Kontent qismiga oʻtish

Türkan Şoray

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Türkan Şoray

Şoray 2013-yilda
Tavalludi 28-iyun 1945-yil (1945-06-28) (79 yosh)
Eyüp, Istanbul, Turkiya
Fuqaroligi Turkiya
Kasbi Kino aktrisasi va rejissyori
Faoliyat yillari 1960-hozirgacha
Turmush oʻrtogʻi
Cihan Ünal
(turm. 1983; ajr. 1987)
Bolalari 1
Qarindoshlari Nazan Şoray (opasi)
Imzosi

Türkan Şoray (1945-yil 28-iyun) turk aktrisasi, yozuvchi va kino direktori[1][2]. U Turkiya kinosida Sulton sifatida tanilgan[3]. U oʻz faoliyatini 1960-yilda Acı Hayat filmi bilan boshlagan va shu bilan birga 1-Antaliya Oltin apelsin kinofestivalida eng muvaffaqiyatli aktrisa sifatida birinchi mukofotini qoʻlga kiritgan[3].222 dan ortiq filmlarda suratga tushgan aktrisa Şoray, dunyo boʻylab koʻplab badiiy filmalarda faoliyatini davom ettirdi[4] [5]. 2010-yili 12-martda, UNICEF Turkiyadagi yaxshi niyat elchisi sifatida tanlangan va u bu haqida shunday degan: „Menimcha, sevgi bilan qilib boʻlmaydigan hech narsa yoʻq. Agar biz kuchni sevgi bilan birlashtirsak, koʻp muammolarni engishimiz mumkin“[6].

Hülya Koçyiğit, Filiz Akın vaFatma Girik bilan birga u turk kinematografiyasida oltin asrning timsoli[7] va turk kinosining eng muhim toʻrtta aktrisasidan biri sifatida koʻriladi. Bu aktrisalar ichida faqat Şoray kino rejissyorligi bilan shugʻullangan va Dönüş (1972)[8], Azap (1973), Bodrum Hâkimi (1976), Yılanı Öldürseler (1981) va Uzaklarda Arama (2015) filmlarini boshqargan.

Kadir İnanır bilan u Kara Gözlüm, Unutulan Kadın, Dönüş, Gazi Kadın: Nene Hatun, Devlerin Aşkı, Bodrum Hakimi, Deprem, Dila Hanım, Cevriyem, Selvi Boylum Al Yazmalim, Aşk ve Nefret, Gönderilmemiş Mektuplar filmlarida rol oʻynagan[9].

Hayotining ilk damlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Şoray Istanbulning Eyüp shahrida davlat amaldorlari oilasining birinchi farzandi boʻlib tugʻilgan. Uning otasi Circassian, onasi tomonidan bobosi esa Salonikidan kelgan turk muhojiri edi[1][2].

Uning singlisi qoʻshiqchi va aktrisa Nazan Şoray[10].

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gürdal Duyarning Şoray Artists' Park Akatlar, Istanbuldagi haykali

Fatih Kız Lisesi oʻrta maktabida oʻqiyotganda, Karagümrükdagi uy egasining qizi keyinchalik „Panter Emel“ nomi bilan tanilgan Türkân Şoray film toʻplamiga borishdi. Türker İnanoğluning ragʻbatlantirishi bilan u Yeşilçamga ilk qadamlarini qoʻydi. Türkan Şorayning karerasini boshlagan Emel Yildiz oʻrniga 1960-yillarda Baki Tamer bilan birga „Köyde Bir Kız Sevdim“ filmida rol oʻynagan. Türkân Şoray kinoga kirishi haqidagi xotiralarini shunday hikoya qiladi:

" Kinoga kirishdan avval mahallamizga kino jamlanmasi yetib keldi. Ular bizning mahallada film toʻplamini suratga olishmoqchi edi. Bosh roldagi aktrisani koʻrganimda oʻzimcha „qanday goʻzal ayol“ deb oʻyladim. Bu ayol Muhterem Nur edi. Men hayron boʻlib qarasam, bir kishi yonimga kelib, „Sen ham kinoda rol oʻynashni xohlaysanmi?“ deb soʻradi. Men qoʻrqib ketdim va darhol uyga yugurdim. Keyinroq bildimki, bu odam Memduh Ün edi. Oʻshanda men filmlar toʻplamiga qaytganma, lekin keyinchalik filmlar mening hayotimga aylangan", deb hikoya qiladi Turkan Shoray.

