Qizilo'ngach axalaziyasi: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Keyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
„Esophageal achalasia“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

20-Yanvar 2023, 07:26 dagi koʻrinishi

Qizilo'ngach axalaziyasi, odatda oddiygina axalaziya deb ataladi, silliq mushak tolalarining bo'shashmasligi, bu pastki qizilo'ngach sfinkterining yopiq qolishiga olib keladi. Modifikatorsiz "axalazia" odatda qizilo'ngachning axalaziyasini anglatadi. Axalaziya oshqozon-ichak traktining turli nuqtalarida sodir bo'lishi mumkin. To'g'ri ichakning axalaziyasi, masalan, Xirshsprung kasalligida hosil bo'lishi mumkin. Pastki qizilo'ngach sfinkteri qizilo'ngach va oshqozon o'rtasidagi mushak bo'lib, oziq-ovqat kirganda ochiladi.Keyin esa oshqozon kislotalari qaytib kelmasligi uchun yopiladi. Kasallikning to'liq tushunilgan sababi noma'lum, shuningdek, uning paydo bo'lish xavfini oshiradigan omillar mavjud.Axalaziyaning genetik jihatdan o'tadigan shakli haqida takliflar mavjud, ammo bu to'liq tushunilmagan va kelishilgan emas[1].

Qizilo'ngach axalaziyasi - qizilo'ngachning silliq mushak qatlami va pastki qizilo'ngach sfinkteri (LES) ni o'z ichiga olgan qizilo'ngach harakatining buzilish holatlari kuzatiladi[2]. Bu saraton yoki fibroz kabi boshqa tushuntirishlar bo'lmaganda, LESning to'liq bo'shashishi, LES ohangining o'shishi va qizilo'ngach peristaltikasining yo'qligi (silliq mushaklarning ovqatni qizilo'ngachdan pastga siljitmasligi) bilan tavsiflanadi[3] [4] [5].

Axalasia yutishda qiyinlishuvlar bo'lishi, reguliatsion yoki ko'krak og'rig'i bilan tavsiflanadi. Tashxisga qizilo'ngach manometriyasi va bor yutish rentgenografiyasi yordamida erishiladi. Turli xil davolash usullari mavjud bo'lib, ammo hech qaysi biri kasallikni butunlay davolay olmaydi. Ba'zi hollarda ba'zi dorilar yoki Botoks qo'llanilishi mumkin, ammo qizilo'ngachning kengayishi va mushakni jarrohlik yo'li bilan yo'q qilish ( Heller miotomiyasi ) tufayli yanada doimiy yengillik keltirish mumkin.

Eng ko'p uchraydigan shakl - bu asosiy sababga ega bo'lmagan asosiy axalaziya. Bu distal qizilo'ngach ingibitor neyronlarning ishlamay qolishi bilan bog'liq. Biroq, kichik bir qismi qizilo'ngach saratoni, Chagas kasalligi (Janubiy Amerikada keng tarqalgan yuqumli kasallik) yoki Triple-A sindromi kabi boshqa holatlarga ikkilamchi bo'lishi mumkin[6]. Axalaziya yiliga 100 000 kishidan biriga ta'sir qiladi[6] [7] .Kasallikning paydo bo'lishi uchun jinsning ustunligi hisobga olinmaydi[8].Bu atama a- + -chalasia "bo'shashmaslik" degan ma'noni anglatadi.

Axalaziya boshqa kasalliklar bilan bir qatorda axalaziya mikrosefaliyasi kabi kam uchraydigan sindrom sifatida ham namoyon bo'lishi kuzatilgan [9].

