Vyetnam Davlat banki sahifasining manbasini koʻrish


{{Markaziy bank bilgiqutisi
| bank_name = Vyetnam Davlat banki
| bank_name_in_local = ''Ngân hàng Nhà nước Việt Nam''
| image_1 = 
| image_title_1 = 
| ownership = Vyetnam hukumati <br/> 100% [[Davlat mulki]]<ref name="dnbinfo">{{veb manbasi |last1=Weidner |first1=Jan |title=The Organisation and Structure of Central Banks |url=https://d-nb.info/1138787981/34 |website=Katalog der Deutschen Nationalbibliothek|year=2017|format=PDF}}</ref>
| reserves = $27 880 mln<ref name="dnbinfo"/>
| headquarters = [[Xanoy|Xanoy shahri]] Hoan Kiem tumani Trang Tien Ward mavzesi Li Tai To koʻchasi 49-uy
| established = {{Start date and age|1951|05|06|df=yes}}
| president = Nguyen Ti Hong
| leader_title = Rais
| president2 = Nguen Toan Thang, Dao Min Tu, Nguen Kim An
| bank_of = {{VNM}}
| currency = [[Dong]]
| currency_iso = 
| borrowing_rate = 
| website = {{URL|http://www.sbv.gov.vn/}}
| footnotes = 
| logo =
}}'''Vyetnam Davlat banki''' ({{lang-vi|Ngân hàng Nhà nước Việt Nam}}) [[Vyetnam]] [[Markaziy bank|markaziy banki]] hisoblanadi. Hozirda regulyator mamlakatning birja listinggiga qoʻyilgan kapitali boʻyicha eng yirik tijorat banki VietinBankning 65% ga yaqin ulushiga egalik qiladi.

== Tarixi ==
[[Fayl:Ngân_hàng_Nhà_nước_-_2022-09-02_03.jpg|left|thumb| Vyetnam Davlat bankining bosh qarorgohi Xanoydagi fransuz art-deko meʼmorchiligi bilan]]
[[Fayl:Saigon,_Banque_de_l'Indochine.JPG|left|thumb| Davlat bankining Xoshimin shahridagi filiali.]]
[[Hindixitoy]] fransuz boshqaruvi ostida boʻlganida, mustamlaka hukumati Hindixitoy pul tizimini Hindixitoy banki ([[Fransuzcha|fr]]: Banque de l'Indchine) orqali boshqargan, u fransuz Hindixitoyida tijorat banki sifatida ham ishlagan.

1945-yil avgust inqilobidan keyin Vyetnam Demokratik Respublikasi hukumati asta-sekin [[Fransiya|Fransiyadan]] mustaqil pul tizimini amalga oshirishga harakat qildi. 1951-yil 6-mayda prezident [[Ho Chi Minh|Xo Shi Min]] Vyetnam Milliy bankini (''Ngân hàng Quốc gia Việt Nam'') tashkil etish toʻgʻrisidagi 15/SL farmonini imzoladi. 1960-yil 21-yanvarda bank raisi Bosh vazir nomidan bankni Vyetnam Davlat banki (''Ngân hàng Nhà nước Việt Nam'') deb oʻzgartirish toʻgʻrisidagi farmonni imzoladi {{citation needed|date=2010-yil dekabr}}. 

Saygon qulagandan soʻng, ikki Vyetnam birlashdi, ammo 1976-yil iyuliga qadar ikki mamlakat maʼmuriyati va muassasalari birlashmadi. 1976-yil iyul oyida Vyetnam Milliy banki (Vyetnam Respublikasining markaziy banki) Vyetnam Davlat bankiga birlashtirildi.

Doy moy liberalizatsiyasi davrida Vyetnam bank tizimi isloh qilindi. 1988-yilda Vyetnam sanoat va tijorat banki (VietinBank - hozirda roʻyxatga olingan eng yirik bank) va Vyetnam qishloq xoʻjaligi bankidan boshlab yangi banklar tashkil qilindi va Davlat bankining roli asta-sekin markaziy bank roliga qarab toraydi<ref>{{Kitob manbasi|last=World Bank|title=Viet Nam Financial Sector Review.|date=1-mart 1995-yil|url=http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/1995/03/01/000009265_3961214160051/Rendered/PDF/multi0page.pdf|pages=III-V}}</ref>. 1990-yilda Davlat banki qayta tashkil etildi va uning funksiyasi quyidagicha belgilandi: "Davlat nomidan pul qiymatini barqarorlashtirish uchun butun mamlakat boʻylab pul, kredit va bank operatsiyalarini boshqarish va Vetnam Sotsialistik Respublikasining pul birligini muomalaga chiqarish uchun vakolatli yagona organdir"<ref>ordinance on the State Bank of Vietnam, 23 May 1990 ([http://www.vietnamembassy-usa.org/news/story.php?d=20021002213816 translation on the website of the Embassy of Vietnam in the United States])</ref>. Davlat banki keyingi yillarda davlat korxonalariga kredit berishda davom etgan boʻlsa-da, endi u boshqa davlat banklari va xususiy banklar tomonidan asosan almashtirildi.

