Yevropadagi ingushlar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Yevropadagi ingushlar 200 000 dan ortiq kishidan iborat ingush diasporasini tashkil etadi. Ulardan eng koʻp ingushlar quyidagi Gʻarbiy, Shimoliy va Sharqiy Yevropa mamlakatlarida yashaydi: Fransiya, Germaniya, Belgiya, Avstriya, Norvegiya, Finlandiya, Daniya[1].[2]

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rossiyada inqilobdan keyingi davrda bolsheviklar hukmronligiga rozi boʻlishni istamagan ingushlarning bir qismi Yevropaga koʻchib oʻtishdi. Ular orasida Shimoliy Kavkazning faol jamoat va siyosiy rahbarlari Magomet Jabagiev, uning ukasi Vassan-Girey Djabagiev, jurnalist Jemaldin Albogachiev, polkovnik Murtazala Kuriyev va boshqalar bor edi[3]. Ularning barchasi Parij, Varshava, Istanbul va Berlindagi ijtimoiy-siyosiy birlashmalarga aʼzo boʻlib, nashriyot va jurnalistik faoliyat bilan shugʻullangan. Ikkinchi jahon urushi tugagandan soʻng, ingush xalqi vakillarining Yevropaga emigratsiyasining ikkinchi toʻlqini kuzatildi[4].

Ukraina[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ukrainada, Ukraina armiyasi tomonida, Yevropadan kelgan ingushlar jangovar harakatlarda, shu jumladan Djoxar Dudayev nomidagi batalyon tarkibida qatnashadilar[5][6][7][8][9].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Распределение населения Латвии по национальному составу и национальности на 01.01.2021“.
  2. Mitingi v podderjku ingushskix aktivistov proshli v Belgii i Finlyandii // Кавказский узел, 06.04.2019.
  3. „Всеукраинская перепись населения 2001 года. Распределение населения по национальности и родному языку“. // Государственная служба статистики Украины.
  4. „Перепись населения Республики Беларусь 2009 года. Население по национальности и родному языку“. // Национальный статистический комитет Республики Беларусь. 2012-yil 3-fevralda asl nusxadan arxivlangan. (Wayback Machine saytida 18-sentabr 2010-yil sanasida arxivlangan)
  5. Алиханов А. Европейские ингуши: вчера, сегодня, завтра // Ингушетия : газета. — 2017. — 1 noyabr.
  6. Luchshie vipuskniki i studenti iz chisla ingushey pokoryayut evropeyskie strani (Wayback Machine saytida 3-fevral 2020-yil sanasida arxivlangan) // „Bakʼdar“, 03.10.2019.
  7. Алиханов А. Европейские ингуши познакомили жителей столицы Пятой республики с культурой своей Родины // Сердало : газета. — 2021. — 25 октября.
  8. Mutsolgov M. Ingushskiy pravozaщitnik: Jivya v Norvegii, vaynaxi strogo beregut svoi natsionalnie traditsii // Regnum, 03.06.2008.
  9. Ingushskiy miting v Bryussele // „Fortanga“, 2019.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Чапанов А. К. „Общественно-политическая жизнь ингушской эмиграции в Европе (1920-1940 гг.)“,. Вестник Российского университета дружбы народов. Серия: История России. № 1, М., 2018 — 198–214 bet. 
  • Yandieva M. D. Deportatsiya ingushey. Falsifikatsii i podlinnie prichini : [rus.] : monogr. — Nazran — M. : Elbrusoid, 2008.