Belgi va xususiyatlari

Axalaziyaning asosiy belgilari disfagiya (yutishda qiyinchilik bo'lishi), hazm bo'lmagan oziq-ovqatning regurgitatsiyasi, to'sh orqasida ko'krak og'rig'i va vazn yo'qotish hisoblanadi[10] .Disfagiya vaqt o'tishi bilan tobora kuchayib boradi va suyuqlik hamda qattiq moddalarni o'z ichiga oladi. Ba'zi odamlar gorizontal holatda yotganda ham yo'talni boshdan kechirishi mumkin. Ko'krak qafasidagi og'riq, shuningdek, kardiospazm va yurak bilan bog'liq bo'lmagan ko'krak og'rig'i sifatida ham tanilgan, ko'pincha yurak xuruji bilan yanglishishi mumkin. Ba'zi bemorlarda juda og'riqli bo'lishi mumkin. Oziq-ovqat va suyuqlik, shu jumladan tupurik qizilo'ngachda saqlanadi va o'pkaga nafas olishi mumkin ( aspiratsiya ). Davolanmagan, o'rta bosqichdagi axalaziya deyarli har qanday oziq-ovqat turlari yoki suyuqlikning o'tishiga to'liq to'sqinlik qilish mumkin,yutilgan obyektning katta sirt maydoni ko'pincha LES / LOS (pastki qizilo'ngach sfinkteri) o'tishi qiyinroq bo'ladi. Bunday bosqichda, ovqatni yutib yuborgandan so'ng, u butunlay qizilo'ngachda qoladi, uni to'playdi va megaesophagus deb nomlanuvchi hodisada haddan tashqari kattalikka cho'zadi. Agar etarli miqdorda oziq-ovqat to'planib qolsa, bu yutilgan narsani tozalash zaruratini keltirib chiqaradi, bu ko'pincha ko'ngil aynish bilan birga kelmaydi, lekin qizilo'ngachda to'plangan qusishning kuchli, ba'zan nazorat qilib bo'lmaydigan ehtiyojini keltirib chiqaradi.Qizilo'ngach devorlarining cho'zilishi, ko'tarilmasdan osongina chiqariladi. Bu sikl shunday bo'ladiki, oziq moddalari qon oqimiga singib ketishi uchun ingichka ichakka ozgina yoki deyarli hech qanday oziq-ovqat yetib bormaydi, bu esa asta-sekin vazn yo'qotish, anoreksiya, yakuniy ochlik va o'limga olib keladi, ularning yakuniy qismi har doim ham "o'lim" deb nomlanmasligi mumkin axalaziya tomonidan" kasallikdan kelib chiqqan o'limlarning allaqachon noto'g'ri yoki noaniq hisoblanishiga hissa qo'shadi, axalaziya bilan kasallangan bemorning allaqachon zaiflashgan tanasining o'limini tezlashtirishi mumkin bo'lgan boshqa tibbiy omillarning o'zgaruvchanligini hisobga olmaganda. 

Axalaziyaning oxirgi bosqichi

Qizilo'ngachning katta darajasida kengaygan va buralib ketishi bilan tavsiflangan oxirgi bosqich axalaziyasi ilgari davolangan bemorlarda paydo bo'lishi mumkin, ammo keyingi dilatatsiya yoki miotomiya disfagiyani bartaraf eta olmasa yoki ovqatlanishning yomonlashuvini oldini olmaydi va qizilo'ngachni olib tashlash yagona variant bo'lishi mumkin. Biz pnevmatik dilatatsiya va jarrohlik miotomiya kabi an'anaviy terapiyaga qaramay, oxirgi bosqichdagi axalaziya va ovqatlanish etishmovchiligi bo'lgan ikkita bemorni tasvirlaymiz. Ikkala bemor ham transhiatal ezofagektomiya va bo'yin gastro-qizilo'ngach anastomozi bilan muvaffaqiyatli davolandi, simptomatik nazorat va hayot sifati yaxshilandi. Ushbu holatlar muhokama qilinadi va adabiyotlar ko'rib chiqiladi[11].

Qizilo'ngachning sezilarli darajada kengaygan va burilishli "kuydirilgan" va takroriy obstruktiv simptomlar bilan tavsiflangan oxirgi bosqichda oshqozon-ichak faoliyatini tiklash, ozuqaviy yetishmovchilikni bartaraf etish va aspiratsion pnevmoniya xavfini kamaytirish uchun qizilo'ngach rezektsiyasini talab qilishi mumkin [12] [13] [14].

Image of a surgically removed esophagus due to late-stage Achalasia
Axalaziyaning kech bosqichi bo'lgan bemordan tranziatsal ezofagektomiya namunasi. Qizilo'ngachning chap pastki uchida joylashgan divertikul qism.

Ma'lumotlarni o'rganish shunga o'xshash natijalarni ko'rsatadi, bunday muolajadan o'tgan bemorlarning 75-100 foizida yaxshi simptom nazorati qayd etilb borilgan.Biroq, qizilo'ngachni olib tashlash xavf tug'dirmaydi va har bir bemor bilan bog'liq barcha xavflar haqida to'liq ma'lumotga ega bo'lishi kerak. 5-10% gacha bo'lgan o'lim ko'rsatkichlari, 50% gacha kasallanish va 10-20% bemorlarda anastomoz oqishi haqida xabar berilgan. Bemorlarga uzoq muddatli asoratlar haqida ham ma'lumot berilishi kerak. Operatsiyadan keyingi kuzatuv davomiyligiga qarab bemorlarning 50% gacha anastomoz torayishi qayd etilgan.Bemorlarning 20% gacha bo'lgan bemorlarda qayd etilgan damping sindromi16, odatda, o'z-o'zidan cheklanadi va tibbiy yo'l bilan davolash mumkin. zarur va vagalni saqlaydigan qizilo'ngachni olib tashlash bu xavfni kamaytirishi mumkin[15] [16] [17].

