023-yil yozida Ukraina Qurolli Kuchlarining muvaffaqiyatsiz qarshi hujumidan soʻng jang maydonida tashabbusni qatʼiy qoʻlga olganligini koʻrsatadi[79].

BBC taʼkidlaganidek, Avdiivkaning rus qoʻshinlari tomonidan qoʻlga olinishi bilan Ukraina Qurolli kuchlarining 2014-yildan beri oʻzgarishsiz qolgan soʻnggi mudofaa chizigʻi qulab tushdi[80].

Yoʻqotishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Buyuk Britaniya razvedkasi maʼlumotlariga koʻra, Rossiya armiyasi Avdiivka janglarida 2023-yildagi eng ogʻir yoʻqotishlarini boshdan kechirgan[81]. Urushni oʻrganish boʻyicha Amerika instituti oʻz xulosalarida Rossiya federatsiyasi qurolli kuchlari 10-oktyabrda Avdiivkaga hujumning birinchi bosqichida ogʻir texnikada katta yoʻqotishlarga duch kelganini taʼkidladi[82]. Harbiy tahlilchilar va OSINT tadqiqotchilari Rossiyaning zirhli mashinalar, tanklar va artilleriya tizimlari tarkibda katta yoʻqotishlar haqida xabar berishdi[83][84][85]. Forbes nashrining taʼkidlashicha, 2023-yil oktabr oyining faqatgina 4 kunlik janglarda RF qurolli kuchlari kamida 68 ta zirhli texnika va 5 ta jangovar samolyotni yoʻqotgan. Xuddi shu davrda Ukrainaning yoʻqotishlari Rossiyaning oʻndan bir qismini tashkil etgan[77]. 2024-yil fevral oyida Forbes ochiq manbalardan olingan maʼlumotlarga asoslanib, Rossiya Avdiivka uchun toʻrt oylik janglarda deyarli butun mexanizatsiyalashgan tank diviziyasini yoʻqotgan (asosan T-72 va T-80, shuningdek, bir nechta T-90). Ukrainaning tanklar borasidagi yoʻqotishlari ruslardan 12 marta kichikroq edi[86]. Sunʼiy yoʻldosh tasvirlariga asoslangan Frontelligence Insight hamjamiyatining OSINT ekspertlarining hisob-kitoblariga koʻra, Avdiikaga hujum qilishda Rossiya 300 dan ortiq harbiy texnika yoʻqotgan[87]. 10-20-oktyabr kunlari Rossiya armiyasi 109 ta texnikani yoʻqotdi. Ushbu yoʻqotishlarning katta qismini BMP, BTR, t-64, T-72 va T-80 ni tashkil etgan[88]. Osint-geoconfirmed 2023-yil 1-noyabrda sunʼiy yoʻldosh tasvirlari boʻyicha Rossiya hujumi boshlanganidan beri 197 ta jangovar texnikani yoʻqotganini tasdiqladi[89]. Oryx maʼlumotlariga koʻra, 24-oktyabrga qadar Rossiya 87 ta texnikani (24 ta tank, 49 ta BMP, ettita BTR, bitta RSZO qurilmasi va ikkita Sau). APU esa uchta harbiy texnikani yoʻqotdi. (ikkita tank va BTR)[78].

Avdiivka yaqinidagi qizgʻin janglarning birinchi oyida (10-oktyabrdan 10-noyabrgacha) fotosuratlar va videolarga asoslangan hisob-kitoblarga koʻra, Ukraina Qurolli Kuchlari 16 ta harbiy texnikani, Rossiya Qurolli Kuchlari esa 221 ta harbiy texnika yoʻqotgan[90]. 28-dekabr kuni Rossiya Qurolli Kuchlari tomonidan 1 kun ichida amalga oshirilgan hujumlardan birida vizual tarzda tasdiqlangan rus yoʻqotishlari 21 ta tank va 14 ta piyoda jangovar mashina vositalarini tashkil etdi[25]. Hammasi boʻlib, 10-oktyabrdan 18-yanvargacha Ukraina Qurolli Kuchlari 37 ta texnikani yoʻqotgan. RF Qurolli Kuchlarining yoʻqotishlari — 488 ta texnikani tashkil etgan[91].

