Xotin

Xotin (shuningdek, rafiqa, zavja, turmush oʻrtoq deb ham ataladi) — biror erkak nikohidagi ayol.

Ibrohimiy dinlarda xotin

Islomda xotin

Islomda ayollar bir qator huquq va majburiyatlarga ega. Nikoh odatda ikki tomonning kelishuvi va shartnoma asosida tuziladi. Baʼzi madaniy anʼanalarga ega oilalarda, ayniqsa, ota-ona yoki katta yoshli qarindoshlar tomonidan tashkil etilgan kelishilgan nikohlar hali ham uchraydi. Bu holat musulmon mamlakatlarida boʻlgani kabi, boshqa davlatlarga koʻchib borgan va oʻz anʼanalarini saqlab qolgan muhojir oilalarda, jumladan, ularning birinchi yoki ikkinchi avlodlari orasida ham kuzatiladi.

Umuman olganda, ayollar hadislarda kelganidek, hijob kabi maxsus kiyimlarni kiyishlari lozim. Ushbu kiyimlar mamlakat madaniyatiga qarab turli shakl va uslublarda boʻlishi mumkin, chunki ularga mahalliy anʼanalar taʼsir koʻrsatadi. Shuningdek, er boʻlajak kelin uchun mahr toʻlashi shart hisoblanadi.

Anʼanaviy islomda ayolga himoyalangan, pokiza va uy-roʻzgʻor hamda oilani boshqaruvchi shaxs sifatida qaraladi. U farzandlarni tarbiyalash va musulmonlarning keyingi avlodini voyaga yetkazishda muhim rol oʻynaydi. Islomda ayolning mulkka egalik qilish yoki ishlash huquqi toʻliq tan olingan boʻlsa-da, uning uyda qolishi afzal koʻriladi. Er xotinining barcha ehtiyojlarini qondirishga majbur, ayol esa, hatto boy boʻlsa ham, oʻz mablagʻini sarflashga majbur emas. Rivoyatlarga koʻra, Muhammad paygʻambar barcha musulmon erkaklarga xotinlariga yaxshi munosabatda boʻlishni buyurgan. Imom Termiziy keltirgan hadisda shunday deyiladi:

„Moʻminlarning imoni komilrogʻi xulqi yaxshirogʻidir. Sizlarning yaxshilaringiz xotinlariga yaxshilik qiladiganlaringizdir“.

Anʼanaga koʻra, oilali ayollar tashqi belgi (masalan, nikoh uzugi) orqali oila qurmagan ayollardan ajratilmaydi. Ammo soʻnggi oʻttiz yil ichida nikoh uzuklari Gʻarb madaniyatidan oʻzlashtirila boshlangan.