Mexanizmi

Axalaziyaning aksariyat holatlarining sababi noma'lum [18].LES bosimi va gevşemesi qo'zg'atuvchi (masalan, atsetilxolin, P moddasi ) va inhibitiv (masalan, azot oksidi, vazoaktiv ichak peptidlari ) neyrotransmitterlar tomonidan tartibga solinadi. Axalaziya bilan og'rigan odamlarda noradrenergik, xolinergik bo'lmagan, ingibitor ganglion hujayralari mavjud emas, bu esa qo'zg'atuvchi va ingibitor neyrotransmissiyaning nomutanosibligini keltirib chiqaradi. Natijada gipertonik bo'shashmagan qizilo'ngach sfinkteri paydo bo'ladi.

Otopsi va miotomiya namunalari gistologik tekshiruvda CD3 / CD8 - musbat sitotoksik T-limfotsitlar, o'zgaruvchan sonli eozinofillar va mast hujayralari, ganglion hujayralarining yo'qolishi va neyrofibrozdan iborat yallig'lanish reaktsiyasini ko'rsatdi; bu hodisalar achalaziyaning boshida sodir bo'ladi. Shunday qilib, achalaziya uchun otoimmun kontekst mavjud bo'lib tuyuladi, bu ehtimol, virusli triggerlar tufayli yuzaga keladi. Boshqa tadqiqotlar irsiy, neyrodegenerativ, genetik va yuqumli hissalarni taklif qiladi[19].

Diagnostikasi

Axalaziya bilan og'rigan odamda qizilo'ngachning sezilarli kengayishini ko'rsatadigan eksenel KT tasviri.

Simptomlarning o'xshashligi tufayli axalaziyani gastroezofagial refleks kasalligi (GERD), hiatus churrasi va psixosomatik kasalliklar kabi keng tarqalgan kasalliklar bilan adashtirish mumkin. Axalaziya uchun maxsus testlar bo'lib,bular yutish va qizilo'ngach manometriyasidir . Bundan tashqari, qizilo'ngach, oshqozon va o'n ikki barmoqli ichakning endoskopiyasi ( esophagogastroduodenoskopiya yoki EGD), endoskopik ultratovush bilan yoki usiz, odatda saraton ehtimolini istisno qilish uchun amalga oshiriladi[6]. Qizilo'ngachning ichki to'qimalari odatda endoskopiyada normal ko'rinadi, ammo "pop" kuzatilishi mumkin, chunki diapazon bo'shashmaydigan pastki qizilo'ngach sfinkteri orqali biroz qiyinchilik bilan o'tadi va LES ustida oziq-ovqat qoldiqlari topilishi mumkin. 

Bariy qaldirg'ochi

Axalaziyaga xos bo'lgan "qush tumshug'i" ko'rinishi va " megaesophagus ".

Bemor qizilo'ngach orqali suyuqlik oqimini kuzatish uchun doimiy floroskopiya (rentgen yozuvi) bilan bariy eritmasini yutadi. Qizilo'ngachning normal peristaltik harakati ko'rinmasligi mumkin. Qizilo'ngachning pastki sfinkterida o'tkir torayish va oshqozon-qizilo'ngach birikmasida torayib, "qush tumshug'i" yoki "kalamush dumi" ko'rinishini keltirib chiqaradi. Torayishdan yuqori bo'lgan qizilo'ngach ko'pincha turli darajada kengayadi (kattalashadi), chunki qizilo'ngach vaqt o'tishi bilan asta-sekin cho'ziladi[6]. Peristaltikaning yo'qligi tufayli ko'pincha bariy ustuni ustida havo-suyuqlik chegarasi ko'rinadi. Besh daqiqalik vaqtli bariy yutish davolash samaradorligini o'lchash uchun foydali mezon bo'lishi mumkin. 

Qizilo'ngachning manometriyasi

Axalaziyadagi manometriya sxemasi aperistaltik qisqarishlarni, qizilo'ngach ichidagi bosimni oshirishni va pastki qizilo'ngach sfinkterining bo'shashmasligini ko'rsatadi.

Sezuvchanligi tufayli manometriya ( qizilo'ngach harakatchanligini o'rganish ) tashxis qo'yish uchun asosiy test hisoblanadi. Burun orqali kateter (ingichka naycha) kiritiladi va bemordan bir necha marta yutish so'raladi. Probni yutish paytida qizilo'ngachning turli qismlarida mushaklarning qisqarishini o'lchab boriladi. Manometriya yutish bilan LESning bo'shashmasligi va qizilo'ngachning silliq mushaklarida funksional peristaltikaning yetishmasligini aniqlaydi[6].

