Yordam:Takson identifikatorlari
Takson identifikatorlari biologik taksonga biologik va taksonomik ma'lumotlar bazalari tomonidan har bir kataloglashtirilgan takson uchun maʼlumot nuqtasini belgilash maqsadida tayinlangan identifikatorlardir. Raqamlar qatori kabi doimiy identifikatorga ega taksonni belgilash taksonomik tasnif kabi maʼlumotlarni tegishli takson maʼlumotlarini olish yoki havola qilish qobiliyatiga taʼsir qilmasdan yangilash imkonini beradi. Takson identifikatori xuddi shtrix-kod qiziqish ob’ekti haqidagi maʼlumotlarni olish uchun ishlatilgani kabi ishlaydi. Vikipediyada foydalanilganda takson identifikatorlarini taksonomik maʼlumotlar bazasidagi yozuvlarga havola qilib, Vikipediya sahifalarining pastki qismida topish mumkin. Koʻp hollarda taksonomik maʼlumotlar bazasidagi har bir takson nomi oʻziga xos identifikatorga ega, garchi bu har doim ham shunday emas. (Masalan, Xalqaro oʻsimliklar nomlari indeksi muntazam ravishda takson nomi uchun bir nechta identifikatorlarga ega boʻladi, lekin har doim ham N-1, N-2 va boshqalar koʻrinishida emas)
Takson identifikatorlari tadqiqotchilarga mavzuni qoʻlda ajratib koʻrsatmasdan, maqola mavzusi boʻyicha tegishli maʼlumotlarni osonroq qidirishga imkon beradi. Misol uchun, takson identifikatorlari tur maqolalarida qoʻllaniladi, shuning uchun maqoladagi maʼlumotlar mashhur Hayot katalogi maʼlumotlar bazasi bilan osongina oʻzaro bogʻlanishi mumkin.
Umuman olganda, takson identifikatorlari bibliografik material uchun indeks atamalarini yaratish va saqlash usuli hisoblanadi. Vikipediyadagi {{Taxonbar}} shabloni tomonidan yaratilgan havolalar onlayn biologik yoki taksonomik maʼlumotlar bazalarining takson maʼlumotlari sahifalariga oʻtadi. Misol tariqasida, Sequoiadendron giganteum uchun Vikipediya Taxonbar maʼlumotlari quyidagicha koʻrinadi:
Gigant sekvoyadendron (Sequoiadendron giganteum) roʻyxatidagi identifikatorlar tegishli onlayn maʼlumotlar bazalarida joylashgan yozuvlarga havola qilinadi:
- Wikidata: Wikidata, Wikimedia jamgʻarmasi tomonidan hamkorlikda tahrirlangan maʼlumotlar bazasi. Takson bilan bogʻlangan har bir Vikimaʼlumot elementi takson identifikatorlari kabi maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.
- ARKive: ARKive, dunyo turlariga oid filmlar, fotosuratlar va audioyozuvlarning arxiv maʼlumotlar bazasi.
- FNA: Meksikaning shimolidagi Shimoliy Amerika florasi, Shimoliy Amerikaning mahalliy va introduktiv oʻsimliklarini tavsiflovchi koʻp jildli asar.
- FOC: Xitoy florasi, Xitoyda mahalliy yoki tanishtirilgan oʻsimliklarni tavsiflashga qaratilgan ilmiy nashr.
- Eol: Encyclopedia of Life, fanga maʼlum boʻlgan 1,9 million tirik turning barchasini hujjatlashtirishga moʻljallangan bepul, onlayn hamkorlikdagi ensiklopediya.
- GBIF: Global biologik xilma-xillik maʼlumotlar bazasi, veb-xizmatlardan foydalangan holda Internet orqali bioxilma-xillik haqidagi ilmiy maʼlumotlarni taqdim etishga qaratilgan xalqaro tashkilot
- GRIN: Germplasm Resources Information Network, Milliy oʻsimliklar germplazmasi tizimi tomonidan toʻplangan barcha oʻsimlik germplazmalari uchun USDA Milliy Genetik Resurslar Dasturining onlayn maʼlumotlar bazasi
- iNaturalist: iNaturalist, butun dunyo boʻylab biologik xilma-xillikni xaritalash va kuzatuvlarini almashish boʻyicha fuqarolik ilmiy loyihasi.
- IPNI: Xalqaro oʻsimliklar nomlari indeksi, urugʻli oʻsimliklar, paporotniklar va likofitlarning nomlari va ular bilan bogʻliq asosiy bibliografik maʼlumotlar bazasi.
- ITIS: Integratsiyalashgan taksonomik axborot tizimi, biologik turlarning taksonomiyasi boʻyicha izchil va ishonchli maʼlumotlarni taqdim etishga moʻljallangan federal agentliklar hamkorligi
- IUCN: Xalqaro tabiatni muhofaza qilish ittifoqi Qizil roʻyxati, biologik turlarning global saqlanish holatining dunyodagi eng keng qamrovli inventarizatsiyasi
- NCBI: Takson brauzeri Milliy Biotexnologiya Axborot Markazidan
- Oʻsimliklar roʻyxati: Oʻsimliklar roʻyxati, Qirollik botanika bogʻlari, Kew va Missouri botanika bogʻlari tomonidan yaratilgan oʻsimliklar turlarining botanik nomlari roʻyxati
- PLANTS: Tabiiy resurslarni muhofaza qilish xizmati, Amerika Qoʻshma Shtatlari Qishloq xoʻjaligi Departamentining (USDA) fermerlar va boshqa xususiy er egalari va menejerlariga texnik yordam koʻrsatadigan maʼlumotlar bazasi.
- Tropicos: Tropicos, oʻsimliklar haqida taksonomik maʼlumotlarni oʻz ichiga olgan onlayn botanika maʼlumotlar bazasi, asosan Neotropik hudud (Markaziy va Janubiy Amerika)
Bu mavjud maʼlumotlar bazalarining kichik toʻplami va bu havolalar uning turiga va maʼlumotlar bazasi yozuvlarining mavjudligiga qarab taksondan taksonga oʻzgarib boradi.
Qoʻllab-quvvatlanadigan maʼlumotlar bazalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qoʻllab-quvvatlanadigan maʼlumotlar bazalarining toʻliq roʻyxatini Andoza:Taxonbar/doc#Takson identifikatorlari sahifasida topish mumkin.