AQSh razvedkasi maʼlumotlariga koʻra, oktyabrdan dekabrgacha Avdiivka-Novopavlovka yoʻnalishida rus armiyasi taxminan 13 ming kishini yoʻqotgan[78][92].

Ukraina Qurolli Kuchlarining Avdiivkadan chekinishi paytida 850 dan 1000 gacha ukrainalik askarlar asirga olingan yoki bedarak yoʻqolgan[93].

Ukraina Bosh prokuraturasi rossiyalik harbiylar tomonidan 110-mexanizatsiyalashgan brigadaning 6 nafar ukrainalik harbiy asirlarining Avdiivka yaqinidagi Zenit istehkomida qatl etilgani haqidagi taxminlar boʻyicha tergov boshladi[94][95][96].

Insider nashri vizual dalillarga asoslangan hisob-kitoblarga tayanib, kichik aholi punktining qoʻlga olinishi Rossiya armiyasiga bir necha ming askarning hayotiga zomin boʻlganini va shu bilan birga yuzlab zirhli texnikaning yoʻqolishiga olib kelganini taʼkidladi. Rossiya tomonining yuqori yoʻqotishlariga Rossiya harbiy qoʻmondonligining past darajasi, rus qoʻmondonlarining taktik notoʻgʻri hisob-kitoblari, shuningdek, Ukraina tomoni tomonidan qoʻllaniladigan zamonaviy texnologiyalarning samaradorligi sabab boʻldi[87].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Lukiv, Jaroslav. „Avdiivka: Ukraine troops leaving embattled eastern town“ (en-GB). BBC News (2024-yil 17-fevral). 2024-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 17-fevral.
  2. ↑ Walker, Shaun. „Ukrainian forces withdraw from Avdiivka to avoid encirclement, army chief says“ (en-GB). The Guardian (2024-yil 17-fevral). 2024-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 17-fevral.
  3. ↑ Marée, Koen. „Key city of Avdiivka 'taken under control' by Russian forces amid munitions concerns for Ukrainian troops“. NBC News (2024-yil 17-fevral). 2024-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 19-fevral.
  4. ↑ „Russian Troop Losses Are Likely Near an All-Time High Says Everyone But Kremlin“ (2023-yil 25-oktyabr). 2023-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 28-oktyabr.
  5. ↑ „Ukraine War, 11 October 2023“ (2023-yil 11-oktyabr). 2023-yil 12-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 12-oktyabr.
  6. ↑ The Ukrainian army’s artillery shell consumption exceeds that! The Russian 90th Division lost 250 heavy equipment in Avdiivka
  7. ↑ „Russians trying to penetrate Ukraine's defenses near Severne and Avdiivka“. ukrinform. Qaraldi: 2024-yil 31-mart.
  8. ↑ https://www.pravda.com.ua/eng/news/2023/12/7/7431999/
  9. ↑ https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/01/3/7435619/
  10. ↑ Axe, David „One Exhausted Ukrainian Brigade In Avdiivka Reportedly Blew Up 200 Russian Vehicles And Killed 800 Russian Troops“. Forbes (2023-yil 27-oktyabr). 2023-yil 27-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 27-oktyabr.
  11. ↑ „Russians join Ukrainian battalion to fight against their own country“ (2023-yil 14-dekabr). 2024-yil 24-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 24-yanvar.
  12. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, February 18, 2024“ (en). Institute for the Study of War. Qaraldi: 2024-yil 23-fevral.
  13. ↑ Cotovio, Vasco; Edwards, Christian „Pro-Kremlin military blogger dead days after reporting massive Russian losses in Avdiivka“ (en). CNN (2024-yil 22-fevral). Qaraldi: 2024-yil 23-fevral.
  14. ↑ O'Grady, Siobhán; Lamothe, Dan. „Ukraine suffered losses during chaotic withdrawal as Russia seized Avdiivka“ (en-US) (2024-yil 21-fevral). Qaraldi: 2024-yil 21-fevral.