Xarakterli manometrik topilmalari: 

  • Pastki qizilo'ngach sfinkteri (LES) ho'l yutishda bo'shashmaydi (<75% bo'shashish)
  • LES bosimi <26 mm Hg normal, >100 axalaziya, > 200 yong'oqning akalaziyasi hisoblanadi.
  • Qizilo'ngach tanasida aperistaltika
  • Oshqozon ichidagi bosim bilan solishtirganda qizilo'ngach ichidagi bosimning nisbiy oshib borishi

Biopsiya

Endoskopiya paytida to'qima namunasini olib tashlash biopsiya odatda axalaziyada zarur emas, lekin agar bajarilsa, mushaklarning gipertrofiyasi va qizilo'ngach peristaltikasini boshqaruvchi nerv tolalari tarmog'i bo'lgan ko'krak qafasi mioterigining ma'lum nerv hujayralari yo'qligini ko'rsatadi[20]. Axalaziyani faqat biopsiya yordamida aniqlash mumkin emas[21].

Davolash

Tilosti nefidipen yengil yoki o'rtacha kasallikka chalingan odamlarning 75 foizida natijalarni sezilarli darajada yaxshilaydi. Jarrohlik miotomiya botulinum toksinidan ko'ra ko'proq foyda keltiradi, deb hisoblangan[22]. Biroq, yaqinda o'tkazilgan randomizatsiyalangan nazorat ostida sinov pnevmatik kengayishning laparoskopik Heller miotomiyasidan kam emasligini aniqlangan[23].

Turmush tarzidagi o'zgarishlar

Davolanishdan oldin ham, keyin ham axalaziya bilan og'rigan bemorlar sekin ovqatlanishlari, juda yaxshi chaynashlari, ovqat paytida ko'p miqdorda suv ichishlari va yotishdan oldin ovqatlanmasliklari kerak bo'ladi.Boshni yotoqdan ko'tarish yoki xanjar yostiq bilan uxlash qizilo'ngachning tortishish kuchi bilan bo'shatilishiga yordam beradi. Jarrohlik yoki pnevmatik dilatatsiyadan so'ng, oshqozon kislotasi sekretsiyasini ingibirlash orqali refleksning shikastlanishini oldini olish uchun proton pompasi ingibitorlari talab qilinadi va refleksiyni kuchaytiradigan ovqatlardan, jumladan ketchup, sitrus, shokolad, alkogol va kofeindan qochish kerak bo'ladi. Agar davolanmagan yoki ayniqsa tajovuzkor bo'lsa, kislotalardan kelib chiqqan tirnash xususiyati va korroziya Barrett qizilo'ngachiga olib kelishi mumkin[24].

Dori-darmonlari

iLES bosimini kamaytiradigan preparatlar foydalidir. Bularga nifedipin [22] kabi kaltsiy kanal blokerlari va izosorbid dinitrat va nitrogliserin kabi nitratlar kiradi. Biroq, ko'plab bemorlar bosh og'rig'i va oyoqlarning shishishi kabi noxush yon ta'sirga duch kelishadi va bu dorilar ko'pincha bir necha oydan keyin yordam berishni to'xtatadi[25].

Botulinum toksinini (Botoks) qizilo'ngachning pastki sfinkteriga, uni ushlab turgan mushaklarni falaj qilish uchun yuborish mumkin. Kosmetik botoksda bo'lgani kabi, ta'sir faqat vaqtinchalik va taxminan 6 oy davom etadi. Botoks in'ektsiyalari sfinkterda chandiq paydo bo'lishiga olib keladi, bu keyinchalik Xeller miotomiyasini qiyinlashtirishi mumkin. Ushbu terapiya faqat jarrohlik xavfi bo'lmagan bemorlarga, masalan, sog'lig'i yomon bo'lgan keksa odamlarga tavsiya etiladi [6] .Pnevmatik dilatatsiya botoksga qaraganda yaxshiroq uzoq muddatli samaradorlikka ega[26].

Pnevmatik dilatatsiyasi

Balon (pnevmatik) kengayish yoki kengayishda mushak tolalari pastki qizilo'ngach sfinkteri ichiga joylashtirilgan balonning kuchli shishishi bilan cho'ziladi va biroz yirtilib ketadi. Tezda jarrohlik tuzatishni talab qiladigan teshilish xavfi har doim kichikdir. Pnevmatik dilatatsiya ba'zi chandiqlarni keltirib chiqaradi, bu esa Xeller miotomiyasini keyinchalik operatsiya qilish zarurati tug'ilganda qiyinlashtirishi mumkin. Gastroezofagial reflyuks (GERD) ko'plab bemorlarda pnevmatik dilatatsiyadan keyin paydo bo'ladi. Pnevmatik dilatatsiya 40 yoshdan oshgan bemorlarda uzoq muddatda eng samarali hisoblanadi; Tananing shikastlanishdan tiklanish tezligi yuqori bo'lganligi sababli, yosh bemorlarda imtiyozlar qisqaroq bo'ladi, bu esa maksimal samaraga erishish uchun ko'pincha kattaroq balonlar bilan protseduralarni takrorlashga olib keladi[7] .Pnevmatik dilatatsiya yordamida bir nechta muvaffaqiyatsizliklardan so'ng, uning o'rniga muvaffaqiyatli Heller miotomiyasi kabi operatsiyalarni bajarish mumkin. 

