Xertek Toybuxaa
| Xertek Toybuxaa | |
|---|---|
| Asl ismi | Тойбухаа Хертек Коштайович |
| Tavalludi |
1917-yil Barun-Kemchik tumani, Tuva Respublikasi |
| Vafoti |
1981-yil Tuva Respublikasi |
| Fuqaroligi |
 SSSR |
Xertek Toybuxaa (ruscha: Тойбухаа Хертек Коштайович) — Tuvaning mashhur tosh ustasi, Rossiya Sovet Federativ Sotsialistik Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist, Rossiya Sovet Federativ Sotsialistik Respublikasi I. E. Repin nomidagi Davlat mukofoti laureati, Tuva Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasining xalq artisti, Tuva Muxtor Sovet Sotsialistik Respublikasi Davlat mukofoti laureati.
Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xertek Toybuxaa 1917-yilda Barun-Kemchik tumanida, Xondelen daryosi boʻyida choʻpon oilasida tugʻilgan (Kop-Suk qishlogʻi, Bay-Taiga kojuun)[1]. Mehnat faoliyatini qishloqda oddiy ishchi sifatida boshladi. 1936-yilda Xertek Toybuxaa Gizil-Majalik qishlogʻida paramedik-veterinariya kursini tugatdi va Bay-Tayga viloyatining Gizildag qishlogʻida veterinar boʻlib ishladi. 1949-yildan Xertek Toybuxaa turli koʻrgazmalarda ishtirok etgan va uning ishi yuqori baholangan. 1964-yilda SSSR Rassomlar uyushmasiga qabul qilindi. Tuva va rus tasviriy sanʼati rivojiga qoʻshgan ulkan hissasi uchun Xertek Toybuxaa „Rossiya Sovet Federativistik Sotsialistik Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist“ (1970), „Tuva Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasining xalq artisti“ unvonlari (1977) ni oldi. U Sovet Federativ Sotsialistik Respublikasining Davlat mukofotiga sazovor boʻlgan.
Uning ismi Bay-Tayga bolalar badiiy maktabiga, mamlakatdagi eng yaxshi maktablardan biriga berilgan[2].
Ijodkorlik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xertek Toybuxaa ustozi eski tosh kesuvchi Kujuget Duktuq-ooladan koʻp narsani oʻrganadi. Birinchi mustaqil ishini 8 yoshida terak daraxtining oʻyilgan ildizidan yasagan. Unda poygachi otning dam olishi tasvirlangan. U bolaligidanoq kiyik shoxidan kapalak, kumush tikan, egar plitalari, oq tosh togʻ echki shoxidan hayvonlar tasvirlari, mis va temir tuva pichogʻi, teridan ishlangan oʻq yasagan[3].
Bugungi kuda Tuva muzeyida Xertek Toybuxaaning 100 dan ortiq haykallari mavjud.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Melodiya v kamne : Biobibliogr.ukaz. /Nats. b-ka im. A. S. Pushkina; Sost. L. M. Chadamba. — Kizil : RIO NB, 1998.-40s.
- ↑ V Tuve otmetili 95-letie vidayuщegosya kamnereza — Xerteka Toybuxaa " Tuva-Onlayn
- ↑ Xertek A. S. Toybuxaa Xertek Kashtayovich. / A. S. Xertek. // Melodiya v kamne : Biobibliogr.ukaz. /Nats. b-ka im. A. S. Pushkina; Sost. L. M. Chadamba. — Kizil : RIO NB, 1998.- S.35.