Keyingi faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Keyingi yillarda u hurmatli rejissyorlar bilan ishlashni davom ettirdi. Ulardan biri Atıf Yılmaz u bilan birga dramalarda ham, komediyalarda ham ishlagan. 1970-yillarda u yanada realistik mavzudagi filmlarda ham rol oʻynagan. Oʻsha yillarda u toʻrtta filmga rejissyorlik qilgan. Uning 1970-yillarda eng koʻp olqishlagan filmlari kiritilgan Selvi Boylum Al Yazmalım,Hazal, Sultan, Dönüş va Baraj. U asosan taniqli turk aktyori Kadir İnanır tomonidan suratga olingan filmlarga hamrohlik qildi.

Mukofotlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

U „Acı Hayat“ filmi uchun ʼAntalya Golden Orange Film Festival' kinofestivalida eng yaxshi ayol roli mukofotini olganida koʻplab mukofotlarning birinchisini qoʻlga kiritdi.

1960-yillarning oxirida u turk kinosining toʻrtta eng buyuk aktrisalaridan biri deb topildi. U kinodagi tanlovi va turli xil rollarda oʻynash qobiliyati uchun yuqori olqishlarga sazovor boʻldi. U Antaliya kinofestivalida ikkinchi marta eng yaxshi ayol roli mukofotiga sazovor boʻlgan Vesikalı Yarim (Mening litsenziyalangan sevgim) filmida rol oʻynadi[11].

1980-yillarda u ayol kimligi, muammolari boʻlgan ayollarni tasvirlay boshladi; Mine, Rumuz Goncagül (Taxallus: Goncagül), On Kadın (Oʻn ayol) va boshqalar. U 1987-yilda Antaliya kinofestivalida Hayallerim, Aşkım ve Sen (Mening orzularim, sevgim va sen) filmi bilan uchinchi eng yaxshi ayol roli mukofotini qoʻlga kiritdi. Unda u har biri Türkân Şorayning oʻzi uch xil ayolni tasvirlaydi.

Shuningdek, u Evroosiyo Akademiyasining aʼzosi[12][13][14].

Musiqiy albomlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • Türkan Şoray Söylüyor (2015)


Kitoblari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • „Sinemam ve Ben“ (tarjimai holi), Türkan Şoray, NTV Yayınları, 2012, İstanbul.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Wikimedia Commonsda Türkan Şoray mavzusiga oid fayllar bor.
  1. ↑ 1,0 1,1 „Evet, biz Çerkez'iz. Kuzey Kafkaslar'daki Kabartay Çerkezleri'ndeniz.Annemin babası Selanikli. Baba tarafım ise Kafkasya'dan gelme.“. 2016-yil 29-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Çerkes kızı olmak hoşuma gidiyor - GAZETE VATAN“. M.gazetevatan.com. Qaraldi: 2019-yil 16-yanvar.
  3. ↑ 3,0 3,1 Yeşim Tabak.. „Türkan Şoray ile Söyleşi“. Mithat Alam Film Merkezi (2013-yil 2-dekabr). 2014-yil 15-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 14-yanvar.
  4. ↑ Esra Yalçınalp.. „"Karun Hazinelerini Sevgi İçin Reddederim."“. Skylife (2013-yil iyul). 2014-yil 15-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 14-yanvar.
  5. ↑ „'Dünyanın En Çok Film Çeviren Kadın Oyuncusu'“. Haber Vitrini (2006-yil 21-oktyabr). 2013-yil 26-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 14-yanvar.
  6. ↑ „Şoray 'UNICEF-İyi Niyet Elçisi' oldu“. Yeni Şafak (2010). Qaraldi: 2010-yil 2-avgust.
  7. ↑ „Türkiye'nin İlk Kadın Filmleri Festivali“. Uçan Süpürge (2012-yil may). 2014-yil 16-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 14-yanvar.
  8. ↑ „Soru: Türkân Şoray'ın ilk yönetmenlik denemesi olan ve başrollerini Kadir İnanır'la paylaştığı filmin adı nedir?“. Bunu Bil, NTVMSNBC. 2014-yil 15-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 17-mart.
  9. ↑ „Türkan Şoray kimdir ve nerelidir? Türkan Şoray filmleri“.
  10. ↑ „Nazan Şoray kimdir, kaç yaşında? Nazan Şoray'ın filmleri ve biyografisi“ (2022-yil 10-mart).
  11. ↑ Arslanbenzer, Hakan „Türkan Şoray: The woman in the red scarf“ (en-US). Daily Sabah (2014-yil 28-iyun). Qaraldi: 2024-yil 26-fevral.
  12. ↑ „Lotfi A. Zadeh - Eurasia Academy“. Eurasia-academy.org. Qaraldi: 2019-yil 16-yanvar.
  13. ↑ „Archived copy“. 2016-yil 21-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-noyabr.
  14. ↑ „Robert Hossein, Turkan Soray awarded Eurasian Legend Award“. Today.az. Qaraldi: 2019-yil 16-yanvar. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkan_Şoray&oldid=5289966" dan olindi