Jarrohlik

Heller miotomiyasi axalaziya bilan og'rigan bemorlarning 90 foiziga yordam beradi. Bu odatda kalit teshigi yoki laparoskopik usulda amalga oshirilishi mumkin[27]. Miotomiya qizilo'ngach bo'ylab uzunasiga kesilgan bo'lib, LES ustida boshlanib, oshqozonga bir oz pastga cho'ziladi. Qizilo'ngach bir necha qatlamlardan iborat bo'lib, miotomiya uni siqib chiqaradigan tashqi mushak qatlamlarini kesib o'tadi va ichki shilliq qavatni buzilmasdan qoldiradi.

Image of a stomach which has undergone Fundoplomy, where the Fundus, the upper part of the stomach (similar to the top part of a kidneybean) is wrapped around the attached esophagus and sewn back to the itself
Fundoplomiyadan o'tgan oshqozon tasviri

Qisman fundoplikatsiya yoki "o'rash", bu erda fundus (qizilo'ngach bilan tutashuvdan yuqorida joylashgan oshqozon qismi) yuqorida aytib o'tilgan pastki qizilo'ngach atrofiga o'raladi va o'ziga tikiladi, sfinkterga post-miotomiyadan keyin bosim hosil qilish uchun diafragma bilan mahkamlanadi, vaqt o'tishi bilan qizilo'ngachga jiddiy zarar etkazishi mumkin bo'lgan ortiqcha reflyuksning oldini olish uchun odatda qo'shiladi. Jarrohlikdan so'ng bemorlar bir necha haftadan bir oygacha yumshoq dietaga rioya qilishlari kerak, bu esa reflyuksiyani kuchaytiradigan ovqatlardan voz kechishi kerak [28] .Xeller miotomiyasini to'ldirish uchun eng ko'p tavsiya etilgan fundoplikatsiya - bu qizilo'ngach atrofida 180-200 daraja oldingi o'rashdan iborat Dor fundoplikatsiyasi. Operatsiyadan keyingi disfagiyaning yuqori chastotasi bilan bog'liq bo'lgan Nissen fundoplikatsiyasiga nisbatan bu ajoyib natijalar beradi[29].

Laparoskopik qizilo'ngach miotomiyasining kamchiliklari fundoplikatsiyaga bo'lgan ehtiyojdir. Bir tomondan, miotomiya qizilo'ngachni ochsa, boshqa tomondan, fundoplikatsiya obstruktsiyani keltirib chiqaradi. Oshqozon-qizilo'ngachning reflyuksga qarshi to'sig'i/valfi haqidagi so'nggi tushunchalar miotomiyadan keyin reflyuks paydo bo'lishining sababini yoritib berdi. Gastro-qizilo'ngach qopqog'i qizilo'ngachning oshqozonga kirib borishi natijasidir. Ushbu katlama qizilo'ngachning atrofida soat 7 dan 4 gacha (270 daraja) cho'zilgan valfni hosil qiladi. Laparoskopik miotomiya mushakni soat 12 holatida kesib tashlaydi, natijada valfning qobiliyatsizligi va reflyuksiya paydo bo'ladi. Yaqinda robotlashtirilgan laparoskopik seriyalar qizilo'ngachning qopqog'idan uzoqda joylashgan soat 5 da miotomiya qilishga harakat qilishdi. Robotik lateral qizilo'ngach miotomiyasi qizilo'ngach qopqog'ini saqlab qoladi va reflyuksiyaga olib kelmaydi, shu bilan fundoplikatsiya zaruratidan xalos bo'ladi. Robotik lateral qizilo'ngach miotomiyasi reflyuksiz ovqatlanish qobiliyati bo'yicha bugungi kunga qadar eng yaxshi natijalarga erishdi. 

Endoskopik miotomiya

2008 yilda Yaponiyada axalaziyani davolash uchun yangi endoskopik terapiya ishlab chiqilgan[30]. Og'iz orqali endoskopik miotomiya yoki POEM tabiiy teshikli transluminal endoskopik jarrohlikning minimal invaziv turi bo'lib, Heller miotomiyasi bilan bir xil printsipga amal qiladi. Qizilo'ngachning shilliq qavatida kichik kesma qilinadi, u orqali endoskop kiritiladi. Qizilo'ngachning eng ichki dumaloq mushak qavati bo'linadi va LES orqali taxminan 2 gacha cho'ziladi. sm oshqozon mushagiga. Ushbu muolaja butunlay bemorning og'zi orqali amalga oshirilganligi sababli, bemorning tanasida ko'rinadigan izlar yo'q. 

