Yashil maskan
| Yashil maskan | |
|---|---|
| The Green Mile | |
| Rejissyor(lar) | Frank Darabont |
| Prodyuser(lar) |
|
| Ssenariynavis(lar) | Frank Darabont |
| Qaysi asarga asoslangan |
The Green Mile –Stephen King |
| Rollarda | |
| Bastakor(lar) | Thomas Newman |
| Kinematografiya | David Tattersall |
| Muharrir(lar) | Richard Francis-Bruce |
| Studiya(lar) |
Castle Rock Entertainment Darkwoods Productions |
| Distribyutor |
Warner Bros. (AQSh) Universal Pictures (xalqaro) |
| Chiqarilgan sanasi |
|
| Davomiyligi | 189 daqiqa |
| Mamlakat |
 AQSh |
| Til | inglizcha |
| Byudjeti | $60 million |
| Daromadi | $286.8 million[1] |
Yashil maskan (inglizcha: The Green Mile) — Stephen Kingning xuddi shu nomli romani asosida suratga olingan drama film. Premyerasi 1999-yil 9-dekabr kuni boʻlib oʻtdi[2]. 4 marta Oscarga nomzod, 3 marta Saturn mukofoti, 10 marta taqdirlash va 23 ta nominatsiyaga ega. Ssenariy muallifi va rejissor — Frank Darabont.
Mazmuni[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bu hikoya „Jorjiya Pines“ qariyalar uyida yashovchi Paul Edgecombning doʻsti Eleyn Konneliga aytib bergan hikoyalari asosida suratga olingan.
1935-yil Paul Edgecomb Luiziana shtatidagi „Sovuq togʻ“ federal jazoni ijro etish muassasasining „E“ blokida nazoratchi boʻlib ishlardi, u yerda elektr stulda oʻlim jazosiga hukm qilingan mahbuslar saqlanardi. Mahkumlarni soʻnggi safarga „Yashil mil“ — poli och yashil rangga boʻyalgan blok koridori boʻylab kuzatib borishardi. Paul Edjkomb sistit bilan ogʻriydi.
Yovuz, qoʻrqoq va qoʻpol yigit Percy Wetmore ushbu blokda qoʻriqchi nazoratchi ishlaydi. U shtat gubernatori xotinining jiyani edi, shu boisdan hech kimdan va hech narsadan qoʻrqmay mahbuslarni masxara qilardi. Oxir oqibat Percyning cheksiz gʻalayonlaridan charchagan va uning hamkasblari u bilan shartnoma tuzadilar — unga mahbusni oʻldirishga ruxsat beriladi, ammo shundan soʻng u Briar Ridj ruhiy kasalliklar shifoxonasiga maʼmuriy lavozimga oʻtish uchun ariza yozishi kerak.
Blokka yangi mahbus — ikki qizni zoʻrlagan va oʻldirgani uchun oʻlimga hukm qilingan, faqat oʻz ismini yoza oladigan aqli zaif, ammo zararsiz va yaxshi xulqli afro-amerikalik gigant, John Coffey keltiriladi. Shuningdek, blokda hindistonlik „Lider“ Arlen Bitterbak va fransuz Eduard Delakrua ham bor. Ularni bir zehnli sichqoni boʻlib, unga janob Jinglz laqabini bergan va turli nayranglarni oʻrgatgan. Keyinchalik, blokka qotil va yoʻltoʻsar, nima qilishini oldindan bilib boʻlmaydigan, aqli rasoligiga qaramay toʻrtta qoʻriqchi bilan mushtlashib, ulardan birini boʻgʻib oʻldirishiga sal qolgan Uilyam Uorton — „Yovvoyi Bill“ ni olib kelishadi.
Maʼlum boʻlishicha, John Coffeyga gʻayritabiiy kuch berilgan — qoʻli bilan ushlash yordamida u Edgecombni sistitdan davolaydi, bu uning jinsiy hayotini yaxshilaydi va keyin Delakruaning qasosida Percy tomonidan oyoq osti qilingan janob Jinglzning hayotiga qaytadi. Shu paytdan boshlab Edgecomb Coffeyning aybiga shubha qila boshlaydi.
Delakruani qatl qilish paytida Percy ataylab xatoga yoʻl qoʻyadi — u shimgichni shoʻr suvga hoʻllamaydi, shoʻr suv esa oqimni yaxshiroq oʻtkazish uchun mahkumning boshiga surtilishi kerak edi, buning natijasida Delakrua elektr stulda elektr taʼsirida tiriklayin yonadi.