== Binolari ==
Vyetnam Davlat bankining bir qancha binolari Hindixitoy bankidan meros boʻlib qolgan. Bularga Davlat bankining [[Xanoy|Xanoydagi]] qarorgohi, 1930-yilda qurilgan sobiq Xanoy idorasi; [[Xoshimin|Xoshimin shahridagi]] filiali, Hindixitoydagi sobiq markaziy idorasi ham 1930-yilda qurib bitkazilgan; va boshqalar qatorida [[Xayfon]] (1925-yilda tugatilgan) va [[Namdin]] (1929-yilda tugallangan) filiallari kiradi. 

== Bahslar ==
Sobiq Bosh vazir Nguen Tan Zung bosh vazirning birinchi oʻrinbosari lavozimini egallab turgan vaqtida rais boʻlgan, ammo keyinchalik raislik lavozimini Le Duk Tuyga topshirgan. Yangi polimer [[dong]] banknotlarini bosib chiqarish sifati tanqid qilindi. Rais Le Duk Tuy bankka tegishli uyni bozor qiymatining oʻndan bir qismi narxida sotib olganida davlat uyini sotib olishi ham bahs-munozaralarga sabab boʻldi. Biroq, ommaviy axborot vositalari ushbu xarid haqida xabar berganida, hukumat bitimni toʻxtatdi<ref name="iht">{{Yangiliklar manbasi |date=11-dekabr 2007-yil |title=Spotlight: Nguyen Van Giau, Vietnam's central bank governor |work=[[International Herald Tribune]] |url=http://www.iht.com/articles/2007/12/04/yourmoney/wbspot08.php}}</ref>.

== Funksiyalari va rollari ==
Vyetnam Davlat banki hukumat boshqaruvi ostidagi vazirlik darajasidagi organdir; bank rahbari vazirlar mahkamasi aʼzosi (vazirlar mahkamasidagi vazir lavozimiga teng). Rais nomzodi Bosh vazir tomonidan Milliy Assambleya (Parlament) tomonidan tasdiqlanishi sharti bilan tayinlanadi. Rais oʻrinbosarlari rais tavsiyasiga koʻra Bosh vazir tomonidan tayinlanadi. Rais ham, raisning birinchi oʻrinbosari ham 5 yillik muddatga tayinlanadi. Vyetnam Davlat banki oʻzining asosiy vazifalarini sifatida quyidagilarni belgilaydi [http://www.sbv.gov.vn/eng_index.asp] {{Webarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070603122325/http://www.sbv.gov.vn/eng_index.asp |date=2007-06-03 }}:

# Pul barqarorligini taʼminlash va [[Pul-kredit siyosati|pul-kredit siyosatini]] shakllantirish.
# Institutlarning barqarorligini taʼminlash va moliya institutlarini nazorat qilish.
# Bank xizmatlarini taqdim eting va hukumatga [[Iqtisodiy siyosat|iqtisodiy siyosatni]] tavsiya etish.
# Moliyaviy institutlarni bank xizmatlari bilan taʼminlash.
# Mamlakatning [[Valyuta rezervlari|xalqaro zaxiralarini]] boshqarish.
# [[Banknotlar|Banknotlarni]] chop etish va chiqarish.
# Vyetnamdagi barcha tijorat banklarining faoliyatini nazorat qilish. Davlat pullarini tijorat banklariga qarzga berish.
# Davlat obligatsiyalarini chiqarish, obligatsiyalar auktsionlarini tashkil etish.
# Pul boshqaruvi va valyuta kurslaridagi boshqa rollarga masʼul boʻlish.

== Vyetnam davlat banki raislari ==
{| class="wikitable"
!Rais
! Lavozimga kirishish sanasi
! Lavozimdan ketish sanasi
! Izohlar
|-
| Nguen Lung Bong
| 1951-yil
| 1952-yil
| <ref name="governors">{{Veb manbasi|url=https://www.sbv.gov.vn/webcenter/portal/en/home/sbv/aboutsbv/fg|sarlavha=Former Governors}}</ref>
|-
| Le Vyet Lung
| 1952-yil
| 1964-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Ta Hoang Ko
| 1964-yil
| 1974-yil
| <ref name="governors" />
|-
| [[Đặng Việt Châu|Đang Vyet Chau]]
| 1974-yil
| 1976-yil
| <ref name="governors" />
|-
| [[Hoàng Anh|Hoang An]]
| 1976-yil
| 1977-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Chan Duong
| 1978-yil
| 1981-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Nguen Duy Giya
| 1981-yil
| 1986-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Lu Min Chau
| 1986-yil
| 1989-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Sao Si Kiem
| 1989-yil
| 1997-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Nguen Tan Zung
| 1998-yil
| 1999-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Le Dyuk Tui
| 1999-yil
| 2007-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Nguen Van Giau
| 2007-yil
| 2011-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Nguen Van Bin
| 2011-yil
| 2016-yil
| <ref name="governors" />
|-
| Le Min Xung
| 2016-yil
| 2020-yil
|
|-
| Nguen Ti Hong
| 2020-yil
|
|
|}

== Yana qarang ==

* [[Dong|Vyetnam đongi]]

== Manbalar ==
<references group="" responsive="1"></references>

== Havolalar ==

* [http://www.sbv.gov.vn/ Vyetnam Davlat bankining rasmiy veb-sayti] {{In lang|vi|en}}
[[Turkum:Markaziy banklar]]
[[Turkum:Vyetnam]]