Bemorlar odatda 1-4 kun kasalxonada yotadi va qoniqarli tekshiruvlardan so'ng chiqariladi. Bemorlar to'liq parhez bilan chiqariladi va odatda bo'shatilgandan so'ng darhol ish va to'liq faoliyatga qaytishlari mumkin[31]. POEMdan keyin katta asoratlar kam uchraydi va odatda aralashuvisiz boshqariladi. Uzoq muddatli bemorning qoniqishi standart laparoskopik Heller miotomiyasiga nisbatan POEMdan keyin o'xshashdir[32].

POEM Yaponiyada 1200 dan ortiq bemorlarda bajarilgan va achalaziya bilan og'rigan bemorlarda birinchi darajali terapiya sifatida xalqaro miqyosda tobora ommalashib bormoqda[33].

Monitoring

Axalaziyani muvaffaqiyatli davolashdan keyin ham vaqt o'tishi bilan yutish hali ham yomonlashishi mumkin. Qizilo'ngachni bir yoki ikki yilda bir marta belgilangan bariy yutish bilan tekshirish kerak, chunki ko'p yillar o'tgach, ba'zilariga pnevmatik dilatatsiya, takroriy miotomiya yoki hatto qizilo'ngachni olib tashlash kerak bo'lishi mumkin. Bundan tashqari, ba'zi shifokorlar reflyuksning shikastlanishini tekshirish uchun pH testi va endoskopiyani tavsiya qiladilar, bu Barrett qizilo'ngach deb ataladigan premalign holatga yoki davolanmasa, strikturaga olib kelishi mumkin. 

Axalaziyani tushunish va davolash tarixi

  • 1672 yilda Qirollik jamiyati asoschilaridan biri bo'lgan ingliz shifokori ser Tomas Uillis birinchi marta hozir Axalaziya deb nomlanuvchi holatni tasvirlab berdi va bu muammoni kit suyagiga yopishtirilgan dengiz shimgichi yordamida dilatatsiya bilan davolashdi.
  • 1881 yilda nemis polshalik-avstriyalik shifokor Iogan Freyherr von Mikulich-Radecki kasallikni kardiospazm deb ta'rifladi va bu mexanik emas, balki funktsional muammo deb hisobladi.
  • 1913 yilda Ernest Xeller ezofagomiotomiyani muvaffaqiyatli amalga oshirgan birinchi odam bo'ldi, hozir uning nomi Xeller miotomiyasi sifatida tanilgan[34].
  • 1929 yilda ikki shifokor - Xurt va Rake muammo LESning bo'shashmasligi bilan bog'liqligini aniqladilar. Ular kasallikni achalaziya deb atashgan, ya'ni bo'shashmaslik .
  • 1937 yilda FC Lendram Xurt va Rakening xulosalarini tasdiqladi va achalaziya atamasini kardiospazmga qaratdi. (Oxirgi ikki yozuv orasidagi ismni haqiqatan ham kim o'zgartirganini aytish qiyin) 1937 yilda shifokor FK Lendram 1929 yilda Xurt va Rakening xulosalarini tasdiqlab, kardiospazm haqida Achalaziya atamasini qo'llashni ilgari surdi.
  • 1955 yilda nemis shifokori Rudolf Nissen, Ferdinand Zauerbruchning shogirdi, hozirda o'z nomi bilan Nissen fundoplikatsiyasi sifatida tanilgan birinchi fundoplomiyani amalga oshiradi va natijada Shveytsariya Tibbiyot haftaligining 1956 yil nusxasida ikkita ishning natijalarini nashr etadi[35] [36].
  • 1962 yilda shifokor Dor operatsiyadan keyingi intensiv [37] yechim bo'lgan birinchi oldingi qisman fundoplikatsiya va Heller miotomiyasi bilan birga oshqozon kislotasi inhalatsiyasi xavfi haqida xabar beradi.
  • 1963 yilda shifokor Toupet birinchi posterior qisman fundoplikatsiya haqida xabar beradi[38].
  • 1991 yilda shifokor Shimi va uning hamkasblari Angliyada birinchi laproskopik Heller operatsiyasini o'tkazishdi.
  • 1994 yilda Paricha va boshqalar. Botoksni LES bosimini pasaytirish usuli sifatida taqdim etadi[39].
  • 2008 yilda akalaziyani jarrohlik yo'li bilan davolashning eng yangi usuli - peroral endoskopik miotomiya Yaponiyaning Tokio shahrida X. Inoue tomonidan ishlab chiqilgan[40]. Ushbu usul hozirda AQSh kabi ko'plab mamlakatlarda eksperimental hisoblanadi.

Epidemiologiya

Ba'zi populyatsiyalarda axalaziya bilan kasallanish 100 000 kishiga taxminan 1,6 ga ko'tarildi. Kasallik asosan 30 yoshdan 50 yoshgacha bo'lgan kattalarga ta'sir qiladi[41].

Mashhur bemorlar

Sayyorashunos olim Karl Sagan 18 yoshidanoq axalaziya bilan kasallangan [42] Zambiya hukumati Zambiya Prezidenti Edgar Lunguda ba'zida rasmiy uchrashuvlar chog'ida paydo bo'ladigan alomatlar, xususan, bosh aylanishi achalaziyasi borligini e'lon qildi[43].