E blok soqchilari yashirincha John Coffeyni operatsiya qilib boʻlmaydigan miya shishi bilan ogʻriyotgan qamoqxona boshligʻi rafiqasini koʻrsatgani nazoratchining uyiga olib borishga qaror qilishadi. Coffey ayolni muvaffaqiyatli davolaydi, ammo undagi shish juda katta boʻladi va u butunlay kasal boʻlib qamoqxonaga qaytariladi. Percy kamerasiga yaqinlashganda, Coffey uni ushlab, ichidagi oʻsimtani unga yuboradi natijada Percy aqldan ozadi, shundan soʻng u shartnomada kelishilgan Briar Ridj ruhiy kasalxonasiga yuboriladi, lekin maʼmuriy xodim sifatida emas, bemor sifatida. Keyinchalik, Coffey Edgecombega oʻz vakolatlarining bir qismini beradi va unga ikki qizning qotili va zoʻrlovchisi aslida u emas, balki Wild Bill ekanligini ochib beradi. Edgecomb Johnning qamoqdan qochishiga yordam berish uchun qonunbuzarlik qilishga qaror qiladi. Biroq, qatl qilishga aralashmaslikni qatʼiyat bilan soʻraydi, chunki u atrofidagi hayot dahshatlaridan juda charchagandi.
John Coffey qatl etildi. Ushbu qatldan koʻp oʻtmay, Paul va Brutus oʻz ixtiyori boʻyicha balogʻatga yetmaganlar qamoqxonasiga oʻtkaziladi.
Hozirgi davr. Sezilarli darajada qarigan Paul qatl etilgan John Coffey kuch-qudratining bir qismini berish bilan birga unga uzoq umr berganini aytadi: hikoya aytilgan paytda Paul allaqachon 108 yoshda edi. „U menga hayotni yuqtirdi“, deydi Paul. Oʻz hikoyasini tasdiqlash uchun Paul Eleynni qariyalar uyi yonidagi kichik omborga olib boradi, u yerda qatl etilgan Delakruaning ancha keksayib qolgan, bosh qahramon ovqat olib yuradigan sichqoni janob Jinglesga koʻzi tushadi — u hali ham hayot edi. Yakunda Paul Edjkomb uning uzoq umri ajoyib odam John Coffeyning qatl etilishiga toʻsqinlik qila olmagani uchun Xudoning jazosi ekanligini tushuntiradi. Nihoyat, u yaqinda vafot etgan Eleynga aytadi: " Har birimiz oʻlishimiz kerak, istisnolar yoʻq. Ammo, Rabbiy, baʼzida Yashil mil juda uzoq boʻlib tuyuladi … "
Rollarda[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tom Hanks — Paul Edgecomb, Warden Supervisor
- Dabbs Greer — older Paul Edgecomb
- David Morse — Brutus „Brutal“ Howell
- Bonnie Hunt — Jan Edgecomb
- Michael Clarke Duncan — John Coffey
- James Cromwell — Hal Moores
- Michael Jeter — Eduard „Del“ Delacroix
- Graham Greene — Arlen Bitterbuck
- Doug Hutchison — Percy Wetmore
- Sam Rockwell — William „Wild Bill“ Wharton
- Barry Pepper — Dean Stanton
- Jeffrey DeMunn — Harry Terwillinger
- Bill McKinney — Jack Van Hay
- Patricia Clarkson — Melinda Moores
- Harry Dean Stanton — Toot-Toot
- Brent Briscoe — Bill Dodge
- Eve Brent — Elaine Connelly
- William Sadler — Klaus Detterick
- Paula Malcomson — Marjorie Detterick
- Evanne va Bailey Drucker — Kathe and Cora Detterick
- Gary Sinise — Burt Hammersmith
- Bill Gratton — Earl the Plumber
Ishlab chiqarish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kasting[tahrir | manbasini tahrirlash]
Frank Darabontning aytishicha, ssenariy yozayotganda baʼzida miyangizda maʼlum bir rol uchun aktyor obrazi paydo boʻladi, agar uni ololsangiz, omadingiz omadingiz kelganu shu[3]. Darabont Paul Edjkomb roli haqida gapirar ekan, Tom Hanksni eslab Stephen King juda xursand boʻladi, chunki obrazga „eski tufli“ kabi juda mos kelishiga ishongan edi[3]. Hanks bu rolni 1994-yilda Forrest Gump filmini suratga olish chogʻida Shoushenkdan qochishh filmidagi Endi Dyufren rolidan voz kechishga majbur boʻlgan Frank Darabontga bosh irgʻaish sifatida qabul qildi.[manba kerak]. Dastlab, Tom Hanks qariganda ham Paul Edgecomb rolini oʻynashi kerak edi, ammo boʻyanish Hanksni yetarlicha ishonarli qariyaga aylantira olmagani uchun bu rolga Dubbs Greer taklif qilindi.
