Vaidaxunyad Qalʼasi
Vaydahunyad qal’asi ― Varoshliget Budapesht parkidagi qal’a. Qal’a 1896-1908-yillarda meʼmor Ignaz Alpara tomonidan ishlab chiqilgan.
1896-yilda, mashhur arxitektor Ignaz Alpara tomonidan ishlab chiqilgan Varoshliget parkida Vatanni vengerlarning 1000-yilligini nishonlashga tayyorgarlik jarayonida „tarixiy pavilon“ qurildi. Pavilyon yogʻoch, kontrplak va papier-machedan yasalgan va romanesk uslubi, gotika, uygʻonish va barokko eklektik aralashmasi boʻlgan.
Alpar qal’asi oʻz loyihasiga Vengriyaning mashhur 21 ta binosi, shu jumladan Vaydaxunyad qal’asi (Korvin qal’asi), Shegeshvar qal’asi, Katalina Brasov qal’asi minorasi, yaka cherkovi va boshqa bir qator ibodatxonalar, minoralar va qal’alar kiritilgan. Vaydahunyad qal’asining arxitekturasini nusxa koʻchiradigan tuzilish elementlari Transilvaniyadagi Xunyadi jinsining oilaviy uyasi koʻzga koʻringanligi sababli, " tarixiy pavilyon " Vaydahunyad deb ham nomlana boshladi.
Tantanalar tugagandan soʻng, Pavilion demontaj qilindi, ammo budapeshtliklarga shunchalik yoqdiki, 1904-yilda uni tosh bilan bir joyda qurishga qaror qilindi. Qurilish asosan 1907-yilda yakunlandi. Vaydaxunyad tosh qal’asining ochilish marosimini Avstriya imperatori va Vengriya qiroli Frants Jozef boshqargan.
1908-yilda qal’a butunlay tugadi. Qal’a oldida Ede Telch tomonidan yozilgan Ignaz Alpar haykali oʻrnatilgan.
Qal’aning hovlisida Gesta Hungarorum xronikasining nomaʼlum muallifi Anonim haykali joylashgan.
1925-yilda Ignaz Alpara (uning 75-yilligi sharafiga) tasvirlangan mustahkam medallion bilan ibodatxona qurildi.
Hozirgi vaqtda Vaydaxunyad qal’asida qishloq xoʻjaligi muzeyi joylashgan.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Vengriya. „Dunyo boʻylab“ nashriyoti, 2009 ISBN 978-5-98652-226-5
- А. Сегеди „Сказочный замок Вайдахуньяд“,. Будапешт. Жемчужина Дуная. M.: Veche, 2012 — 86—89 bet. ISBN 978-5-9533-5872-9.
- М. Араньоши, С. А. Маршевская „Замок Вайдахуняд“,. Замки и крепости Венгрии. Путешествие сквозь века. M.: Veche, 2009 — 24 bet. ISBN 978-5-9533-3743-4.