  15. ↑ „More than 150 residents killed in Avdiivka since full-scale war began“ (2023-yil 13-noyabr). 2023-yil 16-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 16-dekabr.
  16. ↑ Abdurasulov, Abdujalil. „Ukraine war: Russia attacks Avdiivka stronghold in eastern Ukraine“. BBC (2023-yil 12-oktyabr). 2023-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 27-oktyabr.
  17. ↑ Baker, Sinéad. „Russia launched its biggest attack in months. Huge tank losses show it isn't learning from its many defeats, expert says“. Business Insider (2023-yil 25-oktyabr). 2023-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 27-oktyabr.
  18. ↑ „Avdiivka: Ukraine troops leaving embattled eastern town“ (en-GB). BBC News (2024-yil 17-fevral). 2024-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 17-fevral.
  19. ↑ „Ukrainian forces withdraw from Avdiivka to avoid encirclement, army chief says“ (en-GB). The Guardian (2024-yil 17-fevral). 2024-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 17-fevral.
  20. ↑ 20,0 20,1 „Russian Offensive Campaign Assessment, December 27, 2023“. ISW (2023-yil 27-dekabr). 2023-yil 30-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 31-dekabr.
  21. ↑ Axe, David „Killing Russians By The Truckload Around Avdiivka, Ukraine’s M-2 Fighting Vehicles Are Showing How Russia Loses—And Ukraine Wins“ (en). Forbes. 2024-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 4-yanvar.
  22. ↑ 22,0 22,1 David Axe. „Ukraine May Have Deployed One Its Best Brigades To Try To Save Avdiivka“. Forbes (2024-yil 11-fevral). Qaraldi: 2024-yil 12-fevral.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Axe, David „To Save Avdiivka, The Ukrainians Could Boost The Battle-Hardened 110th Brigade“ (en). Forbes. 2023-yil 3-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 3-noyabr.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Axe, David „A Ukrainian Brigade Ran Low On Ammo. That, Plus Some Bad Weather, Was All The Advantage Russian Troops Needed To Breach Avdiivka.“ (en). Forbes. 2024-yil 9-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 10-fevral.
  25. ↑ 25,0 25,1 Axe, David „In One Brutal Tank Battle Outside Avdiivka, The Russians Lost As Many As 21 Tanks. The Ukrainians Lost Two.“ (en). Forbes. 2024-yil 4-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 4-yanvar.
  26. ↑ Axe, David „If Ukraine’s Leopard 2s Have Left Avdiivka, Expect Old T-64s To Fill The Firepower Gap“ (en). Forbes. 2024-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 7-yanvar.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 Axe, David „Ukrainian Artillery Batteries Have Turned The Battle Of Avdiivka Into A Game: Who Can Kill More Russians?“ (en). Forbes. 2023-yil 26-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 26-noyabr.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 28,4 28,5 28,6 28,7 „RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, FEBRUARY 17, 2024“. ISW (2024-yil 17-fevral). 2024-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 18-fevral.
  29. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, October 12, 2023“. ISW. 2023-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 31-dekabr.
  30. ↑ 30,0 30,1 „Russian Offensive Campaign Assessment, October 22, 2023“. ISW (2023-yil 22-oktyabr). 2023-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 31-dekabr.
  31. ↑ 31,0 31,1 „Russian Offensive Campaign Assessment, December 30, 2023“. ISW (2023-yil 30-dekabr). 2023-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 31-dekabr.
  32. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, January 14, 2024“ (en). Institute for the Study of War (2024-yil 14-yanvar). 2024-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 15-yanvar.
  33. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, July 10, 2023“. ISW (2023-yil 10-iyul). 2023-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 16-fevral.
  34. ↑ 34,0 34,1 „Russian Offensive Campaign Assessment, January 31, 2024“. ISW (2024-yil 31-yanvar). Qaraldi: 2024-yil 7-aprel.
  35. ↑ 35,0 35,1 „Russian Offensive Campaign Assessment, January 8, 2024“. ISW (2024-yil 8-yanvar). 2024-yil 9-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 9-yanvar.
  36. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, October 16, 2023“. ISW (2023-yil 16-oktyabr). 2023-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 31-dekabr.