Produserlar John Coffey rolini uchun aktyor qidirayotgan bir paytda, Bruce Willis Armageddon[4] filmida birga rol oʻynagan Michael Clarke Duncanni taklif qildi. Dunkanning oʻzi esa kitobni oʻqib chiqqach, oʻziga shunday dedi: „Bu menman. Nima qilishim kerakligi muhim emas, lekin, men bu rolni oʻynashim kerak“[3]. Aktyorning oʻlimidan soʻng, Frank Darabont uni shunday eslaydi: " Hech qachon aktyor John Coffey rolini ijro etgani uchun Maykldan koʻra „Oskar“ nominatsiyasida koʻproq eʼtirofga loyiq boʻlmagan "[5]. Qiziq fakt tarzida aytib oʻtish joizki, Dankan David Morse bilan bir xil boʻlganligi va hatto James Cromwelldan 5 santimetrga qisqa boʻlganligi sababli, suratga olish jarayonida Coffey qamoqxona xodimlari ustidan baland koʻtarilgan illyuziyani yaratish uchun maxsus burchaklardan foydalanilgan.
Ssenariyda Percy Wetmore 21 yoshda edi. Film suratga olish vaqtida aktyor Dug Xatchison esa 39 yoshda. U rejissor Frank Darabontni „30 yoshdaman“ deb aldagan va rolni qoʻlgan kiritgan[6].
Suratga olish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Suratga olish ishlari 1998-yil iyul oyida boshlangan va shu yilning dekabrigacha avvaliga AQShda, Shimoliy Karolina va Tennessi shtatlarida, shuningdek Kaliforniyada — Hollywooddagi Warner Brothers studiyasida, shuningdek Burbankdagi Warner Brothers Burbank studiyalarida[7] ham davom etgan natijada ushbu film dunyoga kelgan.
Qahramonlar kostyumlari har doim filmning muhim qismi hisoblanib kelgan va Darabont ilgari " Qora mushuk yugurish " televizion filmida birga ishlagan kostyum dizayneri Karin Vagner 1935-yilda AQSh qamoqxonalarida formalari bor, u Sing Singdan tashqari, qamoqxona xodimlari bunday qilmaganligini aniqladi. Biroq, rejissyorning niyatiga koʻra, tomoshabin soqchilar hokimiyat organlari, mahbuslar esa mahbuslar ekanligini aniq tushunishi kerak edi va Vagner qisman armiya namunalariga[3] boshqa tarafdan esa Sing Sing qamoqxonasi shakliga asoslangan forma ishlab chiqishi kerak edi[3].
Dunkan Coffey Edgecombni „davolagan“ sahnada Hanksni noqulay joyini ushlab olishga majbur boʻlganidan juda xijolat tortdi. Dunkanning xijolatini yengish uchun Hanks shimiga boʻsh shisha qoʻydi[6].
Filmda janob Jinglzni sahnasini oʻynash uchun birvarakayiga oʻttizta sichqon ishtirok etdi. Barcha sichqonlarga aktyorlar va ekipaj aʼzolari nomi berilgan[6].
Tanqid[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kinotanqidchilar filmni ijobiy baholashdi. Rotten Tomatoes kinotanqid saytida Yashil maskan haqida 134 ta tanqidiy sharh[8] yigʻilib, ulardan 78 foizi filmi ijobiy baholaydi. Film 36 ta sharh[9] asosida Metacritic reytingida 100 ballik sistemada 61 ballga ega. Roger Ebert filmga 4 balldan 3,5 yulduzcha baho berib, „filmning uzoqligi bu uning kamchiligi emas, balki yutugʻidir“ dedi[10].
2022-yil fevral oyida Bangor Daily Newsga koʻra, Stephen King Yashil mskan va Shoushenkdan qochish[11] filmlarining yangi remeyklarini koʻrishni istamaydi.