Manbalar

  1. ↑ „Achalasia“.
  2. ↑ "Etiology and pathogenesis of achalasia: the current understanding". The American Journal of Gastroenterology 100 (6): 1404–1414. June 2005. doi:10.1111/j.1572-0241.2005.41775.x. PMID 15929777. 
  3. ↑ "Classification of oesophageal motility abnormalities". Gut 49 (1): 145–151. July 2001. doi:10.1136/gut.49.1.145. PMID 11413123. PMC 1728354. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1728354. 
  4. ↑ "AGA technical review on the clinical use of esophageal manometry". Gastroenterology 128 (1): 209–224. January 2005. doi:10.1053/j.gastro.2004.11.008. PMID 15633138. 
  5. ↑ "Achalasia: a systematic review". JAMA 313 (18): 1841–1852. May 2015. doi:10.1001/jama.2015.2996. PMID 25965233. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 "Treating achalasia: from whalebone to laparoscope". JAMA 280 (7): 638–642. August 1998. doi:10.1001/jama.280.7.638. PMID 9718057.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Spiess" defined multiple times with different content
  7. ↑ 7,0 7,1 "Review article: the management of achalasia – a comparison of different treatment modalities". Alimentary Pharmacology & Therapeutics 24 (6): 909–918. September 2006. doi:10.1111/j.1365-2036.2006.03079.x. PMID 16948803.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Lake" defined multiple times with different content
  8. ↑ "Achalasia: update on the disease and its treatment". Gastroenterology 139 (2): 369–374. August 2010. doi:10.1053/j.gastro.2010.06.024. PMID 20600038. 
  9. ↑ "Achalasia: will genetic studies provide insights?". Human Genetics 128 (4): 353–364. October 2010. doi:10.1007/s00439-010-0874-8. PMID 20700745. 
  10. ↑ "Achalasia". Minerva Gastroenterologica e Dietologica 54 (3): 277–285. September 2008. PMID 18614976. 
  11. ↑ "Oesophagectomy in the management of end-stage achalasia – case reports and a review of the literature". International Journal of Surgery 9 (3): 204–208. 1 January 2011. doi:10.1016/j.ijsu.2010.11.010. PMID 21111851. 
  12. ↑ "Esophagectomy with gastric reconstruction for achalasia". The Journal of Thoracic and Cardiovascular Surgery 117 (6): 1077–1084. June 1999. doi:10.1016/S0022-5223(99)70243-6. PMID 10343255. 
  13. ↑ "Esophagectomy for end stage achalasia". Journal of Gastrointestinal Surgery 11 (9): 1134–1137. September 2007. doi:10.1007/s11605-007-0226-8. PMID 17623258. 
  14. ↑ "Diagnostic criteria and surgical procedure for megaesophagus--a personal experience". Diseases of the Esophagus 22 (4): 305–309. June 2009. doi:10.1111/j.1442-2050.2008.00897.x. PMID 19207550. 
  15. ↑ "Esophagectomy for achalasia: patient selection and clinical experience". The Annals of Thoracic Surgery 72 (3): 854–858. September 2001. doi:10.1016/S0003-4975(01)02890-9. PMID 11565670. 
  16. ↑ "Esophageal resection for achalasia: indications and results". The Annals of Thoracic Surgery 47 (3): 340–345. March 1989. doi:10.1016/0003-4975(89)90369-X. PMID 2649031. 
  17. ↑ "Vagal-sparing esophagectomy: a more physiologic alternative". Annals of Surgery 236 (3): 324–336. September 2002. doi:10.1097/00000658-200209000-00009. PMID 12192319. PMC 1422586. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1422586. 
  18. ↑ "Current approach to the treatment of achalasia". Current Gastroenterology Reports 13 (3): 219–225. June 2011. doi:10.1007/s11894-011-0190-z. PMID 21424734. 
  19. ↑ "2011 update on esophageal achalasia". World Journal of Gastroenterology 18 (14): 1573–1578. April 2012. doi:10.3748/wjg.v18.i14.1573. PMID 22529685. PMC 3325522. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3325522. 
  20. ↑ Emanuel Rubin. Rubin's Pathology – clinicopathological foundations of medicine. Maryland: Lippincott Williams & Wilkins, 2001 — 665 bet. ISBN 978-0-7817-4733-2. 
  21. ↑ "Characterization of esophageal inflammation in patients with achalasia. A retrospective immunohistochemical study". Human Pathology 85: 228–234. March 2019. doi:10.1016/j.humpath.2018.11.006. PMID 30502378. 