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 37,3 „Russian Offensive Campaign Assessment, October 28, 2023“. ISW (2023-yil 28-oktyabr). 2023-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 31-dekabr.
  38. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, January 21, 2024“. ISW (2024-yil 21-yanvar). 2024-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 22-yanvar.
  39. ↑ Landry, Carole. „On the Front Line in the East“. The New York Times (2022-yil 20-aprel). 2022-yil 22-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-sentyabr.
  40. ↑ Daphne Rousseau. „Ukrainian president: Russia’s large-scale offensive in eastern Ukraine has started“ (en-US). www.timesofisrael.com (2022-yil 18-aprel). 2022-yil 18-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-sentyabr.
  41. ↑ „Российские войска обстреляли Авдеевку фосфорными боеприпасами – глава Донецкой ОВА“ (ru). Крым.Реалии (2022-yil 27-aprel). 2022-yil 27-aprelda asl nusxadan arxivlangan.
  42. ↑ Katya Soldak. „Wednesday, May 18. Russia’s War On Ukraine: News And Information From Ukraine“ (en). Forbes (2022-yil 18-may). 2022-yil 21-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-sentyabr.
  43. ↑ „RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, APRIL 29“ (en). Institute for the Study of War. 2022-yil 15-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-sentyabr.
  44. ↑ „Russian forces have ‘upper hand’ in Donbas fighting, Ukrainian officials say“. The Guardian (2022-yil 26-may). 2022-yil 28-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
  45. ↑ „Pro-Russia separatists claim gains outside Ukraine’s Avdiivka“ (en). Al Arabiya English (2022-yil 1-iyun). 2022-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-sentyabr.
  46. ↑ „Война. Шестьдесят девятый день. Онлайн «Медузы»“. Meduza (2022-yil 3-may). 2023-yil 29-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  47. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, July 4“. Critical Threats. 2022-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-sentyabr.
  48. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, July 18“ (en). Institute for the Study of War (2022-yil 18-iyul). 2022-yil 22-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  49. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, July 31“ (en). Institute for the Study of War (2022-yil 31-iyul). 2022-yil 22-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  50. ↑ „Russian Offensive Campaign Assessment, July 29“. Critical Threats. 2022-yil 30-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 23-sentyabr.
  51. ↑ „Война. Двести тридцать первый день“. Meduza (2022-yil 12-oktyabr). 2023-yil 31-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
  52. ↑ „В результате обстрела рынка в Авдеевке погибли семь человек“. Радио Свобода (2022-yil 12-oktyabr). 2022-yil 24-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  53. ↑ „В результате обстрела Авдеевки российскими войсками погибли по меньшей мере семь человек“. Настоящее время (2022-yil 12-oktyabr). 2023-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  54. ↑ „Полк мобилизованных, жаловавшихся Путину, понёс тяжёлые потери“ (ru). Радио Свобода (2023-yil 4-mart). 2023-yil 30-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 13-oktyabr.
  55. ↑ „Иркутские мобилизованные уже больше месяца жалуются Путину, что их отправляют «на убой»“ (ru-RU). «Холод» (2023-yil 7-mart). 2023-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 13-oktyabr.
  56. ↑ Axe, David „‘Unjustified Losses.’ A Regiment Of Demoralized Russian Draftees Begs Vladimir Putin For Mercy—But Putin Isn’t Listening.“ (en). Forbes. 2023-yil 18-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-sentyabr.
  57. ↑ „Полк мобилизованных почти полностью уничтожен под Авдеевкой“ (ru). Сибирь.Реалии (2023-yil 3-mart). 2023-yil 18-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-sentyabr.
  58. ↑ „"Шли по еще теплым телам". Полк из обращавшихся к Путину мобилизованных разбит“ (ru). Сибирь.Реалии (2023-yil 3-mart). 2023-yil 18-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-sentyabr.
  59. ↑ Riley Bailey, Angela Howard, Karolina Hird, Nicole Wolkov, Layne Philipson, George Barros, and Frederick W. Kagan. „Russian Offensive Campaign Assessment, March 20, 2023“ (en). Institute for the Study of War. 2023-yil 13-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-sentyabr.