Mukofot va nominatsiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ushbu mashhur film koʻplab mukofot va nominatsiyalarga sazovor boʻlgan[12], jumladan:
- 2000 — 4 ta Oskar nominatsiyasi: Eng yaxshi film (David Valdez, Frank Darabont), eng yaxshi ikkinchi plandagi aktyor (Maykl Klark Dunkan), eng yaxshi moslashtirilgan ssenariy (Frank Darabont), eng yaxshi ovoz (Robert J. Litt, Elliot Tayson, Maykl Xerbik, Villi D. Burton)[13][14]
- 2000 — 3 ta Saturn mukofoti: eng yaxshi sarguzasht, jang yoki triller, eng yaxshi ikkinchi plandagi aktyor (Maykl Klark Dunkan), eng yaxshi ikkinchi plandagi aktrisa (Patrisiya Klarkson) va 2 nominatsiya: eng yaxshi rejissyor (Frank Darabont), eng yaxshi film ssenariysi (Tomas Nyuman)
- 2000 — Nomzod — Eng yaxshi ikkinchi plandagi aktyor uchun Satellite mukofoti — drama (Dug Xatchison)
- 2000 — „Oltin globus“ mukofotiga „Eng yaxshi ikkinchi plandagi aktyor“ nominatsiyasida nomzod (Maykl Klark Dunkan)
- 200 — 2 ta „Tanqidchilar tanlovi“ mukofoti: Ikkinchi plandagi eng yaxshi aktyor (Maykl Klark Dunkan), eng yaxshi moslashtirilgan ssenariy (Frank Darabont) va eng yaxshi film nominatsiyasi
- 2000 — AQSh kino aktyorlari gildiyasi mukofoti uchun 2 ta nominatsiya: Eng yaxshi yordamchi aktyor (Maykl Klark Dunkan), eng yaxshi aktyorlar
- 2000 — Amerika Rejissorlar Gildiyasining eng yaxshi badiiy film rejissori uchun mukofoti (Frank Darabont)
- 2000 — Eng yaxshi ssenariy uchun Bram Stoker mukofotiga nomzod (Frank Darabont)
- 2001 — Eng yaxshi ssenariy uchun Nebula mukofotiga nomzod (Frank Darabont)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „The Green Mile“. Box Office Mojo. Qaraldi: 7-iyun 2020-yil.
- ↑ „The Green Mile“ (inglizcha). Warner Bros. Qaraldi: 11-may 2019-yil.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 „The Making of The Green Mile“ (inglizcha). Warner Bros. Qaraldi: 11-may 2019-yil.
- ↑ Meriah Doty. „Bruce Willis helped Michael Clarke Duncan get his Oscar caliber role“ (inglizcha). Yahoo! Entertainment. Movie Talk (4-sentabr 2012-yil). Qaraldi: 7-sentabr 2017-yil.
- ↑ Kimberly Nordyke. „'Green Mile' Director Frank Darabont Remembers Michael Clarke Duncan“ (inglizcha). Hollywood Reporter (3-sentabr 2012-yil). Qaraldi: 11-may 2019-yil.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 „27 вещей о фильме «Зелёная миля», которые вы не знали“. «Хорошее кино» (26-may 2015-yil). 2022-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-iyun.
- ↑ „Зелёная миля (1999) - Filming Locations“ (inglizcha). IMDb. Qaraldi: 21-iyul 2016-yil.
- ↑ „The Green Mile“ (inglizcha). Qaraldi: 13-dekabr 2021-yil.
- ↑ „The Green Mile“. Qaraldi: 13-dekabr 2021-yil.
- ↑ Roger Ebert. „The Green Mile movie review & film summary (1999) | Roger Ebert“ (inglizcha). https://www.rogerebert.com/. Qaraldi: 13-dekabr 2021-yil.
- ↑ „Shawshank Redemption & Green Mile Shouldn't Be Remade, Says Stephen King“. Screenrant (24-fevral 2022-yil).
- ↑ The Green Mile — Awards — IMDb
- ↑ Rick Lyman. „Oscar Victory Finally Lifts the Cloud for DreamWorks“ (inglizcha). The New York Times (28-mart 2000-yil). Qaraldi: 7-sentabr 2017-yil.
- ↑ „The 72nd Academy Awards“ (inglizcha). Academy of Motion Picture Arts and Sciences (2000). Qaraldi: 7-sentabr 2017-yil.