  22. ↑ 22,0 22,1 "Meta-analysis of randomized and controlled treatment trials for achalasia". Digestive Diseases and Sciences 54 (11): 2303–2311. November 2009. doi:10.1007/s10620-008-0637-8. PMID 19107596.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Wang" defined multiple times with different content
  23. ↑ "Pneumatic dilation versus laparoscopic Heller's myotomy for idiopathic achalasia". The New England Journal of Medicine 364 (19): 1807–1816. May 2011. doi:10.1056/nejmoa1010502. PMID 21561346. 
  24. ↑ „Barrett's Esophagus and GERD“ (2017-yil 10-oktyabr).
  25. ↑ „Nifedipine“. NHS UK (2018-yil 29-avgust). Qaraldi: 2021-yil 25-iyun.
  26. ↑ "Endoscopic pneumatic dilation versus botulinum toxin injection in the management of primary achalasia". The Cochrane Database of Systematic Reviews 12 (12): CD005046. 8 December 2014. doi:10.1002/14651858.CD005046.pub3. PMID 25485740. 
  27. ↑ "Laparoscopic esophageal myotomy for achalasia: factors affecting functional results". The Annals of Thoracic Surgery 80 (4): 1191–1195. October 2005. doi:10.1016/j.athoracsur.2005.04.008. PMID 16181839. 
  28. ↑ „Achalasia“. The Lecturio Medical Concept Library (2020-yil 14-oktyabr). Qaraldi: 2021-yil 25-iyun.
  29. ↑ "Randomized controlled trial of laparoscopic Heller myotomy plus Dor fundoplication versus Nissen fundoplication for achalasia: long-term results". Annals of Surgery 248 (6): 1023–1030. December 2008. doi:10.1097/SLA.0b013e318190a776. PMID 19092347. 
  30. ↑ "Peroral endoscopic myotomy (POEM) for esophageal achalasia". Endoscopy 42 (4): 265–271. April 2010. doi:10.1055/s-0029-1244080. PMID 20354937. 
  31. ↑ "Per-Oral Endoscopic Myotomy: A Series of 500 Patients". Journal of the American College of Surgeons 221 (2): 256–264. August 2015. doi:10.1016/j.jamcollsurg.2015.03.057. PMID 26206634. 
  32. ↑ "Per-oral endoscopic myotomy, 1000 cases later: pearls, pitfalls, and practical considerations". Gastrointestinal Endoscopy 84 (2): 330–338. August 2016. doi:10.1016/j.gie.2016.03.1469. PMID 27020899. 
  33. ↑ "Current status of achalasia management: a review on diagnosis and treatment". Journal of Gastroenterology 52 (4): 401–406. April 2017. doi:10.1007/s00535-017-1314-5. PMID 28188367. 
  34. ↑ "Heller of the Heller Myotomy". Gastroenterology 130 (2): 333. February 2006. doi:10.1053/j.gastro.2006.01.030. 
  35. ↑ "[A simple operation for control of reflux esophagitis] [A simple operation for control of reflux esophagitis]" (de). Schweizerische Medizinische Wochenschrift 86 (Suppl 20): 590–592. May 1956. Andoza:NAID. PMID 13337262. 
  36. ↑ "Gastropexy and "fundoplication" in surgical treatment of hiatal hernia". The American Journal of Digestive Diseases 6 (10): 954–961. October 1961. doi:10.1007/BF02231426. PMID 14480031. 
  37. ↑ „Anterior Partial Fundoplication“,Fundoplication Surgery, 2016 — 109–121 bet. DOI:10.1007/978-3-319-25094-6_8. ISBN 978-3-319-25092-2. 
  38. ↑ "Total or posterior partial fundoplication in the treatment of GERD: results of a randomized trial after 2 decades of follow-up". Annals of Surgery 253 (5): 875–878. May 2011. doi:10.1097/SLA.0b013e3182171c48. PMID 21451393. 
  39. ↑ „All About Achalasia“. achalasia.us. Qaraldi: 2021-yil 5-dekabr.
  40. ↑ "[Per-oral endoscopic myotomy (POEM) for 43 consecutive cases of esophageal achalasia [Per-oral endoscopic myotomy (POEM) for 43 consecutive cases of esophageal achalasia]"] (ja). Nihon Rinsho. Japanese Journal of Clinical Medicine 68 (9): 1749–1752. September 2010. PMID 20845759. https://iss.ndl.go.jp/books/R000000004-I10797126-00. 
  41. ↑ "Achalasia: a review of clinical diagnosis, epidemiology, treatment and outcomes". World Journal of Gastroenterology 19 (35): 5806–5812. September 2013. doi:10.3748/wjg.v19.i35.5806. PMID 24124325. PMC 3793135. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3793135. 
  42. ↑ Porco. „First reach for the stars“. The Guardian (1999-yil 20-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 14-sentyabr.
  43. ↑ „Zambia: President collapses from dizziness during televised ceremony“. MSN (2021-yil 14-iyun).

Tashqi havolalar

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qizilo%27ngach_axalaziyasi&oldid=3558061" dan olindi