  60. ↑ „Почти все жаловавшиеся мобилизованные из Иркутска погибли“ (ru). DW (2023-yil 3-mart). 2023-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 13-oktyabr.
  61. ↑ „Битва за Авдеевку — первое за год сражение, которое показывает, насколько опасным может быть российское господство в воздухе. «Медуза» разбирает тактику сторон в пригородах Донецка“. Meduza (2023-yil 28-mart). 2023-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  62. ↑ „Российские военные резко активизировались под Авдеевкой“. Радио Свобода (2023-yil 10-oktyabr). 2023-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  63. ↑ „Война. Пятьсот девяносто четвертый день. Онлайн «Медузы»“. Meduza (2023-yil 10-oktyabr). 2023-yil 10-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 10-oktyabr.
  64. ↑ Axe, David „The BTR-82A Massacre: How Russian Regiments Lost 13 Of The Wheeled Vehicles In A Single Day“ (en). Forbes (2023-yil 21-oktyabr). 2023-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  65. ↑ Axe, David „The Ukrainians Blew Up So Many Russian BMD-2 Vehicles That The Kremlin Had To Reactivate Its Unlucky BMD-3s“ (en). Forbes (2023-yil 23-oktyabr). 2023-yil 24-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  66. ↑ Axe, David „The Kremlin Sent An 80-Year-Old Howitzer To Ukraine. No, That Doesn’t Mean Russia’s Artillery Corps Is Collapsing.“ (en). Forbes (2023-yil 26-oktyabr). 2023-yil 31-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 31-oktyabr.
  67. ↑ „Битва за Авдеевку: в чём смысл крупного российского наступления на пригород Донецка“. BBC (1 ноября 2023). 2023-yil 12-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 2-dekabr.
  68. ↑ 68,0 68,1 Axe, David „As The Russians Attacked Avdiivka Through Smoke And Fog, The Ukrainians Ran Out Of Ammo“ (en). Forbes. 2024-yil 16-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 10-fevral.
  69. ↑ Barnes, Joe. „Battle for Avdiivka is ‘hell’, says Ukrainian commander“ (en-GB). The Telegraph (2024-yil 15-fevral). 2024-yil 15-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 16-fevral.
  70. ↑ „Russian troops capture main road into Avdiivka in Ukraine’s Donetsk region“ (en). Meduza. 2024-yil 15-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 16-fevral.
  71. ↑ „Nearly 100 clashes between Kyiv’s and Putin’s forces – latest Ukraine war updates“ (en). The Independent (2024-yil 16-fevral). 2024-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 16-fevral.
  72. ↑ „Украинские войска покинули Авдеевку. Какое это имеет значение?“. BBC (2024-yil 16-fevral). 2024-yil 17-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 17-fevral.
  73. ↑ Oglobin, Slava „Битва за Авдеевку, вероятно, подходит к концу. Это станет важной символической победой для Путина перед выборами • «Агентство»“ (ru-RU). «Агентство» (2024-yil 16-fevral). 2024-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 17-fevral.
  74. ↑ Chi-Sing, Haley „Russia gains control of Avdiivka coke plant after Ukrainian troop withdrawal, defense ministry says“ (en-US). Fox News (2024-yil 19-fevral). 2024-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-fevral.
  75. ↑ „Битва за Авдеевку — первое за год сражение, которое показывает, насколько опасным может быть российское господство в воздухе. «Медуза» разбирает тактику сторон в пригородах Донецка“ (ru). Meduza (2023-yil 28-mart). 2023-yil 7-mayda asl nusxadan arxivlangan.
  76. ↑ „«В Кремле есть хотелки, но наступать не могут». Армия России начала слаженно наступать под Авдеевкой, но провалилась. В чем замысел этих вспышек на фронте?“. Важные истории (2023-yil 18-oktyabr). 2023-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  77. ↑ 77,0 77,1 Axe, David „The Russians May Have Lost 55 Tanks In One Day Trying, And Failing, To Capture Avdiivka“ (en). Forbes (2023-yil 20-oktyabr). 2023-yil 3-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 3-noyabr.
  78. ↑ 78,0 78,1 78,2 „«Можно сравнить с битвой за Ржев». Что происходит под Авдеевкой“ (ru). Медиазона (2023-yil 27-oktyabr). 2023-yil 30-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-oktyabr.
  79. ↑ Méheut, Constant. „What to Know About the Fall of Avdiivka“ (en-US). The New York Times (2024-yil 17-fevral). 2024-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-fevral.
  80. ↑ „Украинские войска покинули Авдеевку. Какое это имеет значение?“ (ru). BBC News Русская служба (2024-yil 17-fevral). 2024-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 19-fevral.
  81. ↑ „Потери российской армии под Авдеевкой, вероятно, оказались самыми большими за этот год. Главное из сводок“ (ru). Зеркало (2023-yil 28-oktyabr). 2023-yil 30-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 30-oktyabr.
  82. ↑ „Украина заявила о масштабных потерях РФ в районе Авдеевки. Что известно“. BBC (2023-yil 20-oktyabr). 2023-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  83. ↑ Atlamazoglou, Stavros „290,000 'Casualties': Putin's War in Ukraine Is a Historic Quagmire for Russia“ (en-US). 19FortyFive (2023-yil 24-oktyabr). 2023-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  84. ↑ Atlamazoglou, Stavros „Russia Is Trying to Go on the Offensive Again in Ukraine (What a Mess)“ (en-US). 19FortyFive (2023-yil 17-oktyabr). 2023-yil 22-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  85. ↑ Atlamazoglou, Stavros „'Dozens of Tanks Lost': Russia Just Tried to Capture a City in Ukraine and Paid the Price“ (en-US). 19FortyFive (2023-yil 12-oktyabr). 2023-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  86. ↑ Axe, David „Russia Lost 10 Percent Of Its Deployed Tanks Trying To Capture Avdiivka“ (en). Forbes. 2024-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 13-fevral.
  87. ↑ 87,0 87,1 „«Мясорубка хуже бахмутской». Скольких жизней и военной техники стоил России захват Авдеевки“ (ru). The Insider. 2024-yil 13-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 13-mart.
  88. ↑ „Российская армия потеряла не менее 109 единиц техники при штурме Авдеевки, подсчитали OSINT-аналитики“. Важные истории (2023-yil 24-oktyabr). 2023-yil 25-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.
  89. ↑ „ВС РФ перешли к «активной обороне» к северу от Авдеевки, Шойгу пообещал сбить все украинские F-16 за 20 дней. Что происходит на фронте“ (ru). The Insider (2023-yil 1-noyabr). 2023-yil 13-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 17-fevral.
  90. ↑ Axe, David „On One Key Eastern Battlefield, The Russians Are Losing 14 Vehicles For Every One The Ukrainians Lose“ (en). Forbes. 2023-yil 15-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 15-noyabr.
  91. ↑ Axe, David „Racing Back And Forth Along A Single Road In Stepove, The Ukrainians Knock Out 13 Russian Vehicles For Every One They Lose“ (en). Forbes. 2024-yil 22-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 21-yanvar.
  92. ↑ „White House declassifies intel as it pushes for more Ukraine funding“ (en). POLITICO (2023-yil 12-dekabr). 2023-yil 12-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 12-dekabr.
  93. ↑ „Wednesday Briefing: Hundreds of Ukrainian Soldiers Are Missing“. The New York Times (2024-yil 20-fevral). 2024-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-fevral.
  94. ↑ „Украина расследует вероятный расстрел пленных под Донецком“ (ru). DW (2024-yil 19-fevral). 2024-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-fevral.
  95. ↑ „На юге Авдеевки российские военные расстреляли шестерых пленных военных. Пятеро из них уже были ранены — DeepState“ (ru). The Insider (18 февраля 2024). 2024-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-fevral.
  96. ↑ „«Нам сказали отступать, а сзади россияне». Киев расследует данные о расстреле украинских пленных под Авдеевкой“ (ru). BBC News Русская служба (2024-yil 20-fevral). 2024-yil 20-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 20-fevral. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Avdiivka_jangi_(2022-2024)&oldid=